Bu muborak hadis olimlarning ummat oldidagi qadrini namoyon qiladigan eng ulug' hadislardan biri hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: “Darhaqiqat, Yer yuzidagi olimlarning misoli xuddi osmondagi yulduzlarning misoli kabidir…” (Imom Ahmad rivoyati).

Yer yuzidagi olimlar bilan osmondagi yulduzlar o'rtasida qanday o'xshashlik bor? Alloh taolo Qur'oni karimda yulduzlarning uchta foydali jihatini bizga xabar beradi: «Haqiqatan, Biz (Yerga) yaqin osmonni chiroqlar (yulduzlar) bilan bezadik va ularni shaytonlarga otiladigan toshlar qilib qo'ydik» (Mulk surasi, 5-oyat). 

«(Yo'llarga) belgilar ham (qo'ydi). Yulduzlar bilan ham ular yo'l topurlar» (Nahl surasi, 16-oyat). 

Demak, yulduzlarning birinchi foydali xususiyati osmonni bezab turadigan chiroqlar bo'lganidir. Olimlar ham xuddi shunday Yer yuzini bezab turuvchi chiroqlardir. Avvalgi zamonlarda odamlar “olimlar”, “ulamolar” deb ishlataverishgan. Ammo hozir biz “olimlar” so'ziga “rabboniy olimlar”, “adolatli imomlar”, “to'g'ri yo'lda yuruvchilar” kabi ilmiga muvofiq amal qiladigan sifatlarni qo'shib aytishga majbur bo'lyapmiz. Ana shunday sifatga ega bo'lgan olim voqelikda Yer yuzining ko'rki, ziynati hisoblanadi. Chunki chinakam olimlarning Yerdagi hayotga bo'lgan ta'siri juda ulkandir. 

Yulduzlarning ikkinchi foydali xususiyati «shaytonlarga otiladigan toshlar», ya'ni osmon soqchilari ekanidir. Olimlar ham Yer yuzidagi Islom soqchilari bo'lib, ular Islom aqidasini, ibodatlarini, axloqini johillikdan, shaytoniy xurujlardan qo'riqlab turishadi. Yulduzlar osmon sirlaridan voqif bo'lish uchun yaqinlashgan shaytonlarga otiladigan toshlar bo'lgani kabi Yer yuzidagi olimlar ham inson qiyofa sidagi shaytonlarga otiladi gan alangali toshlardir.

­Ilmiga amal qiladigan taqvodor olimlar dinni, odamlarni turli bid'atchilarning fitnalaridan, zararlaridan himoya qilib turishadi. Chunki bunday buzuq niyatli kimsalarni, ularning zararlarini faqatgina u bilan zamondosh bo'lib, uning madaniyati va mentalitetini yaxshi biladigan ilmiga amal qiluvchi, taqvodor, farosatli, ziyrak olim ko'ra bilishi va daf qilishi mumkin. Aynan shunday olimlar o'z zamonasida paydo bo'ladigan bid'atchi va adashganlarga qarshi tura oladi. Hususan, ularga qarshi kurashda ommaviy axborot vositalaridan ham keng foydalanishadi. 

Yulduzlarning uchinchi xususiyati – odamlar ular orqali yo'llarini topib olishadi. Darhaqiqat, Alloh taolo musofir yo'lovchilar manzillariga yanglishmay etib olishlari hamda Yerning to'rt tomonini va qiblani aniqlash uchun osmonda Surayyo, Yetti og'ayni, Oltin qoziq, Qutb yulduzlarini alomat sifatida yaratib qo'ygan. 

Olimlar Yerga ziynat va himoyachi bo'lish bilan birga, to'g'ri yo'lni ko'rsatib turuvchi yo'lchi yulduz hamdirlar. To'g'rilik va haq yo'lni izlaganlarga olimlar doimo to'g'ri yo'lni ko'rsatib berishgan. Olimlarga muhabbatli, ularni o'zlariga yo'lboshchi qilib olgan insonlar ulardan taralayotgan hidoyat nuridan foydalanib baxtu saodatga erishadilar. 

 Shayx Muhammad AVVOMA hafizahulloh suhbatlari asosida 

Azizbek HOLNAZAROV tayyorladi.
“Islom Nuri” diniy-ma'rifiy gazetasining 2020-yil, 23-sonidan