Islom ta'limoti buzg'unchilikni, odamlar qalbiga vahima, dushmanlik va fitna urug'larini sochishni qattiq va qat'iy qoralaydi. Alloh taolo oyati karimada: «Ey iymon keltirganlar! Agar bir fosiq xabar keltirsa, aniqlab ko'ringlar, bilmasdan bir qavmga musibat etkazib qo'yib, qilganingizga nadomat chekuvchi bo'lmanglar», deb marhamat qiladi (Hujurot surasi, 6-oyat).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Kishiga gunoh uchun eshitgan har narsasini gapirmoqning o'zi kifoya qiladi», dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Bugun kundalik hayotimizda avj olayotgan fisqu fasodlar, gina-kuduratlar, adovatlar, ziddiyat va tafriqalar shu ikki buyuk ko'rsatmaga, Nabiyimiz sollallohu alayhi va sallamning yuqoridagi vasiyatlariga rioya qilmaganimiz oqibatida kelib chiqyapti.
Alloh taolo duch kelgan xabarni surishtirmay tarqatishning og'ir oqibatidan ogohlantirib turibdi, Payg'ambarimiz alayhissalom har eshitgan gapini aytavergan odam gunohkor bo'lib qolishini aytib turibdilar.
Islom kishilarni tinchlik va barqarorlikka, o'zaro birlik va hamjihatlikka da'vat etadi. Biroq undan g'arazli maqsadlarni amalga oshirish yo'lida foydalanish hollari ham avj olib borayotganini afsus bilan qayd etish lozim. Bu jarayonning eng xatarli jihati ba'zi toifalarning din niqobi ostida dinga siyosiy siyosiy tus berib, hokimiyatga intilish, dindan odamlar orasiga nifoq solish, qo'poruvchilik ishlarini amalga oshirish va g'arazli manfaatlarni ro'yobga chiqarishda foydalanishga urinishlarda namoyon bo'lmoqda.
Bugungi kunda terrorizm, diniy ekstremizm butun dunyoga xavf solayotgan, insoniyatning tinch va osuda yashashi uchun to'sqinlik qilayotgan jiddiy muammolardan biridir. Ayni paytda sayyoramizdagi hech bir mamlakat, hech bir xalq uning ofatlaridan himoyalanmagan, desak aslo mubolag'a bo'lmaydi.
Hozirda Afg'oniston, Suriya, Yaman, Pokiston, Falastin, Iroq va Afrikaning bir qancha mamlakatlarida sodir etilayotgan xunrezliklar, o'sha yurtlarda istiqomat qilayotgan insonlar, ayniqsa, murg'ak bolalarning boshiga tushayotgan g'am-anduhlar barcha-barchamizni jiddiy tashvishga solmoqda.
Ekstremizm har qanday boshqacha fikrlashni inkor etadi, o'zining mafkuraviy va diniy qarashlarini qo'pol ravishda majburlab qabul ettirishga harakat qiladi. Ekstremistlar o'z tarafdorlaridan ularning har bir buyruqlarini so'zsiz bajarishni, ularga ko'r-ko'rona ishonishni talab qiladilar.
Ochiqdan ochiq ekstremistik ruhdagi qarashlarning g'oyaviy va mafkuraviy jihatdan o'ta zararli va xavfli ekanligi shundaki, u diniy bag'rikenglikka zid holda turli dinga e'tiqod qiluvchi xalqlar o'rtasida murosasizlik va adovat urug'ni sepishga xizmat qiladi. Bir so'z bilan aytganda, bu kabi g'arazli kimsalar o'z manfaati yo'lida endigina hayotni taniyotgan yoshlarni to'g'ri yo'ldan adashtirib, ularning ma'naviyatiga zarba berishga harakat qiladilar.
Shunday ekan shiddat bilan rivojlanib borayotgan bugungi globallashuv jarayonida ertangi kunimizning egalari bo'lgan yoshlarimizning ma'naviy immuniteti har qachongidanda yuksakroq bo'lishini zamonning o'zi taqozo etmoqda. Dunyoning ayrim hududlarida sodir bo'layotgan xunrezliklar masalaning nechog'lik jiddiyligidan dalolatdir.
Shukrki, bugun yurtimiz tinch, osmonimiz musaffo. Unib-o'sib kelayotgan yoshlarimizni mana shunday farovon kunlarimizning qadriga etishga, tinchlikni ko'z qorachig'iday asrab-avaylashga o'rgatishimiz zarur. Ayniqsa, ota-onalar farzandlarining yurish-turishi, ular ruhiyatida kuzatilayotgan salbiy o'zgarishlarga beparvo bo'lmasligi shart. Aks holda ertaga juda kech bo'lishi mumkin.
Sahobiddin SATIMOV,
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Toshkent shahar vakilligi Axborot tahlil bo'limi boshlig'i
Savol: Lavhul mahfuz va qalam nima? Ular haqida tushuncha bersangiz?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
“Lavh” - Alloh xaloyiqning taqdirlarini yozdirgan narsadir.
“Mahfuz” saqlangan ma’nosida bo‘lib, u boshqalarning nazari tushishi va o‘zgarish yoki buzilishlardan muhofaza qilingan deganidir.
“Qalam” mazkur lavhga Alloh taoloning amri bilan bandalarning qadarlarini yozgan vositadir.
Mo‘min-musulmon odam lavh va qalamga iymon keltirmog‘i vojib. Bu ikki narsa ham g‘aybiyot turkumiga kiradi. Bu haqda Sadriddin Hanafiy rohimahulloh bunday zikr qilganlar: "Lavh, qalam va u bilan lavhga yozilgan narsalarga iymon keltirish vojibdir.
Alloh taolo bunday xitob qilgan: “Balki U Qur’oni Majiddir. Lavhul Mahfuzdadir” (Buruj surasi, 21–22-oyatlar).
Boshqa bir oyatda bunday xitob qiladi: “Nuun. Qalam bilan va satrlarga yozadigan narsalar bilan qasam” (Qalam surasi, 1-oyat).
Shuningdek, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Albatta, Alloh lavhul mahfuzni oq durdan yaratgandir. Uning sahifalari qizil yoqutdandir. Uning Qalami nurdir. Kitobi nurdir. Unda har kuni Alloh uchun uch yuz oltmish lahza bor. Uning kengligi osmon bilan yerning orasicha. Har kuni unga uch yuz oltmish marta nazar soladi. Xalq qiladi (yaratadi), rizq beradi, o‘ldiradi, tiriltiradi, aziz qiladi, xor qiladi. Xohlagan narsasini qiladi” (Imom Tabaroniy “Mo‘jamul kabir”da rivoyat qilgan).
Qalam haqida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Albatta, Alloh birinchi xalq qilgan narsa qalamdir. Bas, unga: “Yoz!” dedi. U: “Ey Robbim, nimani yozay?” dedi. U Zot taboraka va taolo: “Qiyomatgacha bo‘ladigan har bir narsaning taqdirini yoz”, dedi.
(Imom Abu Dovud Uboda ibn Somit roziyallohu anhudan rivoyat qilgan. "Sharhi aqiydatut-tahoviyya" kitobi). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.