Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti olimi, professor Shorustam Shomusarov Butunjahon arab tili ittifoqi Markaziy kengashi a'zoligiga Markaziy Osiyo mintaqasidan saylandi. Bu haqda O'zAga universitet matbuot xizmati ma'lum qildi.
O'zbek olimi Sh.Shomusarov Butunjahon arab tili ittifoqining Markaziy kengashi a'zoligiga Markaziy Osiyo mintaqasidan saylanishi va dunyoning eng kuchli 24 arabshunosi ro'yxatida turishi Toshkent sharqshunoslik maktabiga bo'lgan katta e'tirofdir.
Livan poytaxti Bayrut shahrida joylashgan Butunjahon arab tili ittifoqi 1988 yilda dunyodagi barcha mamlakatlar arab tili mutaxassislarini arab tilini barqaror rivojlantirish maqsadida Arab davlatlari ligasi tomonidan tashkil etilgan.
2020 yil 1 dekabrda Livanning Bayrut shahrida Ittifoqning 3-davra saylovlari bo'lib o'tdi. Dunyoning turli mintaqalaridan yangi a'zolar, shu jumladan, Markaziy kengashning yangi 24 a'zosi qatorida o'zbekistonlik olim Shorustam Shomusarov ham saylandi.
Ma'lumot o'rnida, O'zbekistonda arab va turk xalqlari og'zaki ijodini korporavistik o'rganish bo'yicha yangi maktab yaratayotgan olim, filologiya fanlari doktori, professor Sh.Shomusarov Toshkent davlat sharqshunoslik universitetining arab filologiyasi kafedrasi mudiri sifatida faoliyat yuritib kelmoqda. Uning monografiyalari va maqolalari Marokash, Misr, Saudiya Arabistoni, Qatar, Suriya, Rossiya, Ozarbayjon, Qozog'iston va boshqa davlatlarda nashr etilgan.
Tarixchilar Usmonli sultonlarining haj ziyoratiga bormaganiga ikki sababni ko‘rsatadilar:
1. Xavfsizlik muammolari:
Sultonlar haj safariga borishda xavfsizlik muammolariga duch kelgan bo‘lishlari mumkin. Ular uchun hajga borish oddiy odamlarnikidan farqli ravishda murakkab bo‘lgan, chunki sultonning yo‘lda hujumga uchrash xavfi katta edi. Bu holat katta qo‘shin bilan safar qilishni talab qilardi. Haj niyatida yo‘lga chiqib qon to‘kishga sabab bo‘lmasligini afzal bilganlar.
2. Davlat boshqaruvidagi mas’uliyat:
Sultonlar mamlakatni muddatsiz tark etish xavfli deb hisoblashgan. Haj safarlari bir necha oy davom etgani sababli, davlatni hukmdorsiz qoldirish anarxiya va siyosiy beqarorlikka olib kelishi mumkin edi. Shuning uchun sultonlar haj o‘rniga davlat boshqaruvi va xarbiy yurishlarga ustunlik berganlar.
Vaqt o‘tishi bilan Usmonlilar sulolasiga bu an’anaga aylandi. Sultonlar “hajji badal” qilishni tayinlagan bo‘lishi mumkin.
Shu bilan birga, Usmoniy sultonlari Makka va Madinaga doim e’tibor qaratgan. Ular har yili xayriya karvonlarini jo‘natib, muqaddas shaharlarning aholisiga moliyaviy yordam ko‘rsatganlar va Haramayn masjidlarini ta’mirlab, kengaytirib turganlar.
Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.