To‘y inson hayotidagi eng muhim voqealardan biri bo‘lib, u faqat ikki insonning birlashuvi emas, balki yangi oila poydevorining qo‘yilishidir. Islom bu borada aniq yo‘riqlar berib, nikohni yengillashtirish, ortiqcha isrofgarchilikdan qochishga chaqirgan.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam nikohni yengillashtirish va ma’naviy jihatdan boy qilishga chaqirganlar. Anas ibn Molik roziyallohu anhu rivoyat qilgan hadisda bunday deyiladi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam Safiyya roziyallohu anho bilan to‘y qilganlarida, valima taomi sifatida saviq (qovurilgan bug‘doy yoki arpa uni) va xurmo tortdilar» (Ibn Moja, 1909-hadis).
Bu hadisdan ko‘rinib turibdiki, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam to‘y marosimlarini ortiqcha dabdaba bilan emas, balki oddiy va barakali taomlar bilan o‘tkazganlar. To‘y marosimining asosiy maqsadi isrofgarchilik qilish emas, balki nikohning e’lon qilinishi va mo‘minlarning bir-biriga duolar qilishidir.

Bugungi holat
Afsuski, bugungi kunda bu tamoyillar aksincha amalga oshirilmoqda. Hozirgi o‘zbek to‘ylariga nazar tashlasak, haddan tashqari dabdabali marosimlar, yuzlab mehmonlar, qimmatbaho liboslar va ortiqcha xarajatlar bilan o‘tmoqda. Ko‘p hollarda to‘y o‘tkazish uchun qarz olish, bankdan kredit olish yoki ortiqcha majburiyatlarni bo‘yniga olish hollari ham uchrab turadi.

Nima qilishimiz kerak?
1. Nikohni osonlashtirish: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytganlar: «Nikohning eng barakali bo‘lgani eng oson va eng yengil qilingani» (Ibn Hibbon, 4163-hadis).
2. Isrofgarchilikdan voz kechish: To‘y marosimlari ortiqcha chiqim va riyo uchun emas, balki baraka, duolar va oilaviy baxt uchun bo‘lishi kerak.
4. Jamiyatni xabardor qilish: Bu borada ulamolar, imomlar va kattalar yoshlarga to‘g‘ri yo‘nalish berishlari, nikoh va to‘y tamoyillari haqida tushuntirishlari zarur.