Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Yanvar, 2025   |   12 Rajab, 1446
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:34
Shom
17:18
Xufton
18:37
Bismillah
12 Yanvar, 2025, 12 Rajab, 1446
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

«Detik»: COVID-19 pandemiyasida Ibn Sino uslubini butun dunyo qo'llamoqda

2.05.2021   1478   2 min.
«Detik»: COVID-19 pandemiyasida Ibn Sino uslubini butun dunyo qo'llamoqda

Indoneziyaning «Detik» yangiliklar saytida «Karantinni joriy etishning asosiy g'oyasi Abu Ali ibn Sino tomonidan ishlab chiqilgan» sarlavhali maqola chop etildi, deb xabar bermoqda «Dunyo» AA.

Maqolada karantin qadim zamonlardan beri ma'lum bo'lib, uni Ibn Sino ishlab chiqqani ta'kidlangan.

«Abu Ali ibn Sino (980-1037) zamonaviy tibbiyotning otasi, deb e'tirof etiladi. U zamonaviy O'zbekiston hududida tug'ilib, voyaga etgan, turli ilm-fan manbalari, jumladan, Aflotun asarlarini chuqur o'rgangan taniqli olimlardan biridir», deyiladi maqolada.

Materialda ta'kidlanishicha, Ibn Sinodan qolgan ilmiy meros juda boy. Uning eng yirik asari - 1025 yilda birinchi marta nashr etilgan «Tib qonunlari» deb nomlangan 5 jildli tibbiyot entsiklopediyadir. U muhim tibbiyot fanlarini o'z ichiga oladi va zamonaviy tibbiyot, shu jumladan, karantin asosini tashkil etadi.

Maqolada Ibn Sino o'z amaliyotida vabo kasalligiga duch kelgani haqida ma'lumot berilgan. U infektsiyalarni kamaytirish uchun bemorni 40 kunlik o'zini-o'zi yakkalab qo'yish kontseptsiyasini ishlab chiqqan. Arab tilida bu usul «al-Arbainiya» deb nomlanadi va “40 kun” degan ma'noni anglatadi.

Keyinchalik «al-Arbainiya» termini Yevropa olimlari tomonidan boshqacha shaklda talaffuz qilina boshlangan.

Tarixchilarning taxmin qilishicha, «al-Arbainiya» “karantin” so'ziga asos bo'lib xizmat qilgan.

XIV va XV asrlarda «qora o'lim» vabosi tarqalgan vaziyatda Venetsiya shifokorlari ushbu kasallik bilan kurashish jarayonida «Quarantena» deb ataladigan uslubni qo'llashgan. Bu so'z ital'yan tilida “40 kun” ma'nosini anglatadi.

COVID-19 pademiyasi davrida SARS-CoV-2 virusi tarqalishining oldini olish uchun karantin uslubidan keng foydalanilmoqda. Olimlar bu uslub pandemiya tarqalishining oldini olishda isbotlangan yo'l ekanini yana bir bor isbotladi, deya xulosa qiladi «Detik» nashri.

 

O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

Dunyo yangiliklari
Boshqa maqolalar

Farzand tarbiyasiga oid 6 oyat

9.01.2025   5527   2 min.
Farzand tarbiyasiga oid 6 oyat

Luqmoni Hakim o‘z o‘g‘illariga qilgan nasihatlari Qur’oni karimda keltiriladi.


Nasihatning eng birinchisi – shikrdan qaytarish.

“Ey, o‘g‘ilcham! Allohga shirk keltirmagin! Chunki shirk ulkan zulmdir” (Luqmon surasi, 13-oyat).

Shirk eng og‘ir zulm, eng qabih jaholat va eng katta gunoh sanaladi.


Nasihatning ikkinchisi – ota-onaning haqqini ado etish.

“Agar ular (ya’ni ota-onang) seni o‘zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga zo‘rlasalar, u holda ularga itoat etma! Ularga (garchi kofir bo‘lsalarda) dunyoda yaxshi muomalada bo‘lgin” (Luqmon surasi, 15-oyat).

Ota-ona hatto mushrik bo‘lsalar-da, ularga qo‘pol munosabatda bo‘lmaslik talab etiladi.


Nasihatning uchinchisi – Alloh oshkor maxfiy har bir narsa bilib turuvchi Zot.

“Ey, o‘g‘ilcham! Shubha yo‘qki, agar xantal (o‘simligining) urug‘idek (yaxshi yoki yomon amal qilinadigan) bo‘lsa, bas, u (amal) biror xarsang tosh ichida yo osmonlarda yoki yer ostida bo‘lsa, o‘shani ham Alloh keltirur. Zero, Alloh lutfli va ogoh zotdir” (Luqmon surasi, 16-oyat).


Nasihatning to‘rtinchisi – namoz, amri ma’ruf, nahyi munkar va sabr.

“Ey, o‘g‘ilcham! Namozni barkamol ado et, yaxshilikka buyur va yomonlikdan qaytar hamda o‘zingga yetgan (balolar)ga sabr qil!...” (Luqmon surasi, 17-oyat).


Nasihatning beshinchisi – ochiq yuzli, shirin so‘zli, tavoze’li bo‘lish, kibrlanmaslik.

“Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas” (Luqmon surasi, 18-oyat).


Nasihatning oltinchisi – baqir-chaqir qilmaslik.

“(Yurganingda) o‘rtahol yurgin va ovozingni past qilgin! Chunki ovozlarning eng yoqimsizi eshaklar ovozidir” (Luqmon surasi, 19-oyat).

 

Davron NURMUHAMMAD