Habaringiz bor, ertaga, 15 mart kuni Samarqand viloyatida “Imom Buxoriy merosining o'ziga xos xususiyatlari va bugungi kundagi tarbiyaviy ahamiyati” mavzusida o'tkaziladigan xalqaro anjumanda qatnashadigan Tojikiston va Afg'oniston delegatsiyasi vakillari yurtimizga tashrif buyurishgan.
Mehmonlar bugun kunning ikkinchi yarmida Samarqandning diqqatga sazovor tarixiy obidalari va zamonaviy inshootlariga sayohatini davom ettirdilar. Jumladan, Imom Buxoriy majmuasini ziyorat qilishdi, Qur'on tilovat qilinib, buyuk muhaddis bobomiz haqiga bag'ishlandi.
Shundan so'ng mehmonlar Hadis ilmi maktabi va Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida talabalar va ilmiy tadqiqotchi olimlarga qilingan sharoitlar va ilmiy-tadqiqot ishlari bilan tanishdi.
Dastlab mehmonlar Hadis ilmi maktabidagi sharoitlarni ko'zdan kechirishdi. Maktabning tashkil etilish maqsadlari va kelajakda kutilayotgan natijalar, maktabda talabalarning o'qishga qabul qilish tizimi va mutaxassislik, o'quv rejasidagi fanlar va o'quv adabiyotlari tarkibi hamda uni islom olamidagi nufuzli ulamolar tomonidan e'tirof etilganligi, o'qitishda qo'llaniladigan zamonaviy metodlar haqida ma'lumot berildi.
Tashrif davomida ulamolar talaba-yoshlar bilan suhbat qurishdi, ularga ilmiy savol berishdi. Talabalarning mavzuning mohiyatini yaxshi anglagan holda, aniq, lo'nda va tezda bergan javobidan mamnun bo'lishib, ularning bilim va malakasiga tahsin aytishib, albatta, ushbu oliygohdan kelajakda yana Imom Buxoriy, Imom Termiziy kabi ulamolar etishib chiqishiga ishonch bildirdilar.
Shuningdek, qardosh xalqlar ulamolari ta'lim sifatini yanada oshirish uchun o'z tajribalari bilan o'rtoqlashdi, qo'shimcha o'quv darsliklarini o'qish bo'yicha tavsiyalar berdilar.
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida bo'lgan mehmonlar bu erda ilmiy-tadqiqotchilarga qilingan sharoit, amalga oshirilgan xayrli ishlar bilan tanishish asnosida markazning tashkil etilishi, maqsad va vazifalari, xalqaro hamkorlik va ilmiy-tadqiqot yo'nalishida olib borilayotgan ishlar haqida ma'lumotlarga ega bo'lishdi.
Safar jarayonlari va xalqaro anjuman haqidagi ma'lumotlarni saytimizda kuzatib boring.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Avratga qarash ham zinoning bir turidir. Erkakning, ayolning avratiga qaraydigan kimsalarga qanday jazo berilishi quyidagi oyatlarda aytilgan:
«(Mo‘minlar) Allohdan boshqa hech qanday ilohga ibodat qilmaydilar; Alloh (o‘ldirishni) harom qilgan jonni nohaq o‘ldirmaydilar; zino qilmaydilar. Kim bu ishlarni qilsa, uqubatga duchor bo‘ladi. Qiyomat kuni ularning azobi bir necha barobar ko‘paytiriladi, ular u yerda xor bo‘lib, abadiy qoladi. Kim tavba qilsa, iymon keltirib, solih amal qilsa, Alloh o‘shalarning yomonliklarini yaxshiliklarga almashtiradi. Alloh mag‘firatli, rahmli Zotdir» (Furqon surasi, 68-70-oyatlar).
Mana shu oyatga ko‘ra, kim ko‘zi bilan zino qilsa-yu, tavba qilmasa, Qiyomatda uqubatga duchor bo‘ladi. Uqubat jahannamdagi bir vodiy bo‘lib, u yerda zinokorlar azoblanadi. Kimki zinokorlar vodiysiga tushadigan bo‘lsa, uning uchun azob ko‘proq bo‘ladi, u yerda xor bo‘lib, abadiy qolib ketadi.
Zaharli o‘qdan saqlaning!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadisi qudsiyda bunday deganlar: «(Nomahramga) qarash iblisning zaharli o‘qlaridan biridir. Kim bu ishni Mendan qo‘rqib tark qilsa, buning o‘rniga qalbiga halovat beraman» (Imom Hokim rivoyati).
Oddiy o‘q bilan zaharlangan o‘qning farqi
Oddiy o‘q ba’zan tegsa ham, insonni o‘ldirmaydi, faqat tekkan joyigagina zarar yetkazadi. Zaharli o‘q esa salgina silab o‘tsa ham, zahari butun tanaga tarqab ketadi. Tezda chorasi ko‘rilmasa, odamni o‘ldiradi. Bunday o‘q tekkanda zahar butun tanaga tarqab ketmagunicha uning ta’siri sezilmay turadi.
Birovning avratiga qarash ham o‘sha avrat egasiga zarar beradigan zaharli o‘qdir. Bunday o‘q insonga tegsa, u bilan birga butun tanaga tarqab ketadigan kuchli zahar ham sanchiladi. Natijada insonning ruhiy holati ostin-ustin bo‘ladi, ibodatlariga, darslariga salbiy ta’sir qiladi, oilaviy aloqalarini buzib, barbod qiladi. Zahar (nazar) qanchalik oddiy bo‘lmasin, baribir tanaga tarqab, ta’siri uzoq vaqtdan keyin bo‘lsa ham yuzaga chiqadi. Demak, maktabda ham dugonasining avratiga qarash – zaharli o‘qdir. Xonanda va raqqosalarning avratlariga qarash – zaharli o‘qdir. Barcha harom narsalarga qarash haromdir. Bu zaharli o‘qlarning ta’siri boshida sezilmaydi. Harom narsaga qarab, yo‘lingizda davom etib ketaverasiz, lekin bu qarashlar namozingizga, Qur’on yod olishingizga, o‘qishingizga va oilaviy munosabatlaringizga singib, siz sezmagan holda bularning barchasini barbod qiladi. Demak, ko‘zni haromdan tiyish insonning qalbiga, tanasiga zahar yetib borishidan asraydi.
Bir qiz aytadi:
«Bo‘sh vaqtlarimda rosa serial, kino ko‘rardim. Tabiiyki, hammasida harom narsala (ochiq-sochiq tanalar, behayo sahnalar, uyat so‘zlar) bor edi. Haromga qarash zaharli o‘qligini, kim bu ishini Allohdan qo‘rqqani uchun tark etsa, Alloh uning qalbiga saodat ato etiishini bilgunimcha shunday yuraverganman. Bilganimdan keyin esa telefonga, internetga bilan qaraydigan bo‘la boshladim. Nimalarni ko‘rayotganimga, ular hayotimga qanday ta’sir qilayotganiga e’tibor bera boshlagan edim, ajoyib holat bo‘ldi. Har gal behayo narsalarni ko‘rganimda qalbimda qandaydir og‘riqni his qilardim – xuddi menga zaharli o‘q tekkandek bo‘lardi. Ko‘zimni tiyib, haromdan saqlana boshlaganimda esa butunlay boshqa holat bo‘ldi. Bu safar qalbim sururga, xotirjamlikka to‘ldi. Shundan keyin televizor pulti men uchun faqat televizorni emas, balki qalbimning holatini ham nazorat qiladigan vosita bo‘lib qoldi: behayolikni, buzuqlikni ko‘rsatadigan kanallarga olsam, qalbimda qayg‘u va tushkunlik eshigini ochgan bo‘laman; lekin boshqa kanalga olib, haromdan saqlansam, qalbimda baxt-saodat eshigini ochgan bo‘laman. Ko‘zimni haromdan saqlaganim sari hayotim go‘zallashib boraverdi. Avvallari biror kunim kino va seriallarsiz o‘tmaydigandek edi, endi esa ularsiz mutlaqo baxtli, pokiza yashayapman».
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.