Sayt test holatida ishlamoqda!
15 May, 2025   |   17 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:29
Quyosh
05:04
Peshin
12:24
Asr
17:24
Shom
19:38
Xufton
21:07
Bismillah
15 May, 2025, 17 Zulqa`da, 1446

Muftiy hazrat xalqaro onlayn anjumanda ishtirok etdilar

11.12.2020   2812   4 min.
Muftiy hazrat xalqaro onlayn anjumanda ishtirok etdilar

Shu yil 10 dekabr' kuni Halqaro musulmonlar forumi kotibiyati va Rossiya musulmonlari idorasi tashabbusi bilan Zoom platformasi orqali “Muloqot madaniyati: pandemiya davridagi diniy odob-axloq” mavzusidagi XVI xalqaro musulmonlar anjumani bo'lib o'tdi.

Unda xalqaro diniy tashkilotlar vakillari, Yevropa, Markaziy Osiyo MDHdagi davlatlarning diniy idoralar rahbarlari ishtirok etdi.
Forum Qur'oni karim tilovati va duolar bilan boshlandi.

Dastlab Rossiya musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Ravil Gaynuddin so'zga chiqib, koronavirus pandemiyasi davrida mo'min-musulmonlarning odob-ahloqi, yuzaga kelgan ruhiy va iqtisodiy qiyinchiliklarga bo'lgan sabr-bardoshlari tahsinga loyiq ekani to'g'risida nutq so'zladi.

Misr Arab Respublikasi muftiysi, professor Shavqiy Allom esa anjumanda mana shunday murakkab sharoitda musulmon ulamolari hamkorliklari mustahkamlanganligi, musulmon ummatini tashvishga solayotgan muammolarni birga echishga harakat qilingani, xususan vabo kabi kasalliklarga qarshi birgalikda kurashilgani to'g'risida so'z yuritdi.

Onlayn xalqaro anjumanda O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari pandemiya davrida mamlakatimizda amalga oshirilgan ishlar va uning natijalari haqida so'zlab, O'zbekistonda koronavirus pandemiyasi davrida muhtaram Prezidentimiz tomonlaridan xalqimiz salomatligini saqlash borasida chora-tadbirlar amalga oshirilgani, MDH davlatlari orasida kasallik tarqalishining oldini olish bo'yicha eng yaxshi ko'rsatkich aynan yurtimizga to'g'ri kelgani, shuningdek pandemiya davrida Ulamolar Kengashi tomonidan mo'min-musulmonlar uchun bir qator murojaatlar va bayonotlar e'lon qilingani hamda ushbu sinovli kunlarda yaxshi kunlarga intilib yashash, yordamga muhtoj shaxslarga g'amxo'rlik qilish kabi yo'nalishlarda keng ko'lamli ishlari olib borilayotgani to'g'risida alohida to'xtaldilar.

Muftiy hazratlari musulmon dunyosi turli muammolarga duch kelayotgan bugungi murakkab sharoitda din peshvolari va Islom ulamolarining mana shunday hamjihatlikda ishlash har qachongidan ham dolzarb ekani, diniy idoralar o'rtasidagi birodarlik va hamkorlik aloqalari yangi bosqichga olib chiqish zarurligini alohida qayd etdilar.

Shuningdek, onlayn anjumanda Hamid Shahriyoriy – Islomiy tashkilotlarning birlashtirish xalqaro tashkiloti rahbari; Doktor Holid Eren – Halqaro IRSIKA tashkiloti rahbari; Muhammad Hofiz – Parij markaziy masjidi imom-xatibi; Naurizbay Taganuli – Qozog'iston musulmonlari idorasi raisi, Bosh muftiy; Doktor Ahmad al-Dubayan – Londondagi islom markazi rahbari; Saidmukarram Abduqodirzoda – Tojikiston Ulamolar kengashi raisi, muftiy; Maqsadbek Toxtamushev – Qirg'iziston musulmonlari idorasi raisi, muftiy; Abdulvoxid Niyazov – Yevropa musulmonlari Forumi rahbari; Rashad Aliyarli – Kavkaz musulmonlari idorasi raisi o'rinbosari; Murat Gul – Berlin islom birlashmasi rahbari; Aziz Hasanovich – Horvatiya islom uyushmasi rahbari, muftiy kabilar ham so'zga chiqdilar.

Mazkur so'zga chiqqan notiqlar tomonidan pandemiya davridagi diniy odob-axloqlar, bu borada xalqoro tashkilotlar va islomiy idoralarning murojaat, bayonot, fatvo va tavsiyalarning ta'siri hamda hamkorlik aloqalari natijalari to'g'risida muhim ma'lumotlar taqdim etildi. Shuningdek, islomiy tashkilotlarning kelgusidagi hamkorlik masalalari bo'yicha o'z fikr-mulohazalarini bildirdilar.


O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

14.05.2025   3175   3 min.
Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

Masjidi Nabaviy Madina shahrida joylashgan bo‘lib, Islom tarixidagi eng muqaddas joylardan biridir. Masjid Muhammad sollallohu alayhi vasallam tomonidan hijratning birinchi yilida, 622 yili barpo etilgan va musulmonlar uchun Makkadagi Masjidul Harom va Quddusdagi Masjidul Aqsodan keyingi uchinchi muqaddas masjid hisoblanadi. Masjidi Nabaviydagi mehroblar masjidning tarixiy va ma’naviy ahamiyatini aks ettiradi.

Mehrob – masjidda namoz vaqtida imom turadigan va qiblani ko‘rsatuvchi joy. Masjidi Nabaviydagi kengaytirishlar va qayta qurish jarayonlarida mehroblar o‘zgarib borgan. Masjidning dastlabki ko‘rinishi sodda shaklda bo‘lib, mehrob ham biror bir narsa bilan belgilanmagan. Keyinchalik, Umaviylar, Abbosiylar, Usmoniylar va Saudiylar davrida mehroblar naqshinkor san’at namunalari bilan bezatildi.

1. Payg‘ambar mehrobi. Mehrobi Nabaviy Masjidi Nabaviydagi eng muhim va asosiy mehrobdir. Mehrob Ravzada, Payg‘ambar alayhissalomning qabrlari va minbarlari orasida joylashgan. Payg‘ambar alayhissalom davrlarida U zot namoz o‘qigan joyda biror belgi bo‘lmagan, 707-710 yilda ilk bor Umaviy xalifasi Valid ibn Abdulmalik tomonidan bu joyga birinchi mehrob o‘rnatilgan.

Masjidda hozirgi shakldagi mehrob 1482 yilda Mamluk sultoni Qaytbey tomonidan qurilgan bo‘lib, keyinchalik Usmonlilar va Saudiya podshohi Fahd davrlarida ta’mirlangan. Mehrob tilla bilan qoplangan xattotlik yozuvlari va go‘zal naqshlar bilan bezatilgan.

2. Usmoniy mehrobi. Mehrobi Usmoniy hozirda ko‘p foydalaniladigan asosiy mehrob bo‘lib, Usmon ibn Affon roziyallohu anhu davrida 651 yilda masjid kengaytirilganidan qurilgan. Qibla devorining markazida joylashgan Usmon ibn Affon mehrobi o‘rnida dastlab belgi bo‘lgan.

3. Mehrobi tahajjud. Mehrob Payg‘ambar alayhissalom tahajjud namozini o‘qigan joyni bildiradi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning tungi namozlarini Masjidi Nabaviyning ustunlaridan biri yonida o‘qir edilar. Keyinchalik bu ustun yonida mehrob qurildi, ammo so‘nggi yillardagi qayta ta’mirlash ishlarida olib tashlandi va uning o‘rniga Qur’oni karim mus'haflari uchun kitob javoni o‘rnatilgan.

4. Sulaymoniy mehrobi. Mehrobi Sulaymoniy Hanafiy mehrobi deb ham nomlanadi. Sulaymoniy mehrobi Ravzadan tashqarida, Payg‘ambar alayhissalom minbarlarining o‘ng tomonida joylashgan. Bu mehrob hanafiy mazhabidagilarning namozgohi bo‘lgan. 1532 yili Sulton Sulaymon I buyrug‘i bilan bunyod etildi.

5. Fotima mehrobi. Fotima rohiyallohu anho uylari yaqinida, tahajjud mehrobining janubida, Nabiy alayhissalom hujralari atrofida joylashgani, maqbara o‘ralgani bois mehrob ko‘rinmaydi.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.