Sayt test holatida ishlamoqda!
08 May, 2025   |   10 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:40
Quyosh
05:12
Peshin
12:25
Asr
17:20
Shom
19:31
Xufton
20:57
Bismillah
08 May, 2025, 10 Zulqa`da, 1446

Ro'zadorga makruh bo'lgan amallar

11.04.2021   6006   3 min.
Ro'zadorga makruh bo'lgan amallar

Makruh amal – shariatda yomon ko'rilgan, nomaqbul va xunuk ish sanaladi. Ro'zadorga makruh bo'lgan amallar deyilganda, ro'zani buzmaydigan, ammo savobini kamaytiradigan, buzishga yaqin bo'lgan ishlar tushuniladi.

  1. Ro'zador saqich yoki shunga o'xshash narsani chaynashi makruhdir. Chunki, ko'rgan odam ro'zador emas ekan degan xulosaga keladi. Payg'ambarimiz salollohu alayhi vasallam “Kim Allohga va Oxirat kuniga imon keltirgan bo'lsa, o'zini shubhali o'ringa tashlamasin”, deganlar
  2. Ro'zador ayol yosh go'dagiga yoki bemorga ovqatni chaynab bersa bo'ladi. Bunda farzand ona sutiga to'ymaydigan bo'lsa hamda chaynab beriladigan taom bo'lsa joiz. Chaynamay ham ediriladigan taom bo'lsa, og'izga olib chaynab berish shart emas.
  3. Ayol kishi sho'rvani tatib ko'rishi makruhdir. Bu farz ro'zasida uzrsiz bo'lsa. Agar uzr sababli tatib ko'radigan bo'lsa, makruh hisoblanmaydi. Erning xulqi, fe'li yomon bo'lsa, uzr sanaladi. Farzdan boshqa, masalan nafl ro'zada xoh uzr bo'lsin, xoh uzr bo'lmasin, taomni tatib ko'rish joizdir. “Fathul qodir”da “kim bir narsani tatib ko'rsa, og'zi ochilmaydi, ammo makruh bo'ladi”, deyilgan. Hulosa qilinsa, farz ro'za tutayotgan ayol erining xulqi yomon bo'lmasa, taomning mazasini, tuzini tatib ko'rishi yaxshi emas.
  4. Kishi yog' yoki asalni sotib olayotganda yaxshisidan yomonini ajratib olish olish uchun uni tatib ko'rishi makruhdir.
  5. O'pish, ushlash va quchoqlash agar g'uslni vojib qiluvchi ishga sabab bo'lsa makuruhdir. Agar ro'zani buzuvchi ish sodir bo'lishidan qo'rqmasa, joiz deganlar.
  6. Hoh kunduzi, xoh kechki tomon bo'lsin, ro'zador xo'l yoki quruq misvokni ishlatsa bo'ladi. Ko'p ulamolar kuchli ehtiyoj va zarurat bo'lmasa, misvok qilish makruh, agar halqumga mazasi kelsa, ro'zani buzadi deganlar. Biz aytamiz: misvok xoh qurquq, xoh xo'l bo'lsin, xoh kunduzi xoh og'iz ochishga yaqin bo'lsin uni ishlatish joizdir. Chunki hadisda Payg'ambarimiz salollohu alayhi vasallam Oisha onamizdan qilingan rivoyatda: “Ummatimga mashaqqat bo'lmaganida, ularni har namozda misvok qilishga buyurar edim”, deb aytganlar. Sahobalar ham Payg'ambarimizni ro'zadorlik holatlarida ko'p marotaba misvok qilayotganlarini rivoyat qilganlar. 
  1. Halqumga yutmay boshi va yuzidan salqinlanish maqsadida suv quyish, xo'l lattaga o'ranib olish joiz. Tahoratdan boshqa o'rinda esa, og'izga suv olib chayish makruhdir.
  2. Tahorat asnosida og'iz va burunni mubolag'a qilib chayish ham makurhdir.
  3. Zuluk va shunga o'xshash narsa vositasida ko'p qon oldirib tanani zaiflashtirish.

       10. Ikki-uch kun iftorliksiz ulab ro'za tutish

Ko'zga surma qo'yish makuruh emas. Ya'ni ro'zaga ziyon bermaydi.

“Fatava Sirojiya” va “Fathu babi inaya” kitoblari

asosida N.Saidakbarova tayyorladi

RAMAZON-2021
Boshqa maqolalar

G‘azabi chiqishining oldini oluvchi kalima

07.05.2025   1396   2 min.
G‘azabi chiqishining oldini oluvchi kalima

Sulaymon ibn Surad roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Ikki kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida so‘kishib qoldi. Ikkisidan birining ko‘zlari qizarib, tomirlari bo‘rtib chiqa boshladi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Men agar u aytsa, undagi bu narsa ketadigan kalimani bilaman. U A’uzu billahi minash-shaytonir rojiymdir», dedilar. Bas, u: «Menda jinnilik bor deb o‘ylaysanmi?» dedi» (To‘rtovlari rivoyat qilishgan).

G‘azabi chiqishining oldini olish niyatida bo‘lgan odam «A’uzu billahi minash-shaytonir rojiym»ni aytib yurmog‘i lozim. Abu Zarr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizga: Sizlardan kimda-kim g‘azablansa, tik turgan bo‘lsa, o‘tirib olsin, g‘azabi ketsa ketdi, bo‘lmasa yonboshlasin, dedilar (Abu Dovud va Ahmad rivoyati).

Albatta, bu ishlarning g‘azabni so‘ndirishi tajribada ham sobit bo‘lgan.

Imom Abu Dovud Abu Voil Ossdan quyidagi rivoyatni keltiradi: «Urva ibn Muhammad Sa’diyning oldiga kirgan edik. Bir odam gapirib, uning g‘azabini qo‘zg‘adi. Shunda u o‘rnidan turib, tahorat qildi. So‘ngra: Otam menga bobom Atiyya roziyallohu anhudan ushbu rivoyatni aytib bergan edi, deb quyidagilarni aytdi: Atiyya Sa’diy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: G‘azab shaytondandir. Shayton esa olovdan yaratilgandir. Olov suv bilan o‘chiriladi. Kimning g‘azabi kelsa, tahorat qilib olsin, dedilar (Abu Dovud rivoyati).

Albatta, mazkur va shunga o‘xshash choralar g‘azabni qaytarish uchun qo‘llaniladigan yordamchi choralardir. G‘azabning asosiy chorasi esa Allohga bo‘lgan iymon, qiyomatdan umidvorlikdir. G‘azabi chiqqan odam darhol Alloh taoloni eslashi, U Zot har bir narsani ko‘rib-bilib turganini va hamma narsani hisob-kitob qilishi shubhasizligini yodga olishi zarur.

Shuningdek, g‘azabni ishga solib yomonlik qilsa, qanday jazo olishini, g‘azabini yutib ortga qaytsa, qanday savoblar olishini o‘ylashi lozim.

Ruhiy tarbiya kitobi asosida tayyorlandi