SAVOL: «Hazrat payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam zamonlarida tasbeh bo'lmagan, tasbeh keyinchalik qo'llangan «bid'at» deyishadi. Shunga nima deysiz?»
Javob: Tasbeh – bid'at emas. Hazrat payg'ambarimiz Muhammad Mustafo sollallohu alayhi vasallam zamonlarida ham tasbeh bor edi. Hurmo danaklaridan, mayda toshchalardan tasbeh o'rnida foydalanishardi. Abu Hurayra roziyallohu anhu bir ipni bir-biriga tugib chiqqanlar. U kishining ikki ming tugunli tasbehlari bor edi? Tasbehni bid'at deyish noto'g'ri, chunki, dinda bo'lmagan narsalarga bid'at, ya'ni, yangilik deyiladi!
Yuqorida aytilgan xurmo danaklari, mayda toshchalar, ip tugunlari sahobai kiromlar tomonidan tasbehlarni va zikrlarni sanash maqsadida foydalangan vositalardir.
Hazrat payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam zamonlarida ham barmoq bilan sanaganlar. Bu ham bir tasbeh. O'n to'rt bo'g'in o'ng qo'lda, o'n to'rt bo'g'in chap qo'lda, jami 28 bo'g'in. Bunga 5 ni qo'shsak, 33 ta bo'ladi, ammo 100 gacha, 1000 gacha barmoqlar bilan sanashda adashasiz. Shuning uchun tasbehlardan foydalanasiz.
Hazrat payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Ummu Honiy roziyallohu anhoga «har kuni 100 marta «Laa iloha illalloh» degin» deb aytganlar. Ummatlariga «har kuni 100 marta «astag'firulloh» ni aytinglar, men ham aytaman», – deganlar.
Endi bu 100 martani adashtirmaslik uchun insonning imkonida 100 bo'g'inli bir narsaning bo'lishiga nima zaruriyat bor? Zaruriyat shuki, bu sunnat amalning go'zal bir shaklda bajarilishi uchun vositadir. Yetmish to'qqiz, sakson... deb sanog'u hisobga mashg'ul bo'lmasdan tasbeh bilan sanasangiz, diqqatingiz ko'proq zikrda bo'ladi? Hisobda adashmayin desang fikring chalg'iydi. Butun diqqat-e'tiborni zikrga berishda tasbehning bizga foydasi ko'p. Shu sababli ham tasbeh – bid'at emas.
"Islom va axloq" kitobidan olindi
Saudiya Arabistoni Haj va umra vazirligi “Haj – 2026” mavsumida ziyoratchida “Nusuk” platformasidan olingan tibbiy sog‘lomlik to‘g‘risida guvohnoma bo‘lgan taqdirda unga haj vizasi berilishi haqida bayonot e’lon qildi.
Saudiya Arabistoni Sog‘liqni saqlash vazirligi haj safari bilan shug‘ullanuvchi vazirlik va idoralarga har bir ziyoratchini sinchkovlik bilan tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish va haj safariga borish layoqatiga mos kelmaydigan kasallik bor-yo‘qligini aniqlash majburiyatini yukladi. Bu talab hojilar xavfsizligi va salomatligini ta’minlashga qaratilgan.
Haj-2026 hojilari diqqatiga:
Tibbiy ko‘riklardan o‘tmasdan va tegishli guvohnoma olmasdan haj vizasini rasmiylashtirish imkoni yo‘q.
Bayonotda, quyidagi kasalliklarga chalingan ziyoratchilar haj safariga yuborilmasligini ma’lum qildi:
Dializ talab qiladigan buyrak yetishmovchiligi;
Minimal jismoniy yuklamada ham namoyon bo‘luvchi yurak yetishmovchiligi;
Davriy yoki doimiy ravishda kisloroddan foydalanishni talab qiluvchi o‘pkaning surunkali kasalliklari;
Jigar yetishmovchiligi belgilari bilan kechuvchi jigar sirrozining og‘ir bosqichi;
Og‘ir ruhiy va nevrologik buzilishlar;
Qarilik demensiyasi kasalliklari;
Homiladorlikning oxirgi uch oyi, shuningdek, yuqori xavfga ega bo‘lgan har qanday homiladorlik;
Faol yuqumli kasalliklar (shu jumladan, silning ochiq shakli, gemorragik isitmalar va hokazo);
Kimyoterapiya yoki boshqa immunitetni susaytiruvchi muolajalardan o‘tayotgan faol onkologik kasalliklar;
Saudiya Haj vazirligining mazkur talablari buzilgan yoki yolg‘on ma’lumot berilgan taqdirda, Haj vazirligi tomonidan chora ko‘rilishi bildirilgan.
“Haj” va “Umra” tadbirlarini tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha Respublika jamoatchilik kengashi ziyoratchilarni ushbu talablarga to‘liq amal qilishga chaqiradi, hamda ushbu talablar haj ishtirokchilarining hayotini va salomatligini saqlashga qaratilganini ma’lum qiladi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Haj va Umra markazi