Joriy yilning 25 may kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasining restavratsiya labaratoriyasida mahalliy va xorijlik mutaxassislar hamkorligida “Katta Langar Qur'oni” varaqlarini ta'mirlash ishlarining yakuniy bosqichi boshlandi.

Ushbu jarayon bilan tanishish va uni nazorat qilish uchun Frantsiyaning Luvr muzeyi vakili Rokko Rante va O'zR FA San'atshunoslik instituti direktori Shokir Pidayevlar labaratoriyada bo'lishdi.

O'zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi huzuridagi Madaniyat va san'atni rivojlantirish jamg'armasi tashabbusi bilan ushbu qadimiy Qur'oni karim varaqlarini ta'mirlash ishlarining birinchi bosqichi 2019 yil 7-11 noyabr' kunlari va ikkinchi bosqichi 2020 yil 4-11 fevral' kunlari yakunlangan edi.

Shu kunlarda bo'lib o'tgan ta'mirlash ishlarining navbatdagi bosqichini Luvr  muzeyi (Parij shahri) mutaxassislari Aksel' Delo va Aureliya Streri tomonidan Alisher Navoiy nomidagi O'zbekiston Milliy kutubxonasi “Restavratsiya va konservatsiya” bo'limi bosh mutaxassisi Shuxratulloh Po'latov, O'zbekiston musulmonlari idorasi vakillari Kamoliddin Mahkamov va Saidrahmat Ikramovlar ko'magida amalga oshirdi.

Mazkur restavratsiya va konservatsiya ishlari Yurtboshimizning 2017 yil 24 mayda “Qadimiy yozma manbalarni saqlash, tadqiq va targ'ib qilish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida” qarori va 2019 yil 7 martdagi “2021 yilda Luvr muzeyida O'zbekiston muzey eksponatlari ko'rgazmasini tashkil etish va O'zbekiston muzey fondlarini xorijda samarali namoyish etish uchun shart-sharoit yaratish chora-tadbirlari to'g'risida” Farmoyishining ijrosini ta'minlash maqsadida Madaniyat vazirligi huzuridagi Madaniyat va san'atni rivojlantirish jamg'armasi, Din ishlari bo'yicha qo'mita va O'zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan amalga oshirildi.

O'zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan qadimiy yozma manbalarni saqlash va tadqiq qilish bo'yicha keng ko'lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, mahalliy mutaxassislar xorijning ilg'or tajribalarini o'rganmoqda, sohaning etuk mutaxassislari ishtirokida o'quv mashg'ulotlar tashkil etildi, xorijning malakali ekspertlari yurtimizga taklif etildi.

Ma'lumot uchun, O'zbekiston musulmonlari idorasi muzey-kutubxonasida saqlanayotgan VIII asrga oid Islom olamidagi eng qadim tarixga ega Mushaf nusxalaridan biri bo'lgan “Katta Langar Qur'oni” varaqlari Qashqadaryo viloyati Qamashi tumanidagi “Langar ota” masjidida uzoq saqlangani uchun shu nomni olgan. Yurtimizda “Katta Langar Qur'oni”ning 17 varag'i mavjud. Ularning bir varag'i Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida, ikkitasi Buxoro viloyat kutubxonasida va bir varag'i Buxoro davlat muzey-qo'riqxonasida, 13 varag'i O'zbekiston musulmonlar idorasi kutubxonasida saqlanmoqda.
“Katta Langar Qur'oni”ning yurtimizga qanday kelib qolgani haqida aniq ma'lumotlar yo'q. Ilmiy tadqiqotlar xulosasiga asosan nodir qo'lyozma VIII asrning oxirgi choragida – arab grammatikasi qoidalari shakllangan davrda yozilgan. “Katta Langar Qur'oni”ning umumiy hajmi 206 sahifani tashkil etganligi haqida taxminiy ma'lumotlar mavjud. Hozirda ushbu mushafning faqatgina 98 varag'i saqlanib qolgan bo'lib, ularning 81 tasi Sankt-Peterburgdagi Sharq qo'lyozmalari institutida saqlanadi.  

Kamoliddin MAHKAMOV,

O'zbekiston musulmonlari idorasi Kutubxonasi mudiri