Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyul, 2025   |   27 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:31
Quyosh
05:09
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:54
Xufton
21:24
Bismillah
22 Iyul, 2025, 27 Muharram, 1447

Navoiy - buyuk bunyodkor

08.02.2021   2138   2 min.
Navoiy - buyuk bunyodkor

Buyuk Alisher Navoiyning nomi ko'hna tarix zarvaraqlarida oltin harflar bilan yozilganiga shubha yo'q. Uning bitgan asarlari jahon adabiyotining durdonalaridan hisoblanadi. Ularda bashariyatni ruhiy, ma'naviy kamol topishi uchun diniy, insoniy odob - axloq qoidalari, namunalari mukammal aks etgan. E'tiborlisi shundaki, ayni shu jihati bilan o'quvchini buyuk maqsad - ma'naviy kamolot sari etaklaydi.

Bu zoti sharif boshqa ijodkorlardan farqli o'laroq insonning bunyodkorlik fazilatini nafaqat tarannum etgan, balki o'zi bunyodkorlik namunasini amalda ko'rsatib bergan ulug'lardandir. Inson hayron qoladi. Ijodidan ortib, el - yurt manfaati uchun naqadar go'zal inshootlar barpo etganki, u go'yoki shoirlik sharafiga bunyodkorlik sifatini ham qo'shib yuborgan, desak xoto qilmagan bo'lamiz.

Tarixchi Hondamirning yozishicha, Alisher Navoiy qisqa umri davomida 4 ta madrasa, 25 dan ortiq masjid, 11 ta xonaqoh, 25 ta rabot, 20 ta hovuz, 16 ta ko'prik, 1 to'g'on, 9 ta hammom qurdirgan.  Navoiyning bosh bo'lib qurdirgan barcha imorat - inshootlari hisoblanganda 300 tadan oshib ketishi aniqlangan.

Bobur o'zining mashhur "Boburnoma"sida Navoiyni vasf qilib, "Ahli fazl va ahli hunarg'a Alisherbekcha murabbiy va muqavviy ma'lum emas... Muncha binoiy xayrkim, ul qildi kam kishi mundoqqa muvofiq bo'lmish bo'lg'ay", deb yozadi.

Ammo bu kamtarlikni qarangki, shuncha inshootlar qurib, xayrli ishlar qilib, bebaho asarlar yozishiga qaramay, hamisha o'zini o'zi malomat qilib, go'yoki dunyoga kelib hech ish qilmay ketayapman, degandek nafsining xohishiga qarshi fikrlar bildiradi:

Navoiy nafs zulmatiga qolmish,

Sen o'lmay Hizri ruh, chiqmoq ne yoro?!

Qiyomatda gunohin avf etarg'a

Rasulingni shafi' et kirdigoro.

Bugun biz ulug' Navoiy bobomizdan o'rnak olib, o'qib, o'rganib ma'naviy olamimizni boyitishimiz, el manfaati yo'lida butun borlig'imizni fido etmog'imiz darkor. Zero, uning asarlari millatimiz, ma'naviyatimiz quyoshi odamiylikning barcha jihatlari bilan har doim hamnafasdid.

Shofirkon tuman "Qori Fazliddin" masjidi imomi Mustaqim Isoyev.

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Yarimta olma haqqi

21.07.2025   1926   2 min.
Yarimta olma haqqi

Sobit ibn Ibrohim tahorat ola turib ariqda oqib kelayotgan bir olmaga ko‘zi tushadi va olmani olib yeydi. Olmaning yarmini yeb bo‘lganida, uning haqqi haqida o‘ylab qoladi. Shu xayolda Sobit ibn Ibrohim ariq chetidan yurib olma oqib chiqqan bog‘ga kiradi va bog‘ egasiga:

– Yeb qo‘ygan yarimta olmam uchun haqqingizni halol eting. Qolgan yarmi mana, oling, – deydi.

– Mayli, haqqimni halol etaman, faqat bir shartim bor, – deydi bog‘ egasi yigitning halol, taqvoli ekanini anglab.

– Shartingizni ayting, – deydi Sobit ibn Ibrohim.

Shunda bog‘ egasi:

– Bir qizim bor, uni nikohingga olasan. Lekin rozi bo‘lishingdan avval uning holatidan seni ogoh etishim lozim. Qizimning ko‘zi ojiz, hech narsani ko‘rmaydi, soqov – gapirmaydi va yana qulog‘i eshitmaydi – kar, qimirlamaydi – shol, – deydi.

Bog‘ egasining gaplarini eshitgan Sobit ibn Ibrohim lol bo‘lib qoladi. Yeb qo‘ygan yarimta olmaning haqqidan qo‘rqib, qizga uylanishga rozi bo‘ladi va:

– Mayli, taklifingizni qabul qildim, zora shu bilan Allohning roziligiga erishsam, – deydi.

Ota qiziga oq fotiha beradi. To‘y-tomoshalar o‘tgach, Sobit ibn Ibrohim salom berganicha qizning yoniga kiradi. Qiz salomga alik qaytargancha qo‘li ko‘ksida qulluq qiladi.

Yigit bo‘layotgan ishlardan hayratlanadi: Bu juda g‘alati-ku, soqov emas ekan-da, salomimga javob berdi. Tik turibdi, demak shol ham emas. Qo‘li ko‘ksida, bundan chiqdi ko‘zlari ham ko‘radi”.

Yigit shoshgancha tashqariga chiqadi va qizning otasiga: “Bu menga va’da qilingan qiz emas-ku, ko‘r, soqov, kar va shol deganingizning boisi ne?!” – deydi.

“Nega endi?” – izoh beradi qizning otasi: “Bu o‘sha qiz. Ko‘zi ojiz deganim – uning ko‘zlari Alloh harom qilgan narsaga boqmagan, qulog‘ining karligi – Alloh harom qilgan narsalarga quloq tutmagan, soqovligi ham rost, chunki tili Allohning zikrigagina aylangan, sholligi – yomon ishga yurmagan”.

Sobit ibn Ibrohim birovning haqqidan qo‘rqqanligi evaziga oliy mukofotga erishadi. Vaqt o‘tishi bilan uning ayoli yer yuzini ilm va fiqhga to‘ldirajak bir zotga, buyuk Imom Abu Hanifaga homilador bo‘ladi.