Joriy yilning 26 yanvar' kuni SMTIda Qirol Faysal Islom tadqiqotlari markazi (Saudiya Arabistoni) Bosh direktori Saud Solih Al-Sarxan bilan uchrashuv bo'lib o'tdi.
Qirol Faysal Islom tadqiqotlari markazi 1983 yilda Riyodda tashkil etilgan. Markaz Kengashi raisi Shahzoda Turki Al-Faysal hisoblanadi. Markaz Islom tsivilizatsiyasi asoslarini o'rganish, ilmiy tadqiqot va madaniy tadbirlar o'tkazish, qo'lyozmalarni tiklash va restavratsiya qilish ishlarini olib borish, shuningdek, Islom, arab tili va ijtimoiy fanlarni o'rganishga ixtisoslashgan olimlarni tayyorlash bilan shug'ullanadi.
Uchrashuv O'zbekiston va Saudiya Arabistoni ekspert jamoalari o'rtasida aloqalarni yo'lga qo'yish va rivojlantirish istiqbollari yuzasidan atroflicha fikr almashish imkonini berdi.
SMTI direktori Eldor Aripov xorijlik mehmonlarga O'zbekistonda amalga oshirilayotgan keng ko'lamli islohotlarning yangi bosqichi, mamlakatning diniy siyosatidagi tub o'zgarishlar va xorijiy hamkorlar bilan aloqalarni yangi bosqichga olib chiqishga mo'ljallangan xalqaro maydonda ilgari surilgan tashabbuslar haqida batafsil ma'lumot berdi.
Mehmonlar, ayniqsa, O'zbekiston Prezidenti Sh. M. Mirziyoevning BMT Bosh Assambleyasining 75-sessiyasida joriy yilning may oyida Toshkentda "Markaziy va Janubiy Osiyo: mintaqaviy o'zaro mushtaraklik. Tahdidlar va imkoniyatlar" xalqaro konferentsiyasini o'tkazish taklifiga katta qiziqish bildirishdi.
E'lon qilingan rejalar S. Sarxan tomonidan ijobiy qabul qilindi, u Saudiya tomonining rejalashtirilgan yuqori darajadagi ekspertlar forumi ishida ishtirok etishga qiziqishini bildirdi.
"Qirol Faysal" markazi Bosh direktori O'zbekistonning Islom dunyosidagi roli tobora ortib borayotganiga e'tibor qaratdi. Manbaga ko'ra, Saudiya Arabistoni O'zbekistonni Islom tsivilizatsiyasining "beshiklaridan" biri deb biladi.
Shu nuqtai nazardan u O'zbekistonda amalga oshirilayotgan diniy siyosatga yuqori baho berib, aholining ma'naviy ehtiyojlarini qondirish va Islom ma'rifati g'oyalarini yoyish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan edi.
Bundan tashqari, xorijlik mehmon o'z tadqiqot markazi faoliyatiga e'tibor qaratdi. Unga ko'ra, yaqinda "Qirol Faysal" markazi strategik tadqiqotlar bilan faol shug'ullanib, unda Markaziy Osiyo mintaqasiga salmoqli o'rin ajratilgan.
Shu munosabat bilan tomonlar ilmiy uchrashuvlar o'tkazib, tahliliy materiallarni kelgusida chop etish uchun hamkorlikda tayyorlash orqali ekspert doiralari o'rtasidagi hamkorlikni rivojlantirish niyatini bildirdilar.
Uchrashuv arafasida Saudiya Arabistoni vakili delegatsiyasining O'zbekistonga tashrifi doirasida ikki mamlakat o'rtasida sarmoyaviy hamkorlik bo'yicha erishilgan kelishuvlarga ham alohida e'tibor qaratildi.
Uchrashuv ishtirokchilari tuzilgan shartnomalarning keyingi amaliy amalga oshirilishi O'zbekiston-Saudiya munosabatlariga yangi sur'at baxsh etishiga kelishib oldilar.
Shu nuqtai nazardan, S. Sarxan O'zbekistonga birinchi tashrifini juda samarali deb ta'riflab, 24 yanvar' kuni Buxoroda Shoh Faysal Islomshunoslik markazi va O'zbekiston Islom tsivilizatsiyasi markazi o'rtasida imzolangan o'zaro anglashuv memorandumini eslatib o'tdi.
Saudiya tomonining so'zlariga ko'ra, ushbu bitim O'zbekiston-Saudiya munosabatlari rivojiga salmoqli hissa qo'shishi mumkin, chunki hujjatda ta'lim, qo'shma tadqiqotlar, nashrlarni chop etish, tarixiy qo'lyozmalarni o'rganish va qayta tiklash bo'yicha ikki tashkilot o'rtasidagi hamkorlikni kengaytirish nazarda tutilgan.
Umuman olganda, tomonlar ikki tomonlama kun tartibidagi keng masalalar yuzasidan fikr almashish uchun imkoniyatlar yaratishi, shuningdek, O'zbekiston va Saudiya Arabistoni o'rtasidagi hamkorlikning yangi istiqbolli yo'nalishlarini aniqlash imkonini beruvchi g'oyalar generatori vazifasini o'tashi mumkin bo'lgan yaqin ekspertlar muloqotini yo'lga qo'yishdan manfaatdorliklarini bildirdilar.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.
– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.
Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.
Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:
– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga tayyormiz.
Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi.
Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi.