Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Ramazon oyiki, unda odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq bayonotlar bo'lib, Qur'on tushirilgandir. Sizdan kim o'sha oyda hozir bo'lsa, bas, ro'zasini tutsin” dedilar (Baqara, 185).
Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Nabiy (sollallohu alayhi vasallam): “Alloh taolo Odam bolasining hamma amali o'zi uchun, faqat ro'za Men uchundur va uning mukofotini Men –O'zim berurman, dedi. Ro'za saqlovchidir. Qachon qaysi biringiz ro'zador bo'lsa, fahshdan gapirmasin va baqir-chaqir qilmasin. Agar birortasi u bilan so'kishmoqchi yoki urishmoqchi bo'lsa, men ro'zadorman, desin. Muhammadning joni uning izmida bo'lgan Zotga qasamki, albatta, ro'zador og'zining hidi Allohning nazdida mushkning hididan xushbo'yroqdir. Ro'zadorga ikki xursandlik bordir. U ikkisini ham yashagay. Qachon iftor qilsa, xursand bo'lgay va qachon Rabbisiga muloqot bo'lganda, ro'zasi ila xursand bo'lgay”, dedilar”(Beshovlari rivoyat qilganlar).
Boshqa bir rivoyatda: ”Odam bolasining hamma amali (savobi) ko'paytirib berilur. Bir yaxshilikka uning o'n mislidan to etti yuz barobarigacha. Alloh azza va jalla: “Magar ro'za men uchundir. Uning mukofotini Men berurman. U (Odam bolasi) shahvati va taomini Men uchun tark qilur”, dedi” deyilgan.
Imon keltirgan inson komil mo'min bo'lish uchun butun umri asnosida Alloh taolo buyurgan va Unga ma'qul bo'ladigan xayrli amallarni ko'plab bajarib, Allohning rizoligini topishni va bu bilan namoi a'mollariga ajru savoblarni orttirib yozilishi harakatida bo'ladi. Allohning O'zi yaratgan bandalariga marhamati juda keng ekanligini va bir qilgan solih amalimizga ba'zi hollarda o'n yoki etti yuz barobarigacha yoki undan ham ziyod (Vallohi a'lam) mukofot berish va'dasi borligini ham yuqorida keltirilgan birgina hadisi sharifdan ko'rib turibmiz. Ana shunday namoi a'mollarimizga ajru savoblarni yozilishi harakatida bo'ladigan bu muborak ulug' oy –hidoyat, rahmat va mag'firat oyidir. Bu ulug' oy haqida Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) bunday xutba qilganlar.
Salmon Forsiydan (roziyallohu anhu) rivoyat qilinadi:
“Sha'bon oyining oxirgi kunida Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) bizga bir xutba o'qidilar.
– Ey insonlar! Ulug' va barakotli oyning soyasi ustingizga tushdi. Bu oyda ming oydan-da xayrliroq bir kecha bor. Alloh taolo bu oyning kunduzlarida ro'za tutishingizni farz va kechalari turib, namoz o'qishingizni sunnat qilgan. Bu oyda kim zarracha yaxshilik qilsa, boshqa oylarda bir farz amal qilgandek savob oladi. Va kim bu oyda bir farz ado etsa, boshqa oylarda etmish farz amal bajargandek bo'ladi. Bu oy sabr va qiyinchiliklarga chidash oyidir. Sabrning evazi esa jannatdir. Bu oy faqir va yo'qsillarga yordam oyidir. Bu oyda mo'min kishining rizqi ko'paytiriladi. Bu oyda bir kishining bir ro'zadorni iftor qildirishi gunohlarning kechirilishiga va jahannam olovidan qutilishiga vasila bo'ladi. Bundan tashqari unga ro'zadorning savobidan kamaytirilmasdan uning savobichalik savob yoziladi, dedilar.
Sahobalar:
– Yo Rasululloh! Hammamiz ham ro'zadorga iftor berishga kuchimiz etmaydi-ku, – deyishdi.
Allohning Rasuli:
Alloh taolo bu savobni ro'zadorga bir xurmo yoki suv qo'shilgan bir qultum sut bilan iftor ettirganga ham beradi. Bu oyning boshi rahmat, o'rtasi mag'firat va oxiri olovdan qutulishdir. Kim bu oyda xizmatkor joriyalariga kam ish buyursa, gunohlari kechiriladi va (jahannam) olovidan qutuladi. Bu oyda qo'lingizdan kelgancha shu to'rt narsani qilinglar. Bu to'rt narsadan ikkitasi bilan Rabbingizni xushnud qilasiz. Ikkitasiga esa o'zingiz muhtojsiz. Rabbingizni xushnud qiladigan ikki narsa “Allohdan boshqa iloh yo'q” deb shahodat keltirishingiz va istig'for aytishingizdir. Sizlar muhtoj bo'lgan ikki narsa Allohdan jannatni so'rashingiz va jahannam olovidan panoh tilashingizdir. Kim bir ro'zadorning chanqog'ini qondirsa, Alloh taolo o'sha odamga Mening hovuzimdan suv ichirib, jannatga kirgunicha chanqatmaydi”,dedilar (Munziriy; Ibn Huzayma, Bayhaqiy, Ibn Hibbon, “At-Targ'ib”, 2-jild, 218-bet).
Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Nabiy (sollallohu alayhi vasallam): “Kim Ramazon ro'zasini iymon ila savob umidida tutsa, uning o'tgan gunohlari mag'firat qilinur”, dedilar”. Demak, ixlos va imon bilan savob umid qilib, Ramazon ro'zasini tutishimiz, o'tgan gunohlarimiz kechirilishiga sabab bo'ladi. Har birimiz bu rahmatga, barakotga to'la bo'lgan hidoyat, rahmat va mag'firat oyini g'animat bilaylik. Alloh taolo hammalarimizning qilayotgan barcha toat- ibodatlarimizni o'z dargohida qabul qilsin. Omiyn.
YaqubJUMAMURATOVtayyorladi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Fiqh ijtihod va fikrlar majmuasi bo‘lib, bu fikrlar nafsu havoga berilishdan kelib chiqmagan, balki Qur’on va Sunnatni anglashdan kelib chiqqan, Qur’on va Sunnatdan olingandir. Alloh azza va jalla bizga shu yo‘lni buyurgan. Agar Alloh fiqhga tegishli har bir masalaning hukmini bayon qilishni iroda qilganida, hozir millionlab oyatlar, millionlab hadislar turgan bo‘lardi. Lekin hammasi bo‘lib, olti mingdan sal ortiq oyat nozil bo‘lgan, muayyan adaddagi hadislar vorid bo‘lgan. Har bir masalaga oyat-hadis kelsa, shuncha oyatni, shuncha hadisni kim yod olardi? Nabiy sollallohu alayhi vasallamning o‘z zamonlarida avtomobillar haqida gapirishlarini tasavvur qiling! Unda u zotning so‘zlarini hech kim tasdiqlamagan bo‘lardi-ku!
Ijtihod qilish noto‘g‘ri desangiz, sahobalar ham ijtihod qilishgan. Keyin o‘sha o‘z ijtihodi bilan chiqargan hukmga amal qilishni odamlarga buyurishgan. Odamlar ularga taqlid qilishgan, ergashishgan. Mana shu yo‘sinda ularning yo‘llaridan yurib kelishgan.
Tahallul tarafdorlari orasida «Fiqh dinning bir qismi emas», «Mazhab egalarining aytganiga amal qilish shart emas», degan gaplar tarqalgan.
Tashaddud ahli ham mana shunga chaqiryapti. Ularning asl maqsadi fiqhiy mazhablarni yo‘q qilib, dinsizlikka yetaklash edi. Masalan, men dinni mahkam ushlasam-u, lekin na hanafiy, na shofe’iy, na molikiy va na hanbaliy mazhabini tutmasam, unda dindan nimani ushlayman? Menda fiqh degan narsa qolmaydi-ku! Fiqhni mana shu mazhablar tashkil qiladi-ku! Alloh bizga «Zikr ahlidan so‘rang» deb buyurib, ergashishimizga rozi bo‘lgan ilmlarni mujtahidlarning ijtihod va fikrlari tashkil qilmasa, nima tashkil qiladi?!
«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan