Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Fevral, 2025   |   13 Sha`bon, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:02
Quyosh
07:22
Peshin
12:42
Asr
16:11
Shom
17:56
Xufton
19:10
Bismillah
12 Fevral, 2025, 13 Sha`bon, 1446

Muftiy hazrat raisligida Halqaro ilmiy hay'atning ilk yig'ilishi o'tkazildi

17.03.2021   1524   3 min.
Muftiy hazrat raisligida Halqaro ilmiy hay'atning ilk yig'ilishi o'tkazildi

Bugun, 17 mart kuni O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzuridagi Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi Halqaro ilmiy hay'atning dastlabki ilmiy majlisi onlayn tarzda o'tkazildi. Unda O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari ma'ruza bilan ishtirok etdi.

Halqaro hay'at yig'ilishida Al-Azhar Islom tadqiqotlari akademiyasi bosh kotibi doktor Nazir Muhammad Ayyad, Rossiya islom universiteti rektori, Akademik Rafik Muxametshin, Bosniya sobiq muftiysi, Butunjahon bosniyaliklar kongressi prezidenti, falsafa fanlari doktori Mustafa Cherich, Turkiyaning Ibn Haldun universiteti professori Hamza Bakriy singari nufuzli olimlar, davlat va jamoat arboblari qatnashdi.

Shuningdek, Misr, Iordaniya, Turkiya, Germaniya, Bosniya va Gertsegovina, Rossiya, Afg'oniston, Malayziya, Qozog'iston, Qirg'iziston kabi mamlakatlardan 30 dan ziyod ilmiy-tadqiqot muassasalarining rahbarlari va soha vakillari ham ishtirok etdi.

Yig'ilish ishtirokchilari moturidiylik ta'limotini o'rganish, jahonning etakchi ilmiy-tadqiqot muassasalari bilan mustahkam hamkorlik qilish, jumladan, Markaz faoliyatiga xorijiy grantlarni jalb etish, Imom Moturidiy nomidagi xalqaro stipendiya nizomining muhokamasi, alloma va uning ta'limotiga oid manbalarning asl va elektron nusxasini Markaz kutubxonasi va elektron platformasida jamlash kabi muhim masalalar muhokama qilindi.

Halqaro hay'at ishtirokchilari tomonidan Imom Moturidiy va uning izdoshlari asarlari bo'yicha yagona elektron platforma yaratish taklifi ulkan tashabbus sifatida baholandi. Hususan, Misrning al-Azhar universiteti doktori, Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bosh ilmiy xodimi Ahmad Sa'd Damanhuri moturidiylik ta'limotiga oid manbalarning asl va elektron nusxalarini Markaz kutubxonasida jamlash va ularning elektron platformasini yaratish tashabbusini sohaga oid ilmiy izlanishlar olib borayotgan olimlari va mutaxassislar uchun dolzarb ahamiyatga ega deb, ta'kidladi.

Shuningdek, bugungi kunga qadar moturidiylik ta'limotiga oid mingdan (1000) ziyod arab, turk, nemis va ingliz tillardagi qo'lyozma va zamonaviy nashrlar aniqlangani ishtirokchilar tomonidan yuksak baholandi.
Tashkilotchilar va qatnashchilarga minnatdorlik bildiraman, – deydi Kamaluddin Merjuni Malayziya islom ilmlari universiteti professori. – Janubi sharqiy Osiyoda moturidiylik ta'limotiga katta ehtiyoj bor. Hususan, uning aqidaviy ta'limotini o'rganish muhim ahamiyatga ega. Bu borada Moturidiy merosini malay tiliga tarjima qilish taklifini bildiraman.

Halqaro hay'at a'zolari kelgusida ilmiy hamkorlikni yanada kengaytirish, hay'at yig'ilishini tez-tez o'tkazib borishga kelishib olishdi.

Ma'lumot uchun, Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi faoliyatini xalqaro miqyosda yoyish uchun jahonning etakchi ilmiy-tadqiqot muassasalari, sohada ilmiy izlanishlar olib borayotgan jahonning etuk olim va mutaxassislari bilan hamkorlik aloqalarini yo'lga qo'yish, Imom Moturidiy va uning izdoshlari bo'lgan allomalarning hayoti va boy ilmiy-ma'naviy merosi va moturidiylik ta'limotini xalqaro jamoatchilikka etkazish maqsadida Markazning Halqaro ilmiy hay'ati tuzilgan.
Halqaro ilmiy hay'ati tarkibi 20 dan ziyod mahalliy va xalqaro miqyosdagi olimlardan tashkil topgan. Uning raisi O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy, Islom olami uyushmasi ta'sis majlisi a'zosi, Butun dunyo ulamolar kengashi a'zosi Usmonxon Alimov hisoblanadi.

 

O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Eng katta sarmoyamiz

11.02.2025   2084   3 min.
Eng katta sarmoyamiz

Bir hamsuhbatimiz aytadi: “Masjidda peshin o‘qib bo‘lganimizdan so‘ng nuroniy kishi yonimga kelib, “Qachondan beri namoz o‘qiysiz?” deb so‘radi. “Gapiravering-chi...” dedim. Namozni juda tez o‘qidingiz, bunday  qilish mumkin emas. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: "Odamlarning ichida eng yomonlari namozidan o‘g‘irlaydiganidir”, deganlar. Abu Qatoda roziyallohu anhu: "Ey Allohning Rasuli, namozidan qanday qilib o‘g‘rilik qiladi?" deb so‘raganlarida u zot: "(O‘sha o‘g‘ri) rukusini ham, sajdasini ham, xuzu va xushusini ham to‘liq qilmaydi", deb javob berganlar (Imom Ahmad rivoyati)”, deb menga tanbeh bergan bo‘ldi.


Keyin o‘tirib o‘yladim: biz, yig‘ilishib turadigan do‘stu yoronlar jamoa bo‘lib namoz o‘qiganimizda men hamisha hammadan ortda qolib ketaman. Hatto vitr vojibning uchinchi rakatiga turganimda ular salom aytib bo‘lishadi. Modomiki, men namozni shoshqaloqlik bilan o‘qiyotgan bo‘lsam, ularning namozi nima bo‘layotgan ekan?..”


Darhaqiqat, namozni tez o‘qish bor, shoshqaloqlik bilan o‘qish bor. Tez o‘qish mahbub amallar sirasiga kiradi. Inchunun, Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga o‘xshash yengil va tugal namoz o‘qiydigan imomning ortidan hech namoz o‘qiganim yo‘q. U zot buvakning yig‘isini eshitar va uning onasi fitnaga uchramasin, deb namozini yengillatar edilar” (Beshovlari rivoyat qilishgan).


Bundan namozni vaqtini cho‘zib ham yubormasdan, shoshqaloqlikka ham yo‘l qo‘ymasdan puxta va yengil o‘qish lozimligi ayon bo‘ladi. Ushbu mavzuga misollar ko‘p ulardan biri quyidagi voqelik:


Abu Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Bir odam: “Allohga qasamki, ey Allohning Rasuli, men falonchining bizga (namozni) cho‘zib yuborganidan bomdod namozidan orqada qolaman”, dedi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning o‘sha kunidek shiddatli g‘azablanganlarini ko‘rmadim. U zot: “Albatta, sizlarda nafrat qildiruvchilar bor. Qay biringiz odamlarga namoz o‘qib bersa, yengil o‘tkazsin. Albatta, ularning ichida zaifi, kattasi va hojatlisi bor. Qachon o‘zi namoz o‘qisa, xohlaganicha cho‘zsin”, dedilar” (Beshovlari rivoyat qilishgan).


Shoshqaloqlik bilan namoz o‘qish esa nomaqbul amal sanaladi. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda: Rasuli akram sollallohu alayhi va sallam: “Alloh taolo bandaning ruku va sajdasi komil bo‘lmagan namoziga boqmaydi” (Imom Ahmad rivoyati), deganlar. Yana bir hadisda esa “Ruku’ va sajdada beliga orom bermagan kishining namozi qabul bo‘lmaydi” (Abu Dovud rivoyati), deb ta’lim berganlar. 


Ya’ni ruku va sajdani komil qilib, sajda chog‘ida beliga orom bermagan namozda xushu ham, xuzu ham bo‘lmaydi. Namozini bu tartibda o‘qigan kishining tashvishi ibodatdan imkon qadar tezroq forig‘ bo‘lishdir. Buni folklor namoz desa ham bo‘ladi: ota-onasi, yon-atrofdagilar namoz o‘qigani uchun ularga ergashib o‘qib yuraveradi. O‘zini ibodat vaqtida Rabbimizning qarshisida turgandek his qilmaydi, shunchaki vaqti kirgan vazifani naridan beri bajarib qo‘ya qoladi, xolos.


Shunday ekan, namozga diqqatli bo‘laylik, axir Dargohi Oliyga borganimizda birinchi bo‘lib namozdan so‘ralamiz. Shuningdek, bizning eng katta sarmoyamiz namoz ekan, uni muhofaza qilaylik, azizlar. 

Damin JUMAQUL