Sayt test holatida ishlamoqda!
04 May, 2025   |   6 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:46
Quyosh
05:17
Peshin
12:25
Asr
17:18
Shom
19:27
Xufton
20:51
Bismillah
04 May, 2025, 6 Zulqa`da, 1446

“Mehr-5”: Suriyadan 93 nafar ayol va bola olib kelindi

01.05.2021   2998   11 min.
“Mehr-5”: Suriyadan 93 nafar ayol va bola olib kelindi

Muborak Ramazon oyida amalga oshirilgan “Mehr-5” operatsiyasi O'zbekiston rahbariyatining navbatdagi xayrli ishi bo'ldi.

Samolyotda parvoz qilish oldidan juda ko'pchilik ijtimoiy tarmoqlarda o'z suratlari bilan  bo'lishadi. Bu ko'pincha parvoz zavqi, sayohat ishtiyoqi bilan bog'liq bo'ladi.  

Lekin uzoq yillar vatangadolikda yurgan odamlarning parvozi samolyot u intiq bo'lgan zaminga qo'nguncha ko'zyoshlarga chulg'anishi haqida eshitganmisiz?    

“Prezidentimiz bizni jahannamdan olib chiqdi. Suriyadan samolyotga o'tirganimdan Vatanimizga kelib qo'ngunimizgacha ko'z yoshlarim tinmadi. Bizga o'zimiz hatto tasavvur qila olmaydigan yaxshilikni ravo ko'rganlarni tinmay duo qilyapman”, deb ta'kidlaydi Nodira Oloviddinova.  

U o'zi tug'ilib o'sgan Namangan viloyati Kosonsoy tumanidan chiqib ketganiga 24 yil bo'lgan ekan. Turmush o'rtog'i xorijda ishlashga jazm qilganida u ham birga yo'lga chiqqan. Bu yo'llar turli sarhadlarni bosib o'tib, oxirida ularni Suriya davlatiga olib bordi.  

– Avval Qozog'iston, Eron, Turkiya davlatlarida yashab, ishlaganmiz. Keyin Suriyada yaxshi maosh to'lashi haqida eshitib, u erga borganmiz. Biroq borishimiz bilan jahannam oloviga tushib qolganimizni tushundik, lekin ortga yo'l yo'q edi, – deydi N.Oloviddinova. –  Atrofimizda o'q ovozlari tinmas, bombalar yog'ilib turgan bir sharoitda yurak hovuchlab yashardik. Kunlardan birida qizimni olib, ish bilan uydan chiqdim. Qaytib kelganimizda yashayotgan joyimizga bomba tushib, uy ham, shu vaqtda o'sha erda bo'lgan turmush o'rtog'im, besh o'g'lim kunpayakun bo'lgan ekan...  

Hammasidan bir kunda ayrilib, faryod ko'targanicha qolgan ayol bir qizi va o'sha vaqtda uydan chiqib ketgani uchun tirik qolgan yana bir o'g'li bilan uch-to'rt yildan buyon og'ir sharoitda yashab kelgan. Qo'rquv to'la uyqusiz tunlarida yurtga qaytishga ko'zi etmasa ham Yartgandan doim najot so'ragan.  

Hayot so'qmoqlarida bu ayol kabi adashganlarni ko'pchilik qoralaydi, albatta. Biroq inson borki, xato qiladi. Ayniqsa, eri, aka-ukasining qistovi bilan yurtdan chiqib ketgan ayollar, ularning bolalari aslida aybsiz aybdorlardir.  

Shuning uchun ham davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoev topshirig'iga ko'ra va bevosita nazorati ostida xorijiy yurtlarda qiyin sharoitga tushib qolgan shunday vatandoshlarimizga ko'mak berish, ularni mamlakatimizga qaytarish bo'yicha “Mehr” insonparvarlik operatsiyasi amalga oshirib kelinmoqda.  

Shu kungacha o'tkazilgan “Mehr-1, -2, -3, -4” operatsiyalari doirasida Suriya, Iroq va Afg'onistondan og'ir ahvolga tushib qolgan 438 nafar ayol va bola mamlakatimizga olib kelindi.  

Zero, har bir O'zbekiston fuqarosi davlat himoyasida ekani Bosh qomusimizda kafolatlangan.  

Kuni kecha Muborak Ramazon oyida AQSh va boshqa hamkor davlatlar ko'magi bilan amalga oshirilgan “Mehr-5” operatsiyasi natijasida Suriya hududidagi urush ketayotgan “qaynoq nuqtalar”ga borib qolib, “Al-Hol” lagerida 3 yildan ortiq vaqt davomida ushlab turilgan 24 nafar ayol va 69 nafar bola O'zbekistonga qaytarildi.  

Ular mutaassiblik, terrorchilik yo'liga kirgan turmush o'rtoqlarining undovi bilan Suriyaga borgan va erlarini janglarda yo'qotib, o'zlari beva, farzandlari esa etim qolgan.  

Vatanga olib kelingan bolalar orasida ham otasini, ham onasini yo'qotgan 7 nafar chin etim ham bor.

Achinarlisi, taqdirning achchiq qismatiga duchor kelgan bu vatandoshlarimiz hayot kechirish uchun zarur bo'ladigan oddiy sharoitlardan mahrum holatda yashab kelgan.  

– Yurtimizda kechirimlilik, afv etish, adashgan kishilarning to'g'ri yo'lga tushib ketishiga imkon berishdek azgu amallar muntazamlik kasb etgan, – deydi O'zbekiston Musulmonlari idorasi raisining birinchi o'rinbosari Homidjon Ishmatbekov. – Ushbu muborak kunlarda shunday yana bir bag'rikenglikning guvohi bo'lib turibmiz. Prezidentimiz topshirig'i bilan urush ketayotgan joydan og'ir ahvolda qolgan ayollar va bolalar olib kelindi.  Halqimizdan, davlatimiz rahbaridan kechirim so'rab, yordam so'rab yolvorgan bu ayollar noto'g'ri da'vatlarga uchib, xorijga chiqib ketgan turmush o'rtoqlarining xatosi qurboni bo'lgan. Bu holatdan boshqalar, ayniqsa, yoshlar saboq olishi kerak. Chunki shu kunlarda ham soxta da'volarga aldanib, go'yoki xijrat qilish uchun Suriyaga ketmoqchi bo'layotganlar topiladi. Aynan shular bunday qilmishning oqibati nima bo'lishini mana bu tirik etimlar misolida anglashi zarur.    

Suriyadan olib kelingan ayollar va bolalar Toshkent viloyatidagi “Bo'ston” sanatoriyasiga joylashtirildi. Ularga tibbiy, psixologik va ijtimoiy yordam ko'rsatiladi. Shuningdek, ularning shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarni rasmiylashtirish bo'yicha zarur ishlar amalga oshiriladi.  

Avval yangi tong otishiga ishonmay uyquga yotgan bu 93 nafar insonning bugungi tonggi xotirjamlikda, ertangi kunga ishonch bilan otdi.  

Halqaro ekspertlar fikriga ko'ra, O'zbekiston o'z fuqarolarini harbiy mojaroli zonalardan olib chiqish bilan faol shug'ullanayotgan kam sonli davlatlardan biri sanaladi.  

Hulosa o'rnida ta'kidlash lozimki, aynan “Mehr”operatsiyasi orqali avval olib kelingan shaxslar bunday bag'rikenglikka javoban hozir tinch hayot kechirib, halol mehnat bilan shug'ullanmoqda. Bolalar esa ta'lim olmoqda. Chin etim bo'lib qolgan farzandlar Mehribonlik uylariga  joylashtirilgan. Ularning yangi hayoti, dunyoqarashi yaxshi tomonga o'zgargan.  

Turli sabablar bilan adashgan, bugun to'g'ri yo'lga tushayotgan bunday shaxslarga nafaqat davlat, jamoatchilik g'amxo'rlik ko'rsatishi, balki ularning atrofidagi odamlar ham befarq bo'lmasligi kerak. Zero, bir zaminda tug'ilib, yonma-yon yashar ekanmiz, har birimiz bir-birimiz uchun ham mas'ulmiz.  Zotan, qayerda adashganlar bo'lsa, bu uning atrofidagilarning loqaydligi mahsulidir.    

Hech qachon befarq bo'lmang, yaqinlaringiz, atrofingizdagilar adashishiga yo'l qo'ymang.  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    Norgul Abduraimova,  

O'zA

Fotolavhalar
Boshqa maqolalar

Bir chumoli dedi

02.05.2025   4863   3 min.
Bir chumoli dedi

Naml surasida: «To ular chumolilar vodiysiga yetganlarida, bir chumoli: “Ey chumolilar! Uyalaringizga kiringiz...” dedi»,  deyiladi.

Sulaymon alayhissalom qo‘shini bilan kelayotganida, bir chumoli jamoasiga kutilmagan xatar yaqinlashayotganini his qildi va qolganlarni ogohlikka chaqirib, biz tarafga xatar yaqinlashib kelyapti, joningizni qutqaring: «...Yana Sulaymon va uning lashkarlari o‘zlari sezmagan hollarida sizlarni bosib-yanchib ketmasinlar, degan edi» (Naml surasi, 18-oyat).

Chumolining qilgan ishi qanchalar ajabtovur-a?! U xatarni payqashi bilanoq o‘zini qutqarish uchun emas, jamoasini qutqarish uchun shoshildi.

Qavmining qayg‘usini o‘z zimmasiga oldi, xatar kelmasidan uni his qila bildi va chumolilar to‘dasini “xavf bostirib kelyapti, shoshilinglar, joningizni xatardan qutqarib qoling”, deya ogohlantirdi.

Bir nazar solaylik-da, oyati karimada kelgan “chumoli” so‘zi arab tili qoidalariga ko‘ra tadqiq qilinsa, u nakra (noaniq) shaklda turibdi. Ahamiyatli jihati shundaki, “chumoli” so‘zi Qur’oni karimda noaniq shaklda keltirildi, demakki o‘sha chumoli to‘daning oddiy bir a’zosi, lekin shunday bo‘lishiga qaramay o‘zini past sanamadi. Biz esa, falonchi nima qildi, pismadonchi-chi, deb surishtirish bilan ovoramiz.

Keling, endi masalaning boshqa tomoniga e’tiborimizni qarataylik. Chumoli: “Ey chumolilar, hozir Sulaymon sizlarni qirib yuboradi. Sizlar bir kuchsiz jamoasiz, ular sizga e’tibor ham bermaydi”, dedimi?! U to‘dasidagilar bilan vaziyatni tahlil qildimi?! Chumoliga boqing. Aksincha, Sulaymon va uning qo‘shinini aybsiz deya, ular sezmayaptilar, deb ularni oqladi.

Chumolilar ham ogohlantiruvchiga qarab: “Yo‘q, sen bizning ustimizdan boshliq bo‘lmoqchisan. Senga faqat martaba, mansab kerak”, deyishdimi?! Aslo yo‘q! Aksincha, uning gapini olib, inlariga kirib ketishdi va jajji chumolining da’vatiga ergashganlari holda najotga yetib, jonlari omon qoldi.

O‘zi uchun uya qurish jarayonida sabr qilish ham chumolilarning xususiyatlaridandir. Ular qurayotgan uyalari bir necha marotaba qulab tushishiga qaramasdan, uni qayta-qayta tiklayveradilar va oxir-oqibat bir butun uya holiga keltiradilar.

Hikoyat. Rivoyat qilinishicha, Amir Temur janglarning birida mag‘lubiyatga uchraydi va o‘sha yerga yaqin bir g‘orga kirib, mag‘lubiyati haqida o‘ylaydi. U chuqur tafakkur qilarkan, ko‘zi bir chumoliga tushadi. Chumoli g‘or devoriga ko‘tarilmoqchi bo‘lib, tushib ketadi. Ikkinchi urinishda ham devordan sirpanib tushadi. Uchinchi safar ham... Amir Temur bu mitti jonivorni diqqat bilan kuzata boshlaydi, undan ko‘zini uzmaydi. Axiyri, o‘n yettinchi urinishda chumoli devorga chiqishga muvaffaq bo‘ladi. Shunda Amir Temur: “Yo qudratingdan! Shu kichik maxluq sal kam yigirma marta urindi. Men nima uchun mag‘lubiyatimdan zaiflashyapman?!” – deya o‘zini koyiydi.

Buyuk qo‘mondon g‘ordan chiqib tor-mor bo‘lgan qo‘shinini yana jangga tayyorlaydi va bitta bo‘lsa-da, tirik odami qolgunicha taslim bo‘lmaslikka astoydil qaror qiladi. Uning ko‘z o‘ngida esa mitti chumolining shijoati aks etadi.

Mutaxassislarning ta’kidlashlaricha, chumoli hasharotlar orasida eng qat’iyatli, o‘zaro hamkor va hamjixat ekan.

Chumolining yana bir sifati ularning o‘zaro hamkorlik va hamjihatligidir. Ularning bari bir bo‘lib, bitta chiziq tortgan holda doimiy harakatda bo‘lar ekanlar.

Shu mitti chumolining harakatlari bizlarga qaysidir ma’noda o‘rnak bo‘lishi mumkinmi?!


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.