Bismillahir Rohmanir Rohim.
Kasal yoki musofir kishilar, homilador yoki emizikli ayollar, ro'za tuta olmaydigan qariyalarga ro'za tutmaslikka ruxsat berilgan. Qur'oni karimda: “Bas, sizlardan kimki bemor yoki safarda bo'lsa, sanog'i boshqa kunlardandir. Madori etmaydiganlar zimmasida bir miskin kimsaning (bir kunlik) taomi fidyadir...”, deyilgan (Baqara surasi 184-oyat).
Ro'za tutsa, kasalligi ziyoda bo'lishidan qo'rqqan bemor, ro'za tutmaydi. Safardagi kishiga ro'zasi zarar qilmasa, ro'za tutgani afzal. Lekin ro'za tutmasa ham uzrli hisoblanadi, gunohkor bo'lmaydi.
O'zi yoki bola (homila)siga zarar etishidan qo'rqqan emizikli yoki homilador ayol ham, ro'za tutmaydi. Ro'za o'ziga yoki bolasiga zarar qilmaydigan emizikli va homilador ayollar, albatta, ro'zani qoldirmay tutadilar. Yuqorida sanalgan uzrli kishilarning barchasi Ramazondan keyin imkon bo'lishi bilan qolib ketgan kunlarning ro'zasini tutib beradilar.
Ro'za tuta olmaydigan qariyalar fidya, ya'ni, Ramazonning har kuniga bir miskinga bir kunlik taom yoki uning qiymatini beradilar. Ro'za tuta oladigan qariyalar odatdagidek ro'za tutaveradilar.
Hayz va nifos ko'rgan ayollar ham uzrli kunlarida ro'za tutmaydilar. Pok bo'lishlari bilan ro'zani tutib boshlaydilar. Qolib ketgan kunlarni Ramazondan keyin tutishadi. (“Hidoya”, “Ixtiyor”, “Fathu bobil inoya” kitoblari).
Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo hay'ati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Sarmoyangiz umringizdir...
Alloma Ibn al-Javziy o‘zining «Mudahish» nomli kitobiga bunday yozadi:
Bir kishi bor edi, u bozorda muz sotardi. Ovozini chiqarib bunday derdi: “Sarmoyasi erib ketayotgan odamga rahm qilinglar!”.
Bu kishi odamlarning yuragini yumshatib, ulardan muz sotib olishlarini so‘rardi. Chunki u sotadigan muz — vaqt o‘tishi bilan erib ketardi. Agar u muzini tezda sotib ulgurmasa, butun sarmoyasi yo‘q bo‘lib ketadi. Shuning uchun u bor ovozi bilan: “Sarmoyasi erib ketayotgan odamga rahm qiling!”.
Muzlab qolgan suvning har bir tomchisi sizning tark etgan umr lahzangiz kabidir, u endi hech qachon qaytmaydi.
Hayotingizdagi sanoqli kunlardan foydalaning…
Solihlardan biri aytadi: «Men “Asr” surasini yigirma yil o‘qidim, lekin uning ma’nosini tushunmasdim. “Nima uchun Alloh inson tabiatan ziyonda deb aytyapti va buni qasam bilan ta’kidlayapti?” deb o‘ylardim.
Keyin esa Alloh ziyondan najot topganlarni to‘rtta sifat bilan istisno qiladi:
– iymon keltirganlar,
– solih amal qilganlar,
– haqqa da’vat etganlar,
– sabrni tavsiya qilganlar.
Shunda men “Asr” surasidagi qasamning ma’nosini angladim: “Dunyodagi eng katta sarmoya bu – umringiz. Umringizdan o‘tgan har bir lahza erib ketgan muz kabi qaytib kelmaydi. Shuning uchun sarmoyangizni ehtiyot qiling! U siz yashab turgan vaqtdir. Ajal yetishidan avval tiriklik fursatidan foydalaning».
Alloh umrimizni uzun va xotimamizni chiroyli qilsin.
Sarmoyangizni o‘g‘irlayotganlarga e’tibor bering!
Har birimiz sarmoyamiz ya’ni vaqtimizni kim yoki nimalar zoye qilayotganini yaxshi bilamiz.
Allohni zikr qilishdan yoki U Zotga va Rasuliga itoat qilishdan boshqa narsa bilan vaqtni zoye qilmang.
Unutmang, sarmoyangiz — umringiz!
Maqsudali domla QOSIMOV,
Xo‘jaobod tumani “Yetti chinor” jome masjid imom-xatibi.