1137-CAVOL: Oldingi ummatlarda ham namoz ibodati bo'lganmi, bo'lsa qay tartibda o'qilgan?
JAVOB: Bismillahir rohmanir rohiym.
Ha, oldingi ummatlarda ham bizdagi namoz, ro'za va zakot kabi ibodatlar bo'lgan. Bunga Alloh taoloning Ismoil alayhissalom haqida aytgan so'zi dalolat qiladi:
وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا
“U ahlini namozga va zakotga buyurar edi va Robbi huzurida rozi bo'lingan edi” (Maryam surasi, 55-oyat).
Ularning ro'zasi haqida shunday deyiladi:
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
“Ey, iymon keltirganlar! Sizlardan avvalgilarga farz qilinganidek, sizlarga ham ro'za farz qilindi. Shoyadki, taqvodor bo'lsalaringiz”. (Baqara surasi, 183-oyat).
Bu ibodatlarni ado qilish tartibi, tafsiloti haqida to'liq ma'lumot yo'q. Lekin o'tgan ummatlarning namozi haqida turli ma'lumotlar bor. Ba'zilari namozlarida ruku qiladiyu sajda qilmaydi. Ba'zilari sajda qiladi, lekin ruku qilmaydi. Ba'zilari namoz asnosida gapirsa, ba'zilari yurish mumkin, deydi. Ro'zada ham ixtilof qildilar. Ba'zilari kunning yarmigacha ro'za tutdilar, ba'zilari ma'lum bir taomlardan o'zlarini tiydilar. Bu ibodatlarning barchasida Alloh taolo Muhammad alayhissalom ummatini eng to'g'ri yo'lga boshladi va hozirgacha ushbu ko'rsatmaga amal qilib kelmoqdalar.
Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
«Rahmonning bandalari qanday bo‘ladi?» degan savolga Furqon surasi so‘ngida javob bor:
1. Ular yerda tavozu ila yuradilar.
2. Johillar gapirganda, ular bilan tortishmasdan, “omon bo‘linglar”, deb javob qaytaradilar.
3. Tunlarni Rabbilariga sajda qilib bedor o‘tkazadilar.
4. “Rabbano, O‘zing bizni jahannamdan saqla, u juda yomon joy”, deb iltijo qiladilar.
5. Infoq qilganlarida isrof ham, xasislik ham qilmaydilar, o‘rtacha bo‘ladilar.
6. Allohdan boshqa birortaga iltijo qilmaydilar.
7. Biror jonni nohaq o‘ldirmaydilar.
8. Zino qilmaydilar. Zino qilsa, qiyomat kuni azobi bir necha barobar ko‘paytirilib, do‘zaxda xor bo‘lib, abadiy azobda qolishdan qo‘rqadilar.
9. «Ammo kim tavba qilsa, iymon keltirib, solih amal qilsa, Alloh ana o‘shalarning yomonliklarini yaxshiliklarga almashtiradi. Alloh mag‘firatli, rahmli Zotdir. Kim tavba qilib, solih amal qilsa, Allohga (U zotning mag‘firatiga) qaytgan bo‘ladi», degan oyatlarini o‘qib, chin tavba qiladilar, yomonliklardan tiyiladilar, yaxshi amallar qiladilar, hech qachon noumid bo‘lmaydilar.
10. Ular yolg‘on guvohlik bermaydilar.
11. Behuda narsalar oldidan o‘tsalar, hurmatlarini saqlagan holda o‘tadilar.
12. Rabbilarining oyatlarini eshitganda, gung va karlarga o‘xshab turmaydilar.
13. Rahmonning bandalari “Rabbano, O‘zing bizga jufti halollarimizdan va zurriyotlarimizdan ko‘zimiz quvonadigan narsalarni hadya et, bizni taqvodorlarga yo‘lboshchi qil”, deb duo qiladilar.
Abdug‘ofur Iskandar