Ziyoratchilar Haj ibodatini xavfsiz va qulay sharoitda bajarishlari uchun Saudiya Arabistoni hukumati yangi qoidalarni joriy qildi.
2024 yil ziyoratchilar soni ortishi kutilayotgani sababli Saudiya Arabistoni Haj vazirligi yangi qoidalar to'plamini joriy etdi va tashrif buyuruvchilarni joylashtirish maqsadida ko'proq binolar qurishga qaror qildi.
Makka meriyasi matbuot kotibi Usoma Zaytun ziyoratchilar uchun 3800 ga yaqin turli konfiguratsiyadagi binolardan foydalanishini ma'lum qildi. Rasmiy binolar soni esa 5000 taga etishi mumkin. Chunki bu yil ziyoratchilar soni kutilganidan ko'ra ko'p bo'lishi taxmin qilindi.
Usoma Zaytun bino egalarini ziyoratchilarga sharoitni yaxshilash va ma'lum bir binoda to'lib ketmaslikni oldini olish maqsadida binolarni ro'yxatdan o'tkazishga chaqirdi.
Ma'lumotlarga ko'ra, 2023 yilda Haj ibodatini ado etgan ziyoratchilar soni 2 million atrofida bo'lgan.
Bundan tashqari, Haj mavsumini muammosiz va uyushqoqlik bilan o'tkazish masalasi ham ko'rib chiqilgan.
Yangi joriy etilgan qarorda shartnomalarni yakunlash tartibi har bir mamlakat uchun o'rinlarni tasdiqlaydi.
Saudiya Arabistonining Haj vaziri Tavfiq Al-Rabiahning so'zlariga ko'ra, mamlakatlarga yangi aniq joylar berilmasa ham, shartnomalarini erta boshlagan davlatlar muqaddas maskanda tegishli joylarni ta'minlashda birinchi o'ringa ega bo'ladilar.
Bundan tashqari, 2024 yilgi Haj mavsumiga viza topshirish 1 martdan boshlanadi va shavvol oyining 20-sanasi, ya'ni 29 aprelda tugaydi.
Ziyoratchilarning birinchi parvozi 9 may, 1-Zulqa'da kuni muqaddas joyga etib boradi.
Saudiya Arabistoni hukumatining ma'lumotiga ko'ra, keyingi Haj mavsumida ziyoratchilarning xavfsizligi va qulayligini ta'minlashga oid o'zgarishlar zarur ekanligi qayd etilgan.
Davlatimiz rahbarining shu yil 14 martdagi “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Imom Moturidiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Islom sivilizatsiyasi markazi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan tashkil etilgan anjumanda dunyoning o‘ttizga yaqin davlatidan muftiylar, islomshunos va dinshunos olimlar, diniy-ma’rifiy soha vakillari ishtirok etmoqda.
Anjuman munosabati bilan o‘tkazilgan brifingda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita axborot xizmati rahbari – matbuot kotibi Ilhom Ma’rupov konferensiya va uning doirasidagi tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
– Mamlakatimiz taraqqiyotining yangi bosqichida O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan jamiyatda diniy bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, buyuk alloma va mutafakkirlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish bo‘yicha puxta o‘ylangan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda, – dedi I.Ma’rupov. – Ushbu ezgu ishlarning uzviy davomi sifatida 2025 yil 29-30 aprel kunlari Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilmoqda.
So‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida O‘zbekistonda moturidiyshunoslik ilmiy maktabi shakllandi, desak to‘g‘ri bo‘ladi.
Konferensiyaning ahamiyati va dolzarbligi haqida gapirganda bugungi kunda quyidagi omillar Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotini chuqur o‘rganishni taqozo etayotganini alohida qayd etish lozim:
– muqaddas islom dini niqobi ostida faoliyat yuritayotgan radikal guruhlar harakati kuchayib borayotgan bugungi sharoitda xalqaro maydonda Imom Moturidiy ta’limotini o‘rganishga e’tibor oshmoqda;
– moturidiylik maktabining bag‘rikeng g‘oyalari, asrlar davomida mintaqamiz xususiyatlariga mos holda shakllangan insonparvar ta’limoti radikalizmga qarshi kurashning ta’sirchan va samarali vositasi sifatida baholanmoqda.
Konferensiya 3 ta shu’bada faoliyat olib boradi:
Birinchi shu’ba “Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda Imom Moturidiy, moturidiy allomalari va izdoshlari hayot yo‘li, Movarounnahr kalom ilmi maktabi rivojlanish tarixi haqida bahs-munozaralar, ilmiy muzokaralar bo‘lib o‘tadi.
Ikkinchi shu’ba “Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini” mavzuida bo‘lib, u Moturidiylik ta’limotida ilgari surilgan g‘oyalar, jumladan, bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat nazariyalarining shakllanishiga oid munozaralarni o‘z ichiga oladi.
Uchinchi shu’ba “XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, u Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosida ko‘tarilgan mavzularning bugungi kundagi dolzarb muammolarni hal qilishdagi ilmiy va nazariy ahamiyatiga oid bahs-munozaralarni qamrab oladi.
Anjuman yakunida Imom Moturidiy ilmiy merosi va moturidiylik ta’limotini o‘rganishni yangi bosqichga olib chiqish bo‘yicha nufuzli olimlarning taklif va tashabbuslari asosida yakuniy deklaratsiya qabul qilinadi.
Bugun anjuman qatnashchilari uchun Samarqand shahridagi muqaddas qadamjolar va tarixiy-madaniy yodgorliklarga sayohat ko‘zda tutilgan.
G‘.Hasanov, A.Isroilov (video), O‘zA muxbirlari