Munosabat
Taraqqiyotni belgilaydigan omillar ko'p, sabablar bisyor. Lekin bu sabab va omillarning hech biri ilm va bilimchalik abadiy, ma'rifatchalik mangu emas. Bugungi farovon hayot, saodatli kunlar, yuksak texnika asri, hech shubhasiz, ilmga asoslangan taraqqiyotning mahsulidir.
Kishiga faxr-iftixor bag'ishlaydigan jihati shuki, mana shunday yuksak taraqqiyotning tamal toshini Abu Muso Horazmiy bobomiz sanoq sonlar tizimini kashf etgani bilan, Abu Ali ibn Sino meditsinaga asos solgani bilan, Mahmud Zamaxshariy arab tili grammatikasini tuzgani bilan, Imom Buxoriy hadis ilmida tengi yo'q ekanligi bilan, Alisher Navoiy she'riyat mulkida sulton ekanligi bilan, Mirzo Ulug'bek yulduzlar toqiga narvonsiz qadam bosgani bilan qo'yib berdi.
Bu tarixiy haqiqatni chuqur anglagan muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev davlat rahbarligi lavozimiga kirishishlari bilan taraqqiyotga xizmat qiladigan barcha sohalarni tubdan isloh qilishni boshladilar. Ayniqsa, ma'rifatga, ma'naviyatga qaratayotgan yuksak e'tibori qisqa fursatda yaxshi natijalar bera boshladi.
“Hazrati Imom” majmuasiga yondosh tarzda bunyod etilayotgan mahobatli Islom tsivilizatsiyasi markazi o'tmish va kelajakni bir-biriga bog'lovchi ma'rifat maskani hamda Uchinchi Renessans poydevori bo'lib xizmat qiladi, inshoalloh.
Yaqindagina muhtaram Yurtboshimiz ushbu markazga tashrif buyurib, o'zlarining qimmatli tavsiya va maslahatlarini bera turib: “Bu maskanga kirgan kishi o'zi uchun ruhiy kuch va madad olib chiqishi kerak”, deya ta'kidladilar.
Darhaqiqat, bir zamonlar Bag'doddagi “Baytul hikma”, ya'ni “Donishmandlar uyi” qanchalik mashhur bo'lgan bo'lsa, O'zbekistondagi islom tsivilizatsiyasi markazi ham shunchalik, balki undan ham yuksakroq marralarni egallashiga shubha yo'q.
Ta'bir joiz bo'lsa, “Aql markazi” nafaqat yoshlarimiz, balki jannatmakon yurtimiz, muqaddas Vatanimizning har bir fuqarosi uchun “Aql markazi” va “Aql qayrog'i” bo'lib qoladi.
Yaqinda Saudiya Arabistoni nufuzli delegatsiyasining yurtimizga tashrifi chog'ida ushbu mamlakat bilan islom tadqiqotlari bo'yicha hamkorlikni yo'lga qo'yish masalasi muhokama qilindi. Shu anjumanda saudiyalik mehmonlar O'zbekistondagi islom tsivilizatsiyasi markazi filialini Ar-Riyod shahridagi Saud al-Faysal nomidagi ilmiy-tadqiqot markazida ochishni taklif etdi. Bu ushbu markaz islom olamida tan olinayotganidan dalolat.
O'zbekiston zaminidan etishib chiqqan buyuk zotlar, ulug' allomalar, mufassiru muhaddislar, mutafakkirlarning jahon ilm-fani, islom dini va madaniyatini rivojidagi roli dunyo hamjamiyati tomonidan keng e'tirof etilgan. Ularning kashfiyotlari, bitgan asarlari, ilm-fan yangiliklari, nafis san'at buyumlari, xattotlik namunalari jahon madaniyati merosida alohida o'rin tutadi.
Poytaxtimizning Eski shahar qismida qad ko'tarayotgan O'zbekistondagi islom tsivilizatsiyasi markazining mahobatli binosi hozirdanoq barchaning e'tiborini o'ziga tortmoqda. “Bobolarimizga munosib bino”ning me'moriy echimi, dizayni, milliy koloriti xalqimizning asrlar davomida shakllanib kelayotgan an'analari va ruhini o'zida mujassam etgan.
Shu bilan birga, buyuk ajdodlarimiz, ularning boy moddiy hamda ma'naviy merosi, ilm-ma'rifati, ibratli so'zlari va nasihatlariga tayangan holda, ma'nan barkamol, jismonan baquvvat avlodni tarbiyalash bugungi kunning eng acosiy vazifalaridan biridir.
“Tuzgan rejangizning samarasini bir yil ko'rmoqchi bo'lsangiz, sholi eking, o'n yil ko'rmoqchi bo'lsangiz, mevali daraxt eking. Bir asr va mangu bahramand bo'lmoqchi bo'lsangiz, bolalarga ta'lim bering”, degan gap bor.
Demak, yoshlarni ma'rifatli, ma'naviyatli qilish yo'lida amalga oshirilayotgan bunday ulkan islohotlar asrlar osha xalqimizga xizmat qiladi. Buning natijasida yurtimizdan yana buxoriylar, termiziylar, zamaxshariylar, xorazmiylar, beruniylar, navoiylar etishib chiqajak, inshoalloh.
Ibrohimjon INOMOV,
O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi o'rinbosari
MUAMMO
Olimlarning fikricha adovat yoki kek saqlab yurish inson salomatligi uchun zararli bo‘lib, yurak-qon tomir va immun tizimining buzilishiga, bosh hamda bo‘g‘imlar og‘rig‘iga olib keladi. Bundan tashqari insonda depressiya, xavotir, jizzakilik kabi muammolarni keltirib chiqarar ekan.
TADQIQOT
Doktor Maykl Berri o‘zining “Saratonni davolash” nomli kitobida bunday yozadi: “Darhaqiqat, kechirimli va saxovatli bo‘lish inson salomatligiga ijobiy ta’sir qiladi. Ilmiy tadqiqotlarda, asabiy taranglik, gina-adovat saqlashlik ovqat hazm qilish va qon aylanish tizimiga salbiy qilishi va bu – saraton kasalligini keltirib chiqarishi aniqlangan”.
NIMA QILISH KЕRAK?
Psixologlar bunday holatdan chiqib ketishning yo‘li inson kechirimli bo‘lishga harakat qilishi kerakligini ta’kidlashadi. Kechirimli bo‘lish insonlar o‘rtasidagi yaxshi munosabatlarni ta’minlashga hamda uni mustahkamlashga ko‘mak beradi.
Ammo ayrimlar kechirimli bo‘lish qo‘lidan kelmasligidan shikoyat qiladi. To‘g‘ri, kechirimli bo‘lish ancha qiyin ish bo‘lsada, ammo uni o‘zlashtirish mumkin.
Kechirimlik insonga ruhiy yengillik beradi, bandani ich-ichidan kemirayotgan illatlar: xafagarchilik, nafrat, adovatga barxam berishga yordam beradi. Shuning uchun kechirimli bo‘lishga harakat qilish inson salomatligi uchun nihoyatda foydalidir.
BIR OYAT
Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Yaxshilik bilan yomonlik barobar bo‘lmas. Sen yaxshilik bo‘lgan narsa ila daf’ qil. Ko‘ribsanki, sen bilan orasida adovati bor kimsa xuddi sodiq do‘stdek bo‘lur. Unga faqat sabr qilganlargina erishur. Unga faqat ulug‘ nasiba egasi bo‘lganlargina erishur” (Fussilat surasi, 34-35-oyatlar).
Demak, yomonlik qilgan insonga yaxshilik bilan javob qaytarish sabrli va oliyjanob mo‘minlarning xulqi ekan.
HADIS
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Qiyomat bo‘lganida nido qiluvchi: “Insonlarni kechiruvchi kishilar qani? Robbingiz huzuriga keling va ajringizni oling”, deb nido qiladi.
XULOSA
Demak, baqirib yoki jizzakilik qilib, asabiylashgan inson bu bilan qarshisidagi odamga zulm o‘tkazayotganini emas, eng avvalo o‘z salomatligiga putur yetkazayotganini unutmasin! Bu go‘yoki zahar ichgan odam uning ta’siri boshqa insonga yetishini kutishga o‘xshaydi...
Davron NURMUHAMMAD