Islom ta'limoti buzg'unchilikni, odamlar qalbiga vahima, dushmanlik va fitna urug'larini sochishni qattiq va qat'iy qoralaydi. Alloh taolo oyati karimada: «Ey iymon keltirganlar! Agar bir fosiq xabar keltirsa, aniqlab ko'ringlar, bilmasdan bir qavmga musibat etkazib qo'yib, qilganingizga nadomat chekuvchi bo'lmanglar», deb marhamat qiladi (Hujurot surasi, 6-oyat).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Kishiga gunoh uchun eshitgan har narsasini gapirmoqning o'zi kifoya qiladi», dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Bugun kundalik hayotimizda avj olayotgan fisqu fasodlar, gina-kuduratlar, adovatlar, ziddiyat va tafriqalar shu ikki buyuk ko'rsatmaga, Nabiyimiz sollallohu alayhi va sallamning yuqoridagi vasiyatlariga rioya qilmaganimiz oqibatida kelib chiqyapti.
Alloh taolo duch kelgan xabarni surishtirmay tarqatishning og'ir oqibatidan ogohlantirib turibdi, Payg'ambarimiz alayhissalom har eshitgan gapini aytavergan odam gunohkor bo'lib qolishini aytib turibdilar.
Islom kishilarni tinchlik va barqarorlikka, o'zaro birlik va hamjihatlikka da'vat etadi. Biroq undan g'arazli maqsadlarni amalga oshirish yo'lida foydalanish hollari ham avj olib borayotganini afsus bilan qayd etish lozim. Bu jarayonning eng xatarli jihati ba'zi toifalarning din niqobi ostida dinga siyosiy siyosiy tus berib, hokimiyatga intilish, dindan odamlar orasiga nifoq solish, qo'poruvchilik ishlarini amalga oshirish va g'arazli manfaatlarni ro'yobga chiqarishda foydalanishga urinishlarda namoyon bo'lmoqda.
Bugungi kunda terrorizm, diniy ekstremizm butun dunyoga xavf solayotgan, insoniyatning tinch va osuda yashashi uchun to'sqinlik qilayotgan jiddiy muammolardan biridir. Ayni paytda sayyoramizdagi hech bir mamlakat, hech bir xalq uning ofatlaridan himoyalanmagan, desak aslo mubolag'a bo'lmaydi.
Hozirda Afg'oniston, Suriya, Yaman, Pokiston, Falastin, Iroq va Afrikaning bir qancha mamlakatlarida sodir etilayotgan xunrezliklar, o'sha yurtlarda istiqomat qilayotgan insonlar, ayniqsa, murg'ak bolalarning boshiga tushayotgan g'am-anduhlar barcha-barchamizni jiddiy tashvishga solmoqda.
Ekstremizm har qanday boshqacha fikrlashni inkor etadi, o'zining mafkuraviy va diniy qarashlarini qo'pol ravishda majburlab qabul ettirishga harakat qiladi. Ekstremistlar o'z tarafdorlaridan ularning har bir buyruqlarini so'zsiz bajarishni, ularga ko'r-ko'rona ishonishni talab qiladilar.
Ochiqdan ochiq ekstremistik ruhdagi qarashlarning g'oyaviy va mafkuraviy jihatdan o'ta zararli va xavfli ekanligi shundaki, u diniy bag'rikenglikka zid holda turli dinga e'tiqod qiluvchi xalqlar o'rtasida murosasizlik va adovat urug'ni sepishga xizmat qiladi. Bir so'z bilan aytganda, bu kabi g'arazli kimsalar o'z manfaati yo'lida endigina hayotni taniyotgan yoshlarni to'g'ri yo'ldan adashtirib, ularning ma'naviyatiga zarba berishga harakat qiladilar.
Shunday ekan shiddat bilan rivojlanib borayotgan bugungi globallashuv jarayonida ertangi kunimizning egalari bo'lgan yoshlarimizning ma'naviy immuniteti har qachongidanda yuksakroq bo'lishini zamonning o'zi taqozo etmoqda. Dunyoning ayrim hududlarida sodir bo'layotgan xunrezliklar masalaning nechog'lik jiddiyligidan dalolatdir.
Shukrki, bugun yurtimiz tinch, osmonimiz musaffo. Unib-o'sib kelayotgan yoshlarimizni mana shunday farovon kunlarimizning qadriga etishga, tinchlikni ko'z qorachig'iday asrab-avaylashga o'rgatishimiz zarur. Ayniqsa, ota-onalar farzandlarining yurish-turishi, ular ruhiyatida kuzatilayotgan salbiy o'zgarishlarga beparvo bo'lmasligi shart. Aks holda ertaga juda kech bo'lishi mumkin.
Sahobiddin SATIMOV,
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Toshkent shahar vakilligi Axborot tahlil bo'limi boshlig'i
حدثنا عيسى بن أحمد العسقلاني نا ابن وهب حدثني مالك عن عمه أبي سهيل عن أبيه قال: سمعت طلحة بن عبيد الله يقول: جاء رجل من أهل نجد ثائر الرأس نسمع دوي صوته ولا نفقه ما يقول حتى دنا فإذا هو يسأل رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم عن الإسلام فقال: خمس صلوات في يوم وليلة.
قال: هل علي غيرها قال: لا إلا أن تطوع قال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: وصيام رمضان . قال: هل علي غيره قال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: لا إلا أن تطوع قال: وذكر له رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم الزكاة فقال: هل علي غيرها فقال: لا إلا أن تطوع. فأدبر الرجل وقال: والله لا أزيد على هذا ولا أنقص منه فقال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: أفلح إن صدق.
Talha ibn Ubaydulloh roziyallohu anhu aytadi: “Najd ahlidan sochlari to‘zigan bir kishi keldi. Ovozining g‘o‘ldirashini eshitardik, nima deyotganini esa tushunmasdik.
Keyin u yaqin keldi. Bilsak, Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallamdan Islom haqida so‘rayotgan ekan.
Shunda u zot: “Bir kecha kunduzda besh mahal namoz”, dedilar. “Zimmamda yana bundan boshqasi ham bormi?” dedi.
U zot: “Yo‘q, lekin o‘z ixtiyoring bilan qilishing (mumkin)”, dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam: “Ramazon ro‘zasini tutish ham”, dedilar.
“Zimmamda bundan boshqasi ham bormi?” dedi. “Yo‘q, lekin o‘z ixtiyoring bilan qilishing (mumkin)”, dedilar.
Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam unga zakotni zikr qildilar. “Zimmamda bundan boshqasi ham bormi?” dedi u.
U zot: “Yo‘q, lekin o‘z ixtiyoring bilan qilishing (mumkin)”, dedilar. Shunda o‘sha odam: “Allohga qasamki, bundan ziyoda ham qilmayman, kam ham qilmayman”, deya orqaga qaytdi.
Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam: “Agar gapida tursa, najot topadi”, dedilar.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD tarjimasi