Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Aprel, 2025   |   21 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:13
Quyosh
05:37
Peshin
12:27
Asr
17:09
Shom
19:10
Xufton
20:30
Bismillah
19 Aprel, 2025, 21 Shavvol, 1446

Deggaron masjidi qaysi davrga oid majmua ekanligini bilasizmi?

10.03.2021   5004   6 min.
Deggaron masjidi qaysi davrga oid majmua ekanligini bilasizmi?

Karmana tumani markazining 30 kilometr g'arbidagi Hazora qishlog'i yonida Movarounnahrdagi eng qadimgi masjidlardan biri Deggaron masjidi joylashgan. Ushbu masjid Markaziy Osiyo o'rta asrlar me'morchiligida qadimiy va betakror me'moriy konstruktsiyaga ega bo'lgan yagona inshoot desak mubolag'a bo'lmaydi.

Ma'lumotlarda keltirilishicha, masjid Buxoro shahridagi Ismoil Somoniy maqbarasidan ham qadimiyroqdir. Adabiyotshunos N.Mallayev o'z asarida “Qoraxoniylar va Horazmshohlar hukmronligi davrida qurilgan binolardan birmuncha ko'proq yodgorliklar saqlanib qolgan. Bulardan biri Hazora qishlog'idagi XI asrda qurilgan masjiddir”, deb Deggaron masjidini XI asr obidasi sifatida qayd etgan.

Yodgorlik zardushtiylar davri me'morchiligi uslubida qurilgan. U tashqi ko'rinishi jihatidan unchalik mahobatli emas. To'rt devorli imorat ustida to'qqizta gumbaz joylashgan. Qator ustunlarga tayanadigan tosh yoylar ichkari qismini kichik xonalarga ajratadi.

Masjid kvadrat shaklida 17x17 metr o'lchamdagi binodan iborat bo'lib, paxsa va g'ishtdan qurilgan. Masjidning ichki qismidagi xonaqoh kubsimon, o'rta qismida diametri 1,28 metr keladigan to'rtta pishiq, g'ishtin ustun bo'lib, ular oralariga katta ravoqlar, tepalariga ikkitadan kichik ravoqlar joylashtirilgan. Masjidning markaziy gumbazi to'rtta ustunning ustidan o'n ikki burchakli bezak hosil qiladigan ravoqlar ustidan ko'tarilgan. Honaqohning shimoliy, janubiy va g'arbiy tomonlarida xushbichim g'ishtin sharaflar mavjud.

Mavlono Orif Deggaroniy maqbarasi yonida bugungi kunda muzey ham tashkil qilingan. Ilgari bu xonaqohdan namozxona sifatida foydalanilgan bo'lsa, keyinchalik Deggaron masjidi qayta qurilgach, bu er Deggaron majmuasining restavratsiya ishlari jarayonida topilgan tarixiy buyumlarni saqlash maqsadida muzeyga aylantirilgan.

Mavlono Orif Deggaroniy ziyoratgohiga har yili mingga yaqin mahalliy hamda Germaniya, Frantsiya, Turkiya, Avstraliya kabi xorijiy davlatlardan sayyohlar tashrif buyurmoqda.

 

 

Siroj ASLONOV, O'zA

Fotolavhalar
Boshqa maqolalar

Bomdod namozining foydalari

18.04.2025   8758   2 min.
Bomdod namozining foydalari

Bomdod namozi savobi ko‘p va ahamiyati katta namozdir. Ba’zilarda “Nega Alloh taolo bandalari bomdod namozini ado etishi uchun bu paytni, ya’ni uyqu paytini ixtiyor qildi?” degan savol paydo bo‘lishi mumkin.

Inson biror mukofotga erishganda yoki biror voqeadan xursand bo‘lganda, go‘zal manzarani ko‘rganda, miyasida dofamin degan sekretsiya, garmon ishlab chiqariladi.

Xo‘sh, dofamin nima? Bu – rohatlanish va zavqlanish uchun javobgar neyromediator (nervlarga signal uzatuvchi vosita). Biz uchun yoqimli biror hodisa ro‘y bergan paytda miyamizda dofamin ishlab chiqariladi. Kechasidagi uyqu miyaning bu moddani kamroq ishlab chiqarishiga yordam beradi. Shunda miya kunduzi bu moddani ko‘proq ishlab chiqarishiga imkon qilingan bo‘ladi. Quyosh chiqishidan oldin uyqudan turish dofaminning ko‘p miqdorda ishlab chiqarilishiga yordam beradi. Mana shunda miya o‘z vazifasini yuksak layoqat bilan bajaradi. Natijada, inson xushkayfiyat, xursand holda bo‘ladi.

Dofamin miya hujayralari orasida garmon, asablararo uzatgichi vazifasini bajaradi. Bu modda ko‘paygani sari miya eng yaxshi holatda, inson esa bag‘ri dili ochilgan, yoqimli tuyg‘ular og‘ushida bo‘ladi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam bu haqda bundan bir ming to‘rt yuz yil oldin aytganlar. Abu Hurayra roziyallohu anhudan bunday rivoyat bor: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Shayton sizlardan biringiz uxlab yotgan paytida gardaniga uchta tugun tugadi. U har bir tugunga ura turib: «Hali tun uzoq, uxlayver», deydi. Agar (banda) uyg‘onib, Allohni zikr qilsa, bitta tugun yechiladi. Agar tahorat qilsa, ikkinchi tugun yechiladi. Agar namoz o‘qisa, uchinchi tugun ham yechiladi hamda u tetik va xushhol bo‘lib qoladi. Aks holda lanj va tanbal insonga aylanadi» (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Hadisdagi “Aks holda lanj va tanbal insonga aylanadi” degan jumla hozirgi zamon ilmining xulosasidir. Quyosh chiqishidan oldin uyqudan turish kishini nafsiy, ruhiy xotirjamlikka olib boradi.

Ey mo‘min birodarim! Endi bomdod namoziga uyg‘onib, tanangizda tetiklik, qalbingizda xotirjamlik, kayfiyatingizda ko‘tarinkilik, butun jismingizda xushhollikni va eng muhimi, Allohning farzini ado etib, ulkan savoblarni qo‘lga kiriting.