Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Avgust, 2025   |   14 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:55
Quyosh
05:25
Peshin
12:34
Asr
17:27
Shom
19:36
Xufton
20:59
Bismillah
08 Avgust, 2025, 14 Safar, 1447

Moskva masjidi imomi yo'l harakatiga oid fatvoga munosabat bildirdi

09.06.2021   1491   2 min.
Moskva masjidi imomi yo'l harakatiga oid fatvoga munosabat bildirdi

Habaringiz bor, O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo hay'ati yo'l harakati xavfsizligiga rioya qilish haqida fatvoni e'lon qildi. Unga ko'ra, ruxsat etilgandan yuqori tezlikda harakatlanishi oqibatida ro'y bergan baxtsiz hodisa tufayli vafot etgan haydovchi shar'iy jihatdan haddidan oshgan va o'z joniga qasd qilgan maqomida hisoblanadi.

“Musulmon kishini yo'l harakati qoidalari, odob va madaniyatlariga amal qilishi kuzatuv kameralari yoki yo'l harakati havfsizligi bo'linmalari xodimlari nazorat qilayotgani uchun emas, balki amaldagi yo'l harakati qonun-qoidalariga amal qilish – Islom shariatining talabi deb e'tiqod qilgan holda bajarishi kerak. Shunda yo'lda yurish ham ibodatga aylanadi”, - deyiladi Fatvo hay'ati xabarida.

Bu bo'yicha "MK" Moskvaning tarixiy masjidi imomi Rufat Axmetjanovdan ushbu fatvoga izoh berishni so'radi.

– Bu qandaydir yangilik, deb ayta olmaymiz, – dedi imom. – Bir necha yil avval Birlashgan Arab Amirliklari ham shunga o'xshash xulosaga kelgan edi. Shaxsan men bunga to'liq qo'shilaman. Menimcha, tezlik chegarasini buzgan, qoidalarga zid mashinani haydagan odam qasddan o'z hayotini va boshqa odamlarning hayotini xavf ostiga qo'yadi. U o'z joniga qasd qilish bilan tenglashishi mumkin, chunki u nima qilayotgani anglagan holda bu ishga qo'l uradi.

Yana bir masala fatvoning hech qanday qonuniy kuchga ega emasligidir. Bu qonun hujjati emas, balki ilohiyotchilarning xulosalaridan biridir. Siz unga amal qilishingiz, amal qilmasligingiz mumkin. Din sizni yo'l qoidalarini buzmaslikka, yoki biror jazolashga majbur qila olmaydi. Buning uchun huquq-tartibot idoralari bor. Buni nima uchun qilmaslik kerakligini faqat inson ongiga etkazishga harakat qilishimiz mumkin.

Qur'onda olamlar Parvardigori: "O'zlaringizni o'ldirmanglar", deb ogohlantiradi. O'z joniga qasd qilish eng yomon gunohlardan biridir. Mo'min uchun esa yangi fatvo o'ylash uchun qo'shimcha sabab bo'lishi kerak. Masjidimiz ham vaqti-vaqti bilan bu mavzuni ko'tarib turadi".

Yo'llardagi o'limlarning ayanchli statistikasi bilan tanish bo'lganlar uchun toshkentlik musulmonlarning yangiligi ortiqcha ko'rinmaydi. Har holda, o'sha Amirliklarda yo'llarda yo'l politsiyasini zo'rg'a ko'rasiz. Musulmonlar ishonganidek, Alloh hamma narsani ko'rib turganida militsiya xodimlari va videokameralarga ehtiyoj yo'q. Shuning uchun qoidalarni buzmagan ma'qul.

O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

Dunyo yangiliklari
Boshqa maqolalar

«Ishorai sabboba» qanday amal?

04.08.2025   15563   3 min.
«Ishorai sabboba» qanday amal?

Hanafiy mazhabimizda «ishorai sabboba» sunnat amal xisoblanadi. U to‘g‘risida bir necha hadisu shariflar vorid bo‘lib, quyidagi manbalarda u to‘g‘risida va qanday qilinishi borasida to‘xtalib o‘tilgan. Abu Lays Samarqandiy “Navozil”, Kamoliddin Ibnu Humom “Fathul qodir”, Alloma Alouddiyn Kosoniy “Badoi’us Sanoiy”, Ibn Obidiyn “Raddul muxtor”, Abdulhay Laknaviy “Umdatur ri'oya”, “E’lo’us sunan” kabi mo‘tabar manbalarda ham sunnat ekanligi zikr qilingan.  Bu haqida Aliy Qoriy ikkita “Tazyinul ibora tahsinul ishora” va “At-tadhiynu lit tazayyun”, Hofiz Ibn Hajar “Talhisul hobir”, Ibn Obidiyn “Raf’ ul taraddud” nomli bir qator risolalarda ham yozib o‘tganlar.

Imom Termiziy Abu Humayddan rivoyat qiladilar: “O‘ng kaftlarini o‘ng tizzalariga, chap kaftlarini chap tizzalarini ustiga qo‘yib barmoqlari bilan ishora qilar edilar”.

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sallolohu alayhi vasallam namozda, ya’ni tashahhudga o‘tirsalar o‘ng qo‘llarini o‘ng tizzalarini ustiga chap qo‘llarini chap tizzalarini ustiga qo‘yib ko‘rsatkich barmoqlarini ko‘tarib ishora  qilardilar. Chap qo‘llari tizzalarini ustida turar edi”. Ushbu hadisga sahobalar, tobe’inlar amal qilib, tashahhudda ishorani ixtiyor qildilar. Ahmad Nofi’dan rivoyat qiladilar: “Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumo namozda tashahhudga o‘ltirsalar ikki qo‘llarini ikki tizzalariga qo‘yib barmoqlari bilan ishora qilib, ishora qilgan barmoqlariga qarab turar edilar, so‘ng Rasululloh sallalohualayhi vasallam: “Barmoq bilan ishora qilish shaytonga temirdan ham shiddatliroq”, derdilar.

Aliy Qoriy “Tazyinul ibora tahsinul ishora” kitoblarida ushbu hadisni sharhlab aytadilarki, “Barmoq bilan ishora qilish urushda temir qurolni ishlatishdan ham qiyinroqdir, go‘yo tavhidga ishora qilish bilan shayton mo‘min bandani adashtirishi, shirkka olib borishdan bo‘lgan  umidini kesadi”.

Imom Suyutiy “Jome’ul kabir” kitoblarida Uqba ibn Omirdan rivoyat qiladilar: “Kishi namozida ishora qiladigan har bir ishorasiga o‘nta hasanot yoziladi”, dedilar.

Ibn Obidiyn “Raf’ul taraddud” nomli kitoblaridagi «ishorai sabboba» haqida vorid bo‘lgan hadislar, olti sahih kitoblarning hammasida zikr qilingan. U hadislarni hattoki, ma’naviy mutovotir deyish durust bo‘ladi deganlar.

«Ishorai sabboba» qilish borasida sahobalar, ularga ergashgan tobe’inlar ixtilof qilmadilar. Imom Abu Hanifa va u zotning ikki shogirdlari Imom Abu Yusuf va Imom Muhammmad, Imom Molik, Imom Shofeiy, Imom Ahmad ibn Hanbal hamda mutaqaddim ulamolar «ishorai sabboba» sunnat ekanligiga ittifoq qilishgan.

Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, «ishorai sabboba»ni tashahhudga o‘tirganda, duoni o‘qib “Ashhadu anna...” deganda namozxon o‘ng qo‘lni ko‘rsatgich barmog‘ini ko‘taradi, “illalloh” deganda tushiradi. Tashahhud duosini avvalidan qo‘lni qimirlatib turish durust emas. Shuni takidlash lozimki, «ishorai sabboba» rivoyatlaridan bexabar bo‘lib, bu amalni qilmagan namozxonni aslo malomat qilinmaydi.

Namangan shahar "Mulla Bozor Oxund" jome masjidi

imom noibi Anvarxon Akramov

Manba: @Softalimotlar