Samolyotda parvoz qilish oldidan juda ko'pchilik ijtimoiy tarmoqlarda o'z suratlari bilan bo'lishadi. Bu ko'pincha parvoz zavqi, sayohat ishtiyoqi bilan bog'liq bo'ladi.
Lekin uzoq yillar vatangadolikda yurgan odamlarning parvozi samolyot u intiq bo'lgan zaminga qo'nguncha ko'zyoshlarga chulg'anishi haqida eshitganmisiz?
“Prezidentimiz bizni jahannamdan olib chiqdi. Suriyadan samolyotga o'tirganimdan Vatanimizga kelib qo'ngunimizgacha ko'z yoshlarim tinmadi. Bizga o'zimiz hatto tasavvur qila olmaydigan yaxshilikni ravo ko'rganlarni tinmay duo qilyapman”, deb ta'kidlaydi Nodira Oloviddinova.
U o'zi tug'ilib o'sgan Namangan viloyati Kosonsoy tumanidan chiqib ketganiga 24 yil bo'lgan ekan. Turmush o'rtog'i xorijda ishlashga jazm qilganida u ham birga yo'lga chiqqan. Bu yo'llar turli sarhadlarni bosib o'tib, oxirida ularni Suriya davlatiga olib bordi.
– Avval Qozog'iston, Eron, Turkiya davlatlarida yashab, ishlaganmiz. Keyin Suriyada yaxshi maosh to'lashi haqida eshitib, u erga borganmiz. Biroq borishimiz bilan jahannam oloviga tushib qolganimizni tushundik, lekin ortga yo'l yo'q edi, – deydi N.Oloviddinova. – Atrofimizda o'q ovozlari tinmas, bombalar yog'ilib turgan bir sharoitda yurak hovuchlab yashardik. Kunlardan birida qizimni olib, ish bilan uydan chiqdim. Qaytib kelganimizda yashayotgan joyimizga bomba tushib, uy ham, shu vaqtda o'sha erda bo'lgan turmush o'rtog'im, besh o'g'lim kunpayakun bo'lgan ekan...
Hammasidan bir kunda ayrilib, faryod ko'targanicha qolgan ayol bir qizi va o'sha vaqtda uydan chiqib ketgani uchun tirik qolgan yana bir o'g'li bilan uch-to'rt yildan buyon og'ir sharoitda yashab kelgan. Qo'rquv to'la uyqusiz tunlarida yurtga qaytishga ko'zi etmasa ham Yartgandan doim najot so'ragan.
Hayot so'qmoqlarida bu ayol kabi adashganlarni ko'pchilik qoralaydi, albatta. Biroq inson borki, xato qiladi. Ayniqsa, eri, aka-ukasining qistovi bilan yurtdan chiqib ketgan ayollar, ularning bolalari aslida aybsiz aybdorlardir.
Shuning uchun ham davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoev topshirig'iga ko'ra va bevosita nazorati ostida xorijiy yurtlarda qiyin sharoitga tushib qolgan shunday vatandoshlarimizga ko'mak berish, ularni mamlakatimizga qaytarish bo'yicha “Mehr” insonparvarlik operatsiyasi amalga oshirib kelinmoqda.
Shu kungacha o'tkazilgan “Mehr-1, -2, -3, -4” operatsiyalari doirasida Suriya, Iroq va Afg'onistondan og'ir ahvolga tushib qolgan 438 nafar ayol va bola mamlakatimizga olib kelindi.
Zero, har bir O'zbekiston fuqarosi davlat himoyasida ekani Bosh qomusimizda kafolatlangan.
Kuni kecha Muborak Ramazon oyida AQSh va boshqa hamkor davlatlar ko'magi bilan amalga oshirilgan “Mehr-5” operatsiyasi natijasida Suriya hududidagi urush ketayotgan “qaynoq nuqtalar”ga borib qolib, “Al-Hol” lagerida 3 yildan ortiq vaqt davomida ushlab turilgan 24 nafar ayol va 69 nafar bola O'zbekistonga qaytarildi.
Ular mutaassiblik, terrorchilik yo'liga kirgan turmush o'rtoqlarining undovi bilan Suriyaga borgan va erlarini janglarda yo'qotib, o'zlari beva, farzandlari esa etim qolgan.
Vatanga olib kelingan bolalar orasida ham otasini, ham onasini yo'qotgan 7 nafar chin etim ham bor.
Achinarlisi, taqdirning achchiq qismatiga duchor kelgan bu vatandoshlarimiz hayot kechirish uchun zarur bo'ladigan oddiy sharoitlardan mahrum holatda yashab kelgan.
– Yurtimizda kechirimlilik, afv etish, adashgan kishilarning to'g'ri yo'lga tushib ketishiga imkon berishdek azgu amallar muntazamlik kasb etgan, – deydi O'zbekiston Musulmonlari idorasi raisining birinchi o'rinbosari Homidjon Ishmatbekov. – Ushbu muborak kunlarda shunday yana bir bag'rikenglikning guvohi bo'lib turibmiz. Prezidentimiz topshirig'i bilan urush ketayotgan joydan og'ir ahvolda qolgan ayollar va bolalar olib kelindi. Halqimizdan, davlatimiz rahbaridan kechirim so'rab, yordam so'rab yolvorgan bu ayollar noto'g'ri da'vatlarga uchib, xorijga chiqib ketgan turmush o'rtoqlarining xatosi qurboni bo'lgan. Bu holatdan boshqalar, ayniqsa, yoshlar saboq olishi kerak. Chunki shu kunlarda ham soxta da'volarga aldanib, go'yoki xijrat qilish uchun Suriyaga ketmoqchi bo'layotganlar topiladi. Aynan shular bunday qilmishning oqibati nima bo'lishini mana bu tirik etimlar misolida anglashi zarur.
Suriyadan olib kelingan ayollar va bolalar Toshkent viloyatidagi “Bo'ston” sanatoriyasiga joylashtirildi. Ularga tibbiy, psixologik va ijtimoiy yordam ko'rsatiladi. Shuningdek, ularning shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarni rasmiylashtirish bo'yicha zarur ishlar amalga oshiriladi.
Avval yangi tong otishiga ishonmay uyquga yotgan bu 93 nafar insonning bugungi tonggi xotirjamlikda, ertangi kunga ishonch bilan otdi.
Halqaro ekspertlar fikriga ko'ra, O'zbekiston o'z fuqarolarini harbiy mojaroli zonalardan olib chiqish bilan faol shug'ullanayotgan kam sonli davlatlardan biri sanaladi.
Hulosa o'rnida ta'kidlash lozimki, aynan “Mehr”operatsiyasi orqali avval olib kelingan shaxslar bunday bag'rikenglikka javoban hozir tinch hayot kechirib, halol mehnat bilan shug'ullanmoqda. Bolalar esa ta'lim olmoqda. Chin etim bo'lib qolgan farzandlar Mehribonlik uylariga joylashtirilgan. Ularning yangi hayoti, dunyoqarashi yaxshi tomonga o'zgargan.
Turli sabablar bilan adashgan, bugun to'g'ri yo'lga tushayotgan bunday shaxslarga nafaqat davlat, jamoatchilik g'amxo'rlik ko'rsatishi, balki ularning atrofidagi odamlar ham befarq bo'lmasligi kerak. Zero, bir zaminda tug'ilib, yonma-yon yashar ekanmiz, har birimiz bir-birimiz uchun ham mas'ulmiz. Zotan, qayerda adashganlar bo'lsa, bu uning atrofidagilarning loqaydligi mahsulidir.
Hech qachon befarq bo'lmang, yaqinlaringiz, atrofingizdagilar adashishiga yo'l qo'ymang.
Norgul Abduraimova,
O'zA
"Li iylafi quraysh" surasi, Quraysh qabilasiga berilgan ne’matlarga urg‘u beradi.
Bu suraning nozil bo‘lishi sababini o‘rganganda, Allohdan yanada qo‘rqish hissi paydo bo‘ladi. Bu sura hayotdagi muhim muammolardan biri - ne’matga odatlanib, uni qadrsizlantirish haqidadir.
Alloh qurayshliklarni ikki mavsum - qish va yozdagi savdo safarlari orqali tirikchiliklarining yaxshi ketishiga odatlanib qolganliklari, lekin ular bu ne’matlarning haqiqiy Egasini tan olib, shukr qilmaganlarini aytadi.
Johiliyat davrida Quraysh qabilasi faqirlik va ocharchilikda yashagan, hayotlari juda nochor va qiyin bo‘lgan. Hattoki, qashshoqlik kuchayganida, ba’zilar o‘z oilasini olib, “xubo” deb atalgan joyga borishar va o‘sha yerda ochlikdan hammasi halok bo‘lguniga qadar qolishardi. Bu odat johiliyat davrida “i’tifar” deb nomlanar edi.
Makkaning katta tojirlaridan bo‘lgan Hoshim ibn Abdumanofga bir kuni Bani Mahzum qabilasining barcha a’zolari juda qattiq ochlikda qolib, halok bo‘lish arafasida ekani haqidagi xabar yetadi. U Allohning bayti Ka’baning xizmatida turgan odamlarning shunday qashshoqlik va o‘ta johilona ahvolda ekanliklaridan o‘kindi va qattiq g‘azablandi.
Shu sababdan Hoshim ibn Abdumanof bu yomon odatni o‘zgartirishga qaror qildi va quyidagilarni amalga oshirdi:
– Sizlar Allohning baytini xizmatida bo‘laturib butun arablarga o‘zingizni sharmanda qiladigan yomon odatlarni joriy qilgansizlar, dedi va bir qabilani bir nechta urug‘larga bo‘lib tashladi. Har bir urug‘dagi boy kishilardan o‘z qarindoshlari bilan mol-mulkini teng bo‘lishishni talab qildi. Shunday qilib, kambag‘al ham boy bilan teng bo‘ldi.
Shundan keyin u Quraysh qabilasiga tijorat usullarini o‘rgatdi va ularni yilda ikki marta tijorat safariga chiqish yo‘llarini belgilab berdi. Yozda meva-sabzavotlar savdosi uchun Shomga, qishda esa, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari savdosi uchun Yamanga safarlarini tashkil qildi.
Shunday qilib, Shom va Yamanning barakasi Makkaga olib kelindi va qurayshliklarning iqtisodiy holati yaxshilandi. Shu bilan birga, “i’tifar” odati ham yo‘q bo‘ldi. Biroq, vaqt o‘tishi bilan Quraysh qabilasi Allohning bu ne’matlariga shukr qilish o‘rniga, ularga odatlanib qoldi va ne’matni qadrlamay qo‘ydi. Ne’matga noshukurlik qilish – bu unga odatlanib, uni ne’mat deb bilmaslikdir.
Quraysh qabilasi Alloh tomonidan tushirilgan ne’matlarga odatlanib, uni qadrsizlantirgani uchun Alloh ularga bu surani tushirdi: "Mana shu Bayt (Ka’ba)ning Parvardigoriga (shukrona uchun) ibodat qilsinlar. Zero, U ularni ochlikdan (qutqarib) to‘ydirdi va xavfu xatardan omon qildi".
Homidjon domla ISHMATBЕKOV