Shu kunlarda ijtimoiy tarmoqlarda “Vaqf” xayriya jamoat fondi tomonidan yurtimizda istiqomat qilayotgan yordamga muhtoj oilalarga ulashilgan xayriya mahsulotlari oldida qorbobo surati tasvirlangan fotolavhalar turli izohlar bilan tarqatilmoqda.
Qat'iy ta'kidlaymizki, “Vaqf” xayriya jamoat fondi tomonidan tashkil etilgan mehr-muruvvat tadbirlari biror-bir sana yoki ijtimoiy bayramlarga aloqasi ham, qorboboni taklif etishda Fondning o'rni ham yo'q.
Joylardagi tadbirlarning shakli va mazmuni hududlardagi tashkilotlar tomonidan uyushtirilgan bo'lib, bunday farosatsizlikka yo'l qo'ygan mahalliy mutasaddilarni mutlaqo oqlab bo'lmaydi. Hususan mana shu holatga sababchi bo'lgan Surxondaryo viloyati Qumqo'rg'on tumani hokimligi vakillari uzr so'rashlari kerak.
Shunday ekan, tarqatilgan suratlardagi qorbobolarning “Vaqf” xayriya jamoat fondiga hech qanaqa aloqasi yo'q. Bu holat uchun Fond va uning xodimlarini obro'sizlantirish, haqorat va adolatsizlikdir. Har qanday to'g'ri va ishonchli ma'lumotni istalgan vaqtda Fondning o'zidan olish mumkinligini yana bir bor ta'kidlaymiz.
“Vaqf” fondini obro'sizlantirish orqali shuhrat orttirishga urinadiganlar ham borligi har qanday mo'min kishini xavotirga soladi. Aslida, bu ham nafsdagi kasallik bo'lib, shaytoniy qutqu turtki bo'ladi. Mo'min banda bunga hushyor bo'lishi kerak.
So'z isboti bilan deganlaridek, mo'min kishi, avvalo, kalomlarning eng ulug'i – Qur'oni karimga murojaat qiladi. Kalomullohda: «Ey mo'minlar! Agar sizlarga biror fosiq kimsa xabar keltirsa, sizlar (haqiqiy ahvolni) bilmagan holingizda biror qavmga aziyat etkazib qo'yib, (keyin) qilgan ishlaringizga pushaymon bo'lmasligingiz uchun (u xabarni) aniqlab (tekshirib) ko'ringiz!», deb marhamat qilingan (Hujurot, 6).
Mufassirlar oyati karimani sharhlab, keltirilgan har qanday xabarga ishonavermaslikni, agar fosiq kishi (fosiq “fisq” so'zidan olingan bo'lib, lug'atda “qobiqni teshib chiqish” ma'nosini anglatadi. Shar'iy istilohda esa Alloh taoloning toatidan chiqib, ma'siyatlarni yashirmay, uyalmasdan, ochiq-oydin qiladigan odamga “fosiq” deyiladi) biror gap olib kelsa, uni yaxshilab tekshirib ko'rish zarurligini ta'kidlashadi.
Hadisi shariflarda: “Eshitgan narsasini gapiraverish kishining yolg'onchiligiga kifoya qiladi” (Imom Muslim rivoyati), “Musulmon shunday kishiki, uning na qo'lidan, na tilidan musulmonlar ozor ko'rmaydi” (Imom Buxoriy rivoyati), “Birovga zarar berish ham, zarar ko'rish ham yo'q” (Imom Bayhaqiy rivoyati) deyilgan.
Shunday ekan, keng ko'lamli xayriya ishlariga rahna solish maqsadida, tarqatilgan xabarlardan kimga nima naf? Nima maqsadda shunday qilindi? Oyati karimaga ko'ra, xabar tekshirilib ko'rildimi, “Vaqf” fondining biror mas'ulidan so'raldimi? Hadisi sharifga binoan eshitgan narsasini aniqlashtirmasdan turib, o'zining ijtimoiy tarmoq sahifalariga qo'yib yuborgan kishilar Fondga ziyon-zahmat etkazgan, obro'sizlantirgan bo'lib qolmadilarmi?!
Qayd etish kerakki, sinovlar ketidan sinovlar bo'lgan joriy yilda yurtimizdagi ehtiyojmand va yordamga muhtoj oilalarga yordam ko'rsatish, ularning ko'ngillariga ro'shnolik olib kirish va dardu tashvishlarini aritish yo'lida Fond tomonidan yil davomida juda ko'p xayriya ishlari amalga oshirib kelinmoqda. Mana shunday mehr-muruvvat tadbirlari shu yilning dekabr' oyida ham keng ko'lamda bajarildi.
Muxtasar aytganda, har bir mahalladan 10 nafardan jami 91550 nafar kam ta'minlangan oilalarga oziq-ovqat mahsulotlari ulashildi.
Mazkur xayriya mahsulotlari joylardagi mutasaddi tashkilotlar vakillari, mahalla faollari, jamoatchilik vakillari hamda ko'ngillilar ishtirokida tayyorlandi va ehtiyojmand oilalarga etkazildi.
Shuningdek, 56 ta “Mehribonlik”, “Muruvvat” va “Saxovat” uylaridagi mavjud ehtiyojlarni o'rgangan holda, ularga foydalanish uchun televizor, kir yuvish mashinasi, tikuv mashinasi, komp'yuter va printer, sovutgich, generator, videokamera, changyutgich, pech', dazmol kabi zarur texnik jihozlar olib berildi.
Sinovli kunlarda yanada jipslashib, bir-birini qo'llab-quvvatlash, yiqilganni suyash o'rniga, mana shunday 100 mingdan ziyod oilalar va bir necha yuz ming insonning dardiga malham bo'lgan savobli ishlarga soya solish va noxolis talqin etish chin mo'minlik sifati emas.
So'zimiz yakunida quyidagi rivoyatni keltiramiz. Tamim ibn Avs Doriy roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy alayhissalom: «Din samimiy xayrixohlikdir», dedilar. Biz: «Kim uchun?» dedik. U zot: «Alloh uchun, Uning Kitobi uchun, Rasuli uchun hamda musulmonlarning imom-rahbarlari va hammalari uchun», dedilar» (Imom Muslim rivoyati).
Hayrixohlik – pand-nasihat qilish, toyilsa turg'izish, adashsa shafqat ila yo'l ko'rsatish, boshiga ish tushganda dalda bo'lish, to'g'ri yurganida yoniga kirish, qo'llab-quvvatlash kabi ishlar bilan ro'yobga chiqadi.
“Vaqf” xayriya jamoat fondi Matbuot xizmati
Naml surasida: «To ular chumolilar vodiysiga yetganlarida, bir chumoli: “Ey chumolilar! Uyalaringizga kiringiz...” dedi», deyiladi.
Sulaymon alayhissalom qo‘shini bilan kelayotganida, bir chumoli jamoasiga kutilmagan xatar yaqinlashayotganini his qildi va qolganlarni ogohlikka chaqirib, biz tarafga xatar yaqinlashib kelyapti, joningizni qutqaring: «...Yana Sulaymon va uning lashkarlari o‘zlari sezmagan hollarida sizlarni bosib-yanchib ketmasinlar, degan edi» (Naml surasi, 18-oyat).
Chumolining qilgan ishi qanchalar ajabtovur-a?! U xatarni payqashi bilanoq o‘zini qutqarish uchun emas, jamoasini qutqarish uchun shoshildi.
Qavmining qayg‘usini o‘z zimmasiga oldi, xatar kelmasidan uni his qila bildi va chumolilar to‘dasini “xavf bostirib kelyapti, shoshilinglar, joningizni xatardan qutqarib qoling”, deya ogohlantirdi.
Bir nazar solaylik-da, oyati karimada kelgan “chumoli” so‘zi arab tili qoidalariga ko‘ra tadqiq qilinsa, u nakra (noaniq) shaklda turibdi. Ahamiyatli jihati shundaki, “chumoli” so‘zi Qur’oni karimda noaniq shaklda keltirildi, demakki o‘sha chumoli to‘daning oddiy bir a’zosi, lekin shunday bo‘lishiga qaramay o‘zini past sanamadi. Biz esa, falonchi nima qildi, pismadonchi-chi, deb surishtirish bilan ovoramiz.
Keling, endi masalaning boshqa tomoniga e’tiborimizni qarataylik. Chumoli: “Ey chumolilar, hozir Sulaymon sizlarni qirib yuboradi. Sizlar bir kuchsiz jamoasiz, ular sizga e’tibor ham bermaydi”, dedimi?! U to‘dasidagilar bilan vaziyatni tahlil qildimi?! Chumoliga boqing. Aksincha, Sulaymon va uning qo‘shinini aybsiz deya, ular sezmayaptilar, deb ularni oqladi.
Chumolilar ham ogohlantiruvchiga qarab: “Yo‘q, sen bizning ustimizdan boshliq bo‘lmoqchisan. Senga faqat martaba, mansab kerak”, deyishdimi?! Aslo yo‘q! Aksincha, uning gapini olib, inlariga kirib ketishdi va jajji chumolining da’vatiga ergashganlari holda najotga yetib, jonlari omon qoldi.
O‘zi uchun uya qurish jarayonida sabr qilish ham chumolilarning xususiyatlaridandir. Ular qurayotgan uyalari bir necha marotaba qulab tushishiga qaramasdan, uni qayta-qayta tiklayveradilar va oxir-oqibat bir butun uya holiga keltiradilar.
Hikoyat. Rivoyat qilinishicha, Amir Temur janglarning birida mag‘lubiyatga uchraydi va o‘sha yerga yaqin bir g‘orga kirib, mag‘lubiyati haqida o‘ylaydi. U chuqur tafakkur qilarkan, ko‘zi bir chumoliga tushadi. Chumoli g‘or devoriga ko‘tarilmoqchi bo‘lib, tushib ketadi. Ikkinchi urinishda ham devordan sirpanib tushadi. Uchinchi safar ham... Amir Temur bu mitti jonivorni diqqat bilan kuzata boshlaydi, undan ko‘zini uzmaydi. Axiyri, o‘n yettinchi urinishda chumoli devorga chiqishga muvaffaq bo‘ladi. Shunda Amir Temur: “Yo qudratingdan! Shu kichik maxluq sal kam yigirma marta urindi. Men nima uchun mag‘lubiyatimdan zaiflashyapman?!” – deya o‘zini koyiydi.
Buyuk qo‘mondon g‘ordan chiqib tor-mor bo‘lgan qo‘shinini yana jangga tayyorlaydi va bitta bo‘lsa-da, tirik odami qolgunicha taslim bo‘lmaslikka astoydil qaror qiladi. Uning ko‘z o‘ngida esa mitti chumolining shijoati aks etadi.
Mutaxassislarning ta’kidlashlaricha, chumoli hasharotlar orasida eng qat’iyatli, o‘zaro hamkor va hamjixat ekan.
Chumolining yana bir sifati ularning o‘zaro hamkorlik va hamjihatligidir. Ularning bari bir bo‘lib, bitta chiziq tortgan holda doimiy harakatda bo‘lar ekanlar.
Shu mitti chumolining harakatlari bizlarga qaysidir ma’noda o‘rnak bo‘lishi mumkinmi?!
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.