Қиш мавсумида кўпчиликни: “Иммунитетни қандай кўтариш мумкин”, деган савол кўп ўйлантиради. Аксарият кишилар шамоллаш, ангина, тамоқ яллиғланиши каби кенг тарқалган касаллардан ҳимояланиш, иммунитетни кучли қилувчи ишончли “мўжизали” дорини сотиб олиш учун дорихоналарда турна қатор навбатда туриш ва катта ҳаражат қилишга ҳам тайёрмиз.
Фамацевтика соҳаси бугун қандай мувоффақиятга эришган бўлмасин, иммунитетни мустаҳкамлайдиган “мўжизали” даво воситасини ҳалигача кашф қилолгани йўқ. Бундан умидсизланишга асло шошманг! Соғликни мустаҳкамлаш учун дорихонага бориш шарт эмас. Бу борада динимизга амал қилиш самаралироқ. Қуйида жисмимизни кучли ва иммунитетни “қаттиқ ёнғоқ”дек мустаҳкам қилишнинг энг яхши усулларини кўриб чиқамиз.
Таҳорат
Ҳар бир мусулмон учун кундалик одат бўлган таҳорат нафақат намознинг, балки соғлиқнинг ҳам калитидир. Олимлар таҳоратнинг инсон юрак қон-томир тизимига жуда фойдали эканини аниқлашган. Айниқса, совуқроқ сувда қилинган таҳорат танани қаттиқлаштиради. Оғиз ва бурунни мунтазам ювиш вирусларни ривожланишига тўсқинлик қилади. Умуман барчаси оддий: таҳорат қилинг – соғлом бўлинг!
Занжабил
Бу жаннат илдизида бактерия ва яллиғланишга қарши, микроблардан ҳимояловчи хусусият мавжуд. Занжабил қиш мавсумида, айниқса, уйимизда бўлиши керак. Ушбу аччиқ илдиз жуда фойдали бўлиб, унда С, В витаминлари ҳамда инсон танасидаги шикастланган ҳужайраларни даволовчи ва янгиловчи ретинол моддаси бор.
Асал
Қуръонда келган яна бир дори – асалдир. Бу маҳсулот иммун тизимининг ажралмас қисми ҳисобланади. Эътибор беринг: инсон қони ва асалнинг кимёвий таркиби жуда ўхшаш: Қонимизда 24, табиий асалда 22 микроэлемент мавжуд.
Шамоллаш билан боғлиқ касалликлар олдини олишда табиий асал ва ёнғоқ аралашмаси энг яхши воситадир. Бунда ёнғоқнинг ҳар қандай туридан фойдаланиш мумкин. Асосийси, тайёрланаётган даво воситасига етарлича қўшишдир.
Қора зира
Қора зира кучли табиий иммунитет манбаи бўлиб, танага юмшоқ таъсир қилувчи даво воситасидир. Ўсимликнинг фаол моддаси бўлган тимохинон танани ҳимоя қилиш ва касалликка чидамлиликда асосий ўрин эгаллайди.
Тананинг ҳимоя хусусиятларини ошириш учун унинг ёғини эрталаб оч қоринга нонуштадан бир соат олдин ва кечқурун ётишдан олдин қабул қилиш тавсия этилади. Катта ёшлилар учун бир чой қошиқ меъёр ҳисобланади.
Шамбала (Хельба)
“Агар одамлар шамбаланинг қанчалик фойдалилигини билганида уни олтин нархида бўлса ҳам сотиб оларди”. Олимлар изланиши туфайли бу ажойиб ўсимлик фойдалари ҳақида биламиз. Аммо биз негадир дорихонага фойдаси юз йиллар олдин исботланган олтин уруғлар учун эмас, балки фармацевтика саноатининг самарадорлиги реклама шиорларида мавжуд бўлган навбатдаги ихтиросининг изидан қувишда давом этяпмиз.
Шундай қилиб, шамбаланинг уруғи юқумли касаллик асоратлари, куйиш, шамоллашдан холос бўлишга ёрдам беради. Ўзининг юмшатувчи хусусияти туфайли бу ўсимлик шамоллашни даволашда яллиғланишга қарши восита сифатида ишлатилади. У қалинлашган шилимшиқнинг юмшатишилиши ва эришига, лимфа тизими орқали таксинларни йўқ қилишга ёрдам беради. Бунинг учун бир ош қошиқ шабаланинг уруғига ярим литр қайноқ сувга солиб аралаштирилади. Ушбу суюқлик таъсирини ошириш учун лимон шарбати қўшилади.
Юқорида эслатган иммунитетни мустаҳкамловчи жуда фойдали усуллар ишлаши учун фаол ҳаёт тарзига ўтиш, овқатланишда меъёрга амал қилиш ва ибодатларни кўпайтиришимиз лозим.
Манбалар асосида
Баҳриддин Хушбоқов
тайёрлади
Намл сурасида: «То улар чумолилар водийсига етганларида, бир чумоли: “Эй чумолилар! Уяларингизга кирингиз...” деди», дейилади.
Сулаймон алайҳиссалом қўшини билан келаётганида, бир чумоли жамоасига кутилмаган хатар яқинлашаётганини ҳис қилди ва қолганларни огоҳликка чақириб, биз тарафга хатар яқинлашиб келяпти, жонингизни қутқаринг: «...Яна Сулаймон ва унинг лашкарлари ўзлари сезмаган ҳолларида сизларни босиб-янчиб кетмасинлар, деган эди» (Намл сураси, 18-оят).
Чумолининг қилган иши қанчалар ажабтовур-а?! У хатарни пайқаши биланоқ ўзини қутқариш учун эмас, жамоасини қутқариш учун шошилди.
Қавмининг қайғусини ўз зиммасига олди, хатар келмасидан уни ҳис қила билди ва чумолилар тўдасини “хавф бостириб келяпти, шошилинглар, жонингизни хатардан қутқариб қолинг”, дея огоҳлантирди.
Бир назар солайлик-да, ояти каримада келган “чумоли” сўзи араб тили қоидаларига кўра тадқиқ қилинса, у накра (ноаниқ) шаклда турибди. Аҳамиятли жиҳати шундаки, “чумоли” сўзи Қуръони каримда ноаниқ шаклда келтирилди, демакки ўша чумоли тўданинг оддий бир аъзоси, лекин шундай бўлишига қарамай ўзини паст санамади. Биз эса, фалончи нима қилди, писмадончи-чи, деб суриштириш билан оворамиз.
Келинг, энди масаланинг бошқа томонига эътиборимизни қаратайлик. Чумоли: “Эй чумолилар, ҳозир Сулаймон сизларни қириб юборади. Сизлар бир кучсиз жамоасиз, улар сизга эътибор ҳам бермайди”, дедими?! У тўдасидагилар билан вазиятни таҳлил қилдими?! Чумолига боқинг. Аксинча, Сулаймон ва унинг қўшинини айбсиз дея, улар сезмаяптилар, деб уларни оқлади.
Чумолилар ҳам огоҳлантирувчига қараб: “Йўқ, сен бизнинг устимиздан бошлиқ бўлмоқчисан. Сенга фақат мартаба, мансаб керак”, дейишдими?! Асло йўқ! Аксинча, унинг гапини олиб, инларига кириб кетишди ва жажжи чумолининг даъватига эргашганлари ҳолда нажотга етиб, жонлари омон қолди.
Ўзи учун уя қуриш жараёнида сабр қилиш ҳам чумолиларнинг хусусиятларидандир. Улар қураётган уялари бир неча маротаба қулаб тушишига қарамасдан, уни қайта-қайта тиклайверадилар ва охир-оқибат бир бутун уя ҳолига келтирадилар.
Ҳикоят. Ривоят қилинишича, Амир Темур жангларнинг бирида мағлубиятга учрайди ва ўша ерга яқин бир ғорга кириб, мағлубияти ҳақида ўйлайди. У чуқур тафаккур қиларкан, кўзи бир чумолига тушади. Чумоли ғор деворига кўтарилмоқчи бўлиб, тушиб кетади. Иккинчи уринишда ҳам девордан сирпаниб тушади. Учинчи сафар ҳам... Амир Темур бу митти жониворни диққат билан кузата бошлайди, ундан кўзини узмайди. Ахийри, ўн еттинчи уринишда чумоли деворга чиқишга муваффақ бўлади. Шунда Амир Темур: “Ё қудратингдан! Шу кичик махлуқ сал кам йигирма марта уринди. Мен нима учун мағлубиятимдан заифлашяпман?!” – дея ўзини койийди.
Буюк қўмондон ғордан чиқиб тор-мор бўлган қўшинини яна жангга тайёрлайди ва битта бўлса-да, тирик одами қолгунича таслим бўлмасликка астойдил қарор қилади. Унинг кўз ўнгида эса митти чумолининг шижоати акс этади.
Мутахассисларнинг таъкидлашларича, чумоли ҳашаротлар орасида энг қатъиятли, ўзаро ҳамкор ва ҳамжихат экан.
Чумолининг яна бир сифати уларнинг ўзаро ҳамкорлик ва ҳамжиҳатлигидир. Уларнинг бари бир бўлиб, битта чизиқ тортган ҳолда доимий ҳаракатда бўлар эканлар.
Шу митти чумолининг ҳаракатлари бизларга қайсидир маънода ўрнак бўлиши мумкинми?!
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.