O'zbekistonning Londondagi elchixonasi Britaniya muzeyi bilan hamkorlikda Madaniyat vazirligi, Turizm va sport vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi, Respublikaning qator muzeylari tadqiqotchi va xodimlari uchun madaniy va tarixiy meros buyumlarini saqlash, ularning kontrabandasi va noqonuniy savdosiga qarshi kurashish bo'yicha onlayn seminar tashkil qildi, deb xabar bermoqda «Dunyo» AA.
Tadbirda Britaniya muzeyining Yaqin Sharq bo'yicha bo'limi katta kuratori Sent-Jon Simpson, Oksford universiteti professori Jeyms Allan, York universiteti professori Richard Makkleri va Davlat Ermitajining Markaziy Osiyo sektori katta ilmiy xodimi Andrey Omelchenko ma'ruza qildi.
Britaniya muzeyi vakili o'tgan yili Londonning Hitrou aeroportida islom epigrafikasi tushirilgan 6 ta tarixiy koshin saqlab qolingani haqida so'zlab berdi. Mutaxassis koshinlar O'zbekiston, Buyuk Britaniya, AQSh, Rossiya va boshqa mamlakatlarning olimlari tomonidan o'rganilganini bildirdi. XII-XIV asrlarga oid ushbu tarixiy ashyolar O'zbekistondagi me'moriy obidalarga, xususan, Samarqand shahridagi Shohi Zinda majmuasiga tegishli ekani taxmin qilinmoqda.
17 may kuni Britaniya muzeyi karantindan keyin ilk marta ochiladi va ushbu koshinlar O'zbekistonning roziligi bilan muzey galereyalaridan birida namoyish etiladi. Bu muzeyga tashrif buyuruvchilarda katta qiziqish uyg'otadi. Bir necha oydan so'ng O'zbekiston elchixonasi ko'magida eksponatlar o'z Vataniga qaytariladi.
Britaniya muzeyi vakili koshinlarning identifikatsiya qilish va vataniga qaytarish O'zbekiston vakillari bilan muvaffaqiyatli hamkorlik samarasi ekanini ta'kidladi.
Eslatib o'tamiz, o'tgan yil noyabr' oyida Britaniya muzeyi hamda O'zbekiston madaniyati va san'atini rivojlantirish jamg'armasi o'rtasida hamkorlik to'g'risidagi memorandum imzolandi. Unda nafaqat o'g'irlangan yoki noqonuniy muomalada bo'lgan buyumlarni aniqlash va konsul'tatsiya qilish bo'yicha o'zaro aloqalarni, balki hamkorlikda ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish, kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish, birgalikdagi tadbirlarni o'tkazish masalalarini ham qamrab olgan.
Onlayn-seminarda so'zga chiqqan mutaxassislar madaniy meros ob'ektlarini saqlash va hisobga olishda olimlar va muzeylar o'rtasidagi hamkorlikning alohida ahamiyatini ta'kidladi. Shuningdek, ular barcha arxitektura yodgorliklari, arxeologik qazish ishlari paytida topilgan ob'ektlar fotosuratlarining raqamli ma'lumotlar bazasini yaratish, madaniy meros ob'ektlarining al'bomlari va pochta kartalarini nashr etish, artefaktlar sotiladigan “kim oshdi” savdolari va onlayn-resurslarni monitoring qilish zarurligini ta'kidladi.
Tarixiy buyumlar haqida qanchalik ko'p ma'lumot mavjud bo'lsa, ularning kontrabandasi va noqonuniy savdosiga qarshi kurashish shunchalik oson bo'lishi qayd etildi.
O'zbekiston vakillari mamlakatimizda madaniy va tarixiy merosni saqlash va chet ellarda keng ommalashtirishga katta e'tibor qaratilayotganini ta'kidladi. Horijiy sheriklar bilan kontrabanda va eksponatlarning noqonuniy savdosiga qarshi kurashishda hamkorlik qilishga qiziqish kattaligi ta'kidlandi.
Shu nuqtai nazardan, mazkur veb-seminar ushbu dolzarb mavzuga bag'ishlangan birinchi xalqaro tadbir bo'lib, unda ochiq va samarali bahslar bo'lib o'tdi.
Ma'lumot uchun, yaqin kunlarda O'zbekiston va Buyuk Britaniya huquqni muhofaza qilish idoralari vakillari badiiy va madaniy meros kontrabandasiga qarshi kurashish bo'yicha hamkorlikni kuchaytirish masalalarini muhokama qiladi.
Onlayn seminar nihoyasida ma'ruzachilar O'zbekistonda joriy yil sentyabr' oyida YuNESKO homiyligida o'tkaziladigan «Markaziy Osiyo dunyo tsivilizatsiyalari chorrahasida» xalqaro forumida ishtirok etish uchun taklif qilindi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ أَبِي مُوسَى t قَالَ: صَلَّيْنَا الْمَغْرِبَ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، ثُمَّ قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، فَخَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: مَا زِلْتُمْ هَاهُنَا، قُلْنَا: نَعَمْ يَا رَسُولَ اللهِ، قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، قَالَ: أَحْسَنْتُمْ أَوْ أَصَبْتُمْ، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَكَانَ كَثِيرًا مَا يَفْعَلُهُ فَقَالَ: النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أُتِيَ السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي فَإِذَا ذَهَبْتُ أُتِيَ أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَتْ أَصْحَابِي أُتِيَ أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan Shom namozini o‘qidik. So‘ngra «Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik», dedik. Bas, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimizga chiqdilar va:
«Hali ham shu yerdamisizlar?» dedilar.
«Ha, yo Allohning Rasuli. Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik, dedik», deb javob berdik.
«Yaxshi qilibsizlar» yoki «To‘g‘ri qilibsizlar», dedilar u zot. So‘ngra boshlarini osmonga ko‘tardilar. Ko‘pincha shunday qilar edilar. Keyin u zot:
«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir. Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi. Men sahobalarim uchun omonlikdirman. Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi. Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar. Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir», dedilar».
Muslim rivoyat qilgan.
Ushbu hadisi sharifda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlarida bo‘ladigan suhbatlardan birining mazmuni haqida so‘z ketmoqda. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlari o‘sha paytdagi Islom jamiyatining qalbi – yuragi ekanligi hammaga ma’lum. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning shaxslari musulmonlarga o‘rnak bo‘lganidek, u zotning masjidlari ham o‘zga masjidlarga o‘rnakdir. Islom jamiyatida har bir masjid o‘z qavmidan tashkil topgan kichik jamiyatning tinimsiz urib turgan yuragi bo‘lishi kerak.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam mazkur suhbatda sahobai kiromlarga ajoyib o‘xshatish ila o‘zlarining fazllarini bayon qilib bermoqdalar:
«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir».
Yulduzlar osmonda tursalar, osmon omon bo‘ladi. Ular osmonning omonlik ishonchlaridir.
«Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi».
Osmonga tahdid qilingan narsa uning nizomining buzilishi va qiyomat qoim bo‘lishidir.
«Men sahobalarim uchun omonlikdirman».
Osmon yulduzlar bilan omon turganidek, sahobai kiromlar ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashar ekanlar.
«Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi».
Sahobai kiromlarga tahdid qilingan narsa ularning oralarida xilof va kelishmovchiliklar kelib chiqishidir.
«Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar».
Osmon yuduzlar bilan, sahobai kiromlar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashaganlaridek, Islom ummati ham sahobai kiromlar bilan tinch yashar ekanlar.
«Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir».
Islom ummatiga tahdid qilingan narsa havoi nafsga ergashish va molu dunyoga o‘ch bo‘lish kabi nuqsonlarga mubtalo bo‘lishdir.
Ushbu hadisi sharifdan sahobai kiromlarning fazllari qanchalik ulug‘ ekanligini bilib olishimiz kerak. Ana shunday ulug‘ fazl egalari bo‘lgan zotlarni hurmatlash va ulardan o‘rnak olish musulmon ummatining burchidir.
«Hadis va hayot» kitobining 21-juzidan olindi