Imom as Subkiy rahimahulloh mutlaq ijtihod darajasiga etgan ekanlar.
Shunda uning ashoblari;
Nima uchun ijtihod qilmaysiz? deb savol qilishganida,
-Oldin o'tgan salaflarimiz, biz ijtihod qiladigan narsalar qoldirmadi-ku! deya javob qildilar.
Ammo hozirgi salafiylarni hammasi mujtahid, ijtihod darajasiga etib qoldilar.
Faqatgina o'zini fikri, o'zini gaplarigina go'yo asosli gapdek, boshqalarni dalillari, muqobil tarafni hadislarini inkor qilishda aslo qarab turmaydi.
Buyuk islom olimlari Imom Navaviy, Imom Subkiy, Aliy Qoriy, ibn Hajar Asqoloniy, Haytamiylar va hatto ming kitob yozgan Jaloliddin Suyutiy, Abul Faraj Ibnil Javziy, rahimahumullohlar ham mazhabga taqlid qilishardi, ammo bizning zamon xavorijlari esa mujtahiddurlar.
Ma'rufxon Aloxodjayev
Bilasizmi? Silikat moddasiga boy bo‘lgan tuproqqa dafn qilingan insonning skeleti vaqt o‘tishi bilan tosh va xarsangga aylanadi.
Agar u pirit (temir sulfidi) moddasiga boy mintaqaga dafn qilinsa, unday jasad temir haykalga aylanib qolishi mumkin!
Bu ilmiy haqiqat yaqinda aniqlangan bo‘lsa-da, Qur’onda bu haqida 1445 yil oldin hayratlanarli tarzda juda aniqlik bilan bayon etilgan. Qur’onda bunday deyilgan:
وَقَالُوا أَإِذَا كُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِيدًا
"Ular: “Biz suyaklarga va chang- tuproqlarga aylanib ketganimizdan keyin ham, yangitdan tiriltirilamizmi?” dedilar. “Sen ularga, toshga yoki temirga aylaninglar”, deb ayt"
(Isro surasi, 50-oyat).
Bu oyat yaqin yillarda kashf etilgan — suyaklari toshga aylangan yoki temir haykalga aylangan qazilmalarga ochiq va ravshan ishora qilmoqda. Go‘yoki Qur’onda xabar berilgan ushbu dalillar olimlar kashf qilishlarini uzoq asrlardan beri kutib yotgandek.
Shunday ekan, aqlli inson bunday ochiq-oydin va ravshan mo‘jizani qanday inkor qila oladi? Qur’onning bu mo‘jizasi kunduzdagi quyoshdek ravshan emasmi?
Homidjon domla ISHMATBЕKOV