لَآ إِكۡرَاهَ فِي ٱلدِّينِۖ قَد تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ مِنَ ٱلۡغَيِّۚ فَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلطَّٰغُوتِ وَيُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ لَا ٱنفِصَامَ لَهَاۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٢٥٦
Din va e'tiqodga majburlash mumkin emas, balki u qanoat va rozilik bilan qabul etiladi. Alloh taolo bunday ogohlantirgan: "Siz odamlarni mo'min bo'lishlariga majbur qilasizmi?" (Yunus, 99). "Tog'ut" – "Allohning yo'lidan boshqasiga o'tish, Uning chizig'idan chiqish" ma'nolarini bildiradi. Tog'utning kattasi shaytondir. Tog'ut – shayton ismlaridan biri, kengroq ma'noda «shaytoniy yo'l», demakdir. Tog'utdan hukm so'rash Allohning hukmiga zid, Uning iznisiz bo'lgan hukmni so'rashdir. Ahli kitoblar o'zlariga tushirilgan kitoblarga va keyin nozil qilingan Qur'oni karimga imon keltirganlari da'vosida bo'lishsa ham, ular aslida shaytoniy yo'lni tanlashgan va tog'utdan hukm so'rashni istab turishadi.
Qur'oni karim oyatlari orqali Alloh taoloning tavhidi butun insoniyatga ochiq-oydin bayon qilindi. Endi kofirlar uchun hech qanday uzr-bahona qolmadi. Ularni majburlab dinga kiritishning hojati yo'q. Kim Islomni qabul qilsa, uzilmas va kesilmas najot arqonini tutgan bo'ladi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Ashraf Aliy Tahonaviy rahmatullohi alayhning bir shogirdi bo‘lib, u zot unga tazkiya va talqinga ijozat bergan edi. Bir kuni u o‘g‘ilchasini yetaklab ustozi ziyoratiga keldi. Salom-alikdan so‘ng o‘g‘lini tanishtirib, uning haqqiga duo qilishlarini so‘radi. Hazrat bolaning haqqiga duo qildilar. Gap orasida ustoz bolaning yoshini ham so‘rab qoldilar. Shogird «Bolam o‘n uch yoshda», dedi. Mamlakatdagi qonun bo‘yicha bolalarga o‘n uch yoshgacha chipta narxining yarmi to‘lanar, o‘n uchga to‘lgan kunidan boshlab ularning chiptasi ham kattalar kabi to‘la bahosiga xarid qilinar edi.
Hazrat bolaga chiptaning qaysi narxda olinganini so‘rab qoldilar. Shogirdi «Jussasi kichkina bo‘lgani uchun yarim narx to‘ladik», deb javob berdi. Shunda ustozning avzoyi birdan o‘zgarib, shunday dedilar: «Inna lillaahi va inna ilayhi roji’un! Sizga tasavvuf va tariqatning changi ham yetib kelmagan ekan. Siz haligacha harom-halolni ajratmabsiz. Bolani safarga olib chiqibsiz-u, lekin unga yo‘lkira to‘lashda harom ishga qo‘l uribsiz. Kattalar maqomiga yetgan bolaga yosh bolalarning chiptasini olib, yo‘l xizmati idorasining haqqini o‘g‘irlabsiz. O‘g‘rilik qiladigan. birovning haqqini tortib oladigan shaxs tasavvuf va tariqatda biror maqomga ega bo‘lmaydi. Shuning uchun sizga bergan ijozatimni bekor qilaman».
O‘sha shogird ibodatda mukammal kishi edi. Lekin ustoz chipta olishda, ya’ni muomalotda haromga yo‘l qo‘ygani tufayli unga bergan vakolatini bekor qildi.
Abdulmannon Andijoniy