Turkiyadagi ommabop elektron nashrdan biri – «haberakdeniz.com» saytida o'zbek diasporasining faol vakili, professor Salih Aynuralning «O'zbekiston - borib ko'rish shart bo'lgan o'lka» sarlavhali maqolasi e'lon qilindi, deb xabar bermoqda «Dunyo» AA.
Materialda mamlakatimizning boy tarixiy merosi, turizm salohiyati, muqaddas islom dini bilan bog'liq qadamjolari va bugungi zamonaviy rivojlanishi batafsil qalamga olingan. Maqolada ta'kidlanishicha, qadim madaniyatlar chorrahasi bo'lgan O'zbekiston Markaziy Osiyoning barcha davlatlari bilan umumiy chegaradosh.
«O'zbekiston tarixiy, madaniy me'rosi jihatidan Markaziy Osiyo davlatlari orasida eng boy mamlakatdir, - deb yozadi muallif. - Ayniqsa, Samarqand, Buxoro, Hiva va Shahrisabz osmon ostidagi ochiq shahar-muzeylar sifatida e'tirof etiladi. Bu shaharlarda bo'lsangiz, ko'chalarida kezsangiz o'zingizni tarixga tushib qolgandek his qilasiz. Tasavvur qiling, Samarqandni aylanib yurib, maktabda o'rganganlaringiz, kitoblardan o'qib hayratlangan Ulug'bekning rasadxonasiga duch kelasiz. U damda o'zingizni fazo qa'rida his qilasiz. «Ziji jadidi Ko'ragoniy» jadvalidagi 1018 ta yulduzga sayohat qilgandek tassavvur qilasiz».
Nashrda butun hayoti davomida bir marta ham engilmagan, qudratli davlat barpo etgan Sohibqiron Amir Temur haqida alohida ma'lumotlar o'rin olgan. «Samarqandga borganingizda Amir Temur maqbarasini, Mirzo Ulug'bek, Tillakori va Sherdor madrasalarini, albatta, tomosha qiling. Dunyo ilmiga ulkan hissa qo'shgan va O'zbekistonda tug'ilgan Beruniy, Horazmiy, Ibn Sino, Farg'oniy, Ulug'bek va Ali Qushchidek mutafakkir olimlar bilan ayni havodan nafas olgandek bo'lasiz», – deya qayd etiladi materialda.
“Samarqandga borganda turkiy xalqlar ilm va tafakkurga qanchalik ahamiyat bergani va olimlarni ne chog'li e'zozlaganini yurakdan shohid his qilasiz. Buyuk allomalar Imom Buxoriy, Moturidiy, Termiziy, Bahouddin Naqshbandiy va Ho'ja Ubaydulloh Ahror hazratlarining maqbaralari yoki Qusam Ibn Abbosning qabrlari joylashgan Shohi Zinda ansamblini ziyorat kilsangiz o'zingizni xuddi ilohiy olamda his qilasiz. Shuning uchun, O'zbekiston faqatgina Turkiya xalqining emas, butun islom olamining borib ko'rishi kerak bo'lgan mamlakat sifatida ahamiyatlidir”, - deb ta'kidlaydi muallif.
«Buxoroda Minorai Kalon, Chor minor, Ark qal'asi, Somoniylar maqbarasi, Mir Arab, Nodir Devonbegi, Abdulazizxon madrasalari joylashgan. Hivadagi Ichan qal'a, Islomxo'ja minorasi va Kalta minor, Muhammad Aminxon va Sherg'ozixon madrasalari, qadimiy Juma masjidi majmuasi, Qo'xna ark qal'asida esa ertaklar olamining nafasini tuyasiz», - deb yozadi turk olimi.
Maqolada yozilishicha, poytaxt Toshkentga kelganingizda zamonaviylik va tarixni o'zaro uyg'unlashganini ko'rasiz. Toshkent o'zining keng yo'llari, yam-yashil bog'lari va ko'rkam binolari bilan Turkiya uchun na'muna bo'la oladigan shahardir.
«Qisqasi, O'zbekiston biz uchun tabiat go'zalliklari, tarixiy va madaniy boyligi hamda mushtarak qadriyatlari nuqtai nazaridan borib ko'rilishi kerak bo'lgan o'lkalarning avvalida turadi. O'zbekistonga borganingizda o'zingizni zinhor begona his qilmaysiz», - deb yozadi Salih Aynural.
Maqolaning to'liq shakli bilan https://www.haberakdeniz.com.tr/haber-mutlaka-gorulmesi-gereken-kardes-ulke-ozbekistan-53818.html havolasi orqali tanishish mumkin.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Faqihlarning fiqhga bergan ta’riflarida «dalil» degan so‘z bormi? Yo‘q. Ular faqat mukallaflarning amallari haqida gapirishdi, hukmlarning mukallaflarga nisbatan joriy bo‘lish holatlariga e’tibor qaratishdi. Demak, umumiy qilib aytadigan bo‘lsak, fiqhga ikki xil ta’rif berildi. Biri usuliy ulamolarning ta’rifi, ya’ni «Qur’on va Sunnatdan hukmlarni qay tarzda chiqarib olish haqidagi ilm» degan ta’rif. Ikkinchisi fuqaholar bergan ta’rif bo‘lib, unda hosil bo‘lgan hukmlarning mukallaflarga qanday joriy qilinishi asosiy o‘ringa qo‘yildi. Bu hukmlar mutlaq mujtahidlar tarafidan chiqariladi. Hukmni faqat mutlaq mujtahid chiqara oladi. Ana shu mujtahid muayyan bir hukmni Qur’on va Sunnatdan qanday chiqarganini o‘rganish usul ilmining mavzusidir. Chiqarilgan hukmni o‘zimizga va jamiyatga tatbiq qilish esa muftiy va faqihlarning ishidir.
Demak, fiqhga ikki xil qarash mumkin ekan: hukmni chiqarib olish va uni tatbiq qilish. Bizning xatoimiz shuki, hukmni ishlab chiqish bilan uni tatbiq qilish orasidagi farqni tushunmayapmiz. Tushunmaganimiz uchun ham keraksiz gaplarni gapiryapmiz. Biz yuqorida aytib o‘tgan ikki yo‘nalish – tahallul, ya’ni dinga yengil qarash va tashaddud, ya’ni dinda g‘uluvga ketish yo‘nalishlari yo ikkinchi ta’rifdan bexabar qolishdi, yoki unga e’tiborsiz qarashdi. Ular faqat birinchi ta’rifni, ya’ni hukmni qay tarzda ishlab chiqishni izohlashdi.
«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan