Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Yanvar, 2025   |   23 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:42
Peshin
12:40
Asr
15:47
Shom
17:31
Xufton
18:48
Bismillah
23 Yanvar, 2025, 23 Rajab, 1446

03.09.2021 y. Tinchlik va xotirjamlik – ulug' ne'mat!

31.08.2021   4566   6 min.
03.09.2021 y. Tinchlik  va xotirjamlik – ulug' ne'mat!

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على خاتم النبيين، وعلى آله وصحبه أجمعين،أَمَّا بَعْدُ

TINChLIK  VA HOTIRJAMLIK – ULUG' NYe_''MAT!

Muhtaram azizlar! Yurtimizda istiqlol bayrami tantanalari davom etmoqda. Alhamdulilloh, bayramni oilalarimiz davrasida, yor-do'stlar bilan tinchlik va xotirjamlikda nishonlayapmiz. Tarixga nazar tashlansa, hamma davrda ham davlatning rivojlanishi, taraqqiy topishi jamiyatning farovon va osoyishta hayot kechirishiga bog'liqligi ayon bo'ladi. Shuning uchun ham Payg'ambarimiz alayhissalom hadislarining birida tinchlik-xotirjamlik eng ulug' ne'mat ekanini ta'kidlab shunday deganlar: “Ikki ne'mat borki, ko'pchilik insonlar uning qadriga etmaydilar. U – xotirjamlik va sihat-salomatlik” (Imom Buxoriy rivoyatlari).

Qur'onning 50 dan ziyod surasidagi yuzlab oyatlarda musulmonlar sulh-murosa, tinchlik va bag'rikenglikka chaqirilgan. Musulmonlar uchun eng afzal amal haqida kelgan hadisda shunday deyiladi: “Rasululloh alayhissalomdan so'radilar: “Ey, Allohning Rasuli! Musulmonlarning afzali qaysi kishi?”. U zot alayhissalom: “Qo'lidan va tilidan boshqa musulmonlar ozor topmagan kishidir”, – deb javob berdilar”(Imom Buxoriy rivoyatlari).

Demak, tinchlik va xotirjamlik Alloh taoloning katta ne'matlaridan biridir. Qolaversa, barcha ezgu ishlar ro'yobga chiqishining boisi ham osoyishtalikdir. Shunday ekan, insonlar nafaqat mavjud tinchlikni qadriga etib, shukrini ado etishlari, balki unga noshukrlik qilib putur etkazishdan ham saqlanishlari lozim.

Halqimizda “Qo'shning tinch – sen tinch” degan maqol bor. Halqimizning orzusi, maqsadi bitta – jahondagi barcha mamlakatlarda, ellarda tinchlik va barqarorlik hukm sursin, odamlar baxtli va farovon hayot kechirsin. Shuning uchun ham xalqimiz Yurtboshimiz boshchiligida doimo qo'shni yurtlarda tinchlik bo'lishini istab keladi. Bu ayni dinimizning ham g'oyasidir. Alloh taolo insonni er yuzini obod qilish uchun yaratdi va O'ziga erdagi o'rinbosar qildi. Yerni kufru isyon bilan, buzg'unchilik bilan vayron qilish, mavjudotlarning nasl-urug'ini quritishdan qattiq qaytardi. Bu haqda Qur'oni karimda shunday deyiladi: “Yerni (Alloh xayrli ishlarga) yaroqli qilib qo'ygandan keyin (unda) buzg'unchilik qilmangiz! Unga (Allohga) ham qo'rqinch va ham umid bilan duo qilingiz! Allohning rahmati ezgu ish qiluvchilarga yaqindir” (A'rof surasi 56-oyat).

Muhtaram jamoat! Mana yurtimiz istiqloliga 30 yil bo'ldi. Albatta yurtimizning istiqloli va taraqqiyotining negizida tinchlik-totuvlik hamda o'zaro hamjihatlik yotadi. Ushbu yutuqlarga erishish o'ziga yarasha mashaqqat, qiyinchilik, sabr va matonat talab etadi. Umid qilamizki, xalqimiz farovonligi yanada ziyoda bo'lib boraveradi. Chunki,  Alloh taolo Qur'oni karimda bandalariga bir qiyinchilik ortidan albatta, engillik kelishini bayon qilib, shunday degan:

فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا. إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا

ya'ni: “Bas, albatta, har bir qiyinchilik bilan birga engillik bordir. Albatta, har bir qiyinchilik bilan birga engillik bordir” (Sharh surasi, 5-6-oyatlar).

Bu oyatni tafsir qilgan ulamolarimiz albatta, bir qiyinchilikdan keyin ikki engillik bor, deydilar. Tafsiri Tabariyda shunday deyiladi: “Bu oyati karima nozil bo'lganda Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shunday deganlar:

أبْشِرُوا أتاكُمُ اليُسْرُ، لَنْ يَغْلِبَ عُسْرٌ يُسْرَيْنِ

ya'ni: “Hursand bo'linglar! Sizlarga engillik keladi. Hargiz bir qiyinchilik ikki engillikdan ustun kelmaydi” (“Tafsiri Tabariy”).

Hulosa o'rnida shuni ta'kidlash lozimki, dinimizning tinchlikka bo'lgan e'tibori nechog'lik katta hamda bag'ri kenglik uning negizidir. Inson o'zidagi ne'matning qadrini uning ustida mulohaza yuritish, shu ne'matdan o'zgalar ham bahramand yoki bebahra ekanligini o'ylab ko'rish bilan biladi. Bu esa yanada ko'proq Allohga shukr qilishga undaydi. Ne'matning bardavom bo'lishi, uning shukri ado etilishiga bog'liqdir. Ne'matning salmog'iga qarab shukr ham har xil bo'ladi. Ba'zi ne'matlarning shukri tilda “alhamdu lillah” deyish bilan ado bo'lsa, boshqa xil ne'matlar ham borki, ularning shukrini amaliy tarzdagina ado etish mumkin.

Tinchlik ana shunday amaliy shukr talab qiladigan ne'matdir. Bu ne'matning shukrini ado etish barchaning zimmasidagi farzdir. Keksalar tinchlikning mustahkamligini so'rab duo qilishlari, o'rta yoshlilar o'zlarining halol mehnatlari, yoshlar esa uni asrash va qadriga etish borasida astoydil ilm olishga harakat qilmoqliklari bilan bu ne'matning shukrini ado etgan bo'ladilar.

Haq taolo barchamizni Vatanimiz taraqqiyoti va farovonligi yo'lida olib borayotgan xayrli ishlarimizga rivoj bersin, farzandlarimiz ulug' ajdodlarga loyiq farzandlar bo'lishini nasib aylasin, dunyo va oxiratimiz saodatiga etaklaydigan amallar qilishimizni nasibu ro'zi aylasin! Omin! 

Ilova: Muhtaram imom-domla! Rahbariyatning topshirig'iga ko'ra, “Yoshlarni ijtimoiy illatlardan saqlaylik!” juma tezisi keyinga qoldirildi va uning o'rniga “Tinchlik  va xotirjamlik – ulug' ne'mat!” mavzusi tasdiqlandi. Ushbu mavzuni yanada boyitib, atroflicha o'rganib, jamoatga tasirchan uslubda etkazishingizni so'raymiz!

Juma mav'izalari
Boshqa maqolalar

Sizga otilgan toshlardan, uy quring!

17.01.2025   6668   4 min.
Sizga otilgan toshlardan, uy quring!

Odamlarga asliy holatingizdan-da go‘zal muomalada bo‘ling. Zero, zulm umrni qisqartiradi. Biz atrofimizdagilarga zulm qilib, haqlariga rioya qilmaganimiz uchun ham ularni yo‘qotamiz. O‘z hisob-kitoblarimizni ularning kamchiliklari ustiga quramiz, lekin ulardagi oliyjanob fazilatlarni unutamiz. Ularni batamom aybsiz bo‘lishlariga talabgormiz, shuningdek, “odam bolasi xatodan xoli bo‘lmaydi” degan gapni dalil qilib o‘zimizni oqlaymiz.

Mabodo odamlar sizni toshbo‘ron qilsalar ham, bu toshlarni to‘plab, biror-bir uyni ta’mirlash uchun ishlating. Agar sizni gullar bilan qarshi olsalar, guldastalarni sizga ta’lim bergan va nochor paytingizda qo‘lingizdan tutganlarga ulashing.

Avval Allohga ishoning, keyin esa o‘zingizga. Ayblaringizni tan oling. Ishoning, agar siz o‘sha ayblaringizdan xalos bo‘lsangiz, orzularingizning ro‘yobga chiqishiga bir qadam qoladi... O‘z xatolaringizni yodingizda tuting, do‘stlaringiz, yaqin qarindosh-urug‘laringizni atrofingizda saqlab qolishni istasangiz, ularning xatolarini esingizdan chiqaring. Bilingki, haqiqiy saodat kishi boshqalarning aybini qo‘yib, o‘z ayblari bilan ovora bo‘lishidadir.

Bordi-yu, birorta ishda muvaffaqiyatni qo‘lga kiritsangiz, g‘ururlanib ketmang! Zero, Alloh azza va jalla bu borada Najm surasining 32-oyati karimasida: “...Shunday ekan o‘zingizni oqlamang, U kim taqvodorligini yaxshi biladir”, deya marhamat qiladi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ham kamtarlikka targ‘ib qilib: “Alloh taolo menga sizlarning kamtar bo‘lishingizni vahiy qildi. Toingki, birorta odam boshqaning oldida faxrlanmasin ham, zulm ham qilmasin”,[1] dedilar.

Yiqilganingizda “odamlar ataylab choh qazib qo‘ygan” degan noma’qul xayolni miyangizdan chiqarib tashlang. Aksincha, qayta turishga harakat qiling. Qaddingizni rostlab olsangiz-da, o‘zingiz kabi yiqilganlarga yordam qo‘lini cho‘zing, o‘zlarini tiklab olishlariga ko‘maklashing. Hayot yo‘llarining pastu balandlariga, mashaqqatlariga sabrli bo‘ling, ko‘zingizni kattaroq oching va aqlingizni yig‘ing.

Dushmaningiz ustidan g‘alaba qozonsangiz-da, uning omadsizligidan quvonmang. Kishi boshiga musibat kelsa, hech bo‘lmasa duo bilan hamdard bo‘ling. Alloh taolo Shuro surasining 43-oyatida bunday marhamat qiladi: «Shubhasiz, kim sabr qilib kechirsa, albatta, bu mardlik ishlaridandir». Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham bunday deb duo qilardilar: “...Alloh, hasadgo‘y dushmanni mening mag‘lubiyatim sabab quvontirma”.

Qanoat hamda dangasalik, izzat hamda g‘urur va tavoze’ bilan xorlik orasini jamlay olmaysiz. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim Alloh uchun tavoze’li bo‘lsa, Alloh uning martabasini ko‘taradi, oxir borib illiyinning eng cho‘qqisiga olib chiqadi”, deya kamtar bo‘lishga targ‘ib qilganlar.

O‘zingiz uchun bir solih kishini do‘st tuting va uni  asrab-avaylang. Bu borada Rasululloh sollallhu alayhi vasallam: “Kishi o‘z qadrdon do‘stining dinida bo‘ladi, shunday ekan har biringiz kim bilan do‘st tutinganiga bir nazar tashlasin!” dedilar. Solih do‘stingizni mayda-chuyda narsalar bilan itob qilavermang, uning yanglishishlariga ahamiyat bermang, axir, tamomi kamolot sifatiga ega bo‘lish faqat Alloh azza va jallaning O‘zigagina xosdir.

Odamlar bilan xusumatlashmang. Chunki behuda tortishuvlar do‘stlik arqonini uzib, ruhiyatlar orasida to‘siq paydo qiladi. Solih kishilarning ichi tor bo‘lmaydi, aksincha, ular ko‘nglini keng qiladilar va boshqalarning ayblarini ko‘taradilar. Odamlarning yomonliklarini xotirangizdan o‘chirib tashlang va ularning yaxshiliklarini yodingizda tuting.

Sizga taalluqli ishlarda xato qilganlarga ham bag‘rikeng bo‘ling, ularni “bir uzri bordir” deya oqlashni o‘rganing. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: “Birortangiz Abu Zamzamday bo‘lishga kuchi yetmaydimi?! U qachon uyidan chiqsa, men o‘z obro‘yimni odamlarga sadaqa qildim, der edi”, degan so‘zlari ham odamlarning bir-birlariga aytgan ba’zi gaplari yoki xatolari borasida kengfe’lli bo‘lishga targ‘ibdir.


Hasson Shamsiy Poshoning "Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar" nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.

 


[1]  Imom Muslim rivoyati.