Misrning 1875 yildan buyon nashr etilayotgan “Al-Ahram” (gate.ahram) gazetasida Samarqanddagi buyuk muhaddis Imom al-Buxoriy yodgorlik majmuasi qayta qurilayotgani va ochilish marosimiga hozirlik ko'rilayotgani haqida maqola e'lon qilindi.
Maqolada tabarruk ziyoratgoh, islom olami uchun qimmatli manzil sanalgan Imom al-Buxoriy majmuasida, qariyb, 10 ming namozxonga mo'ljallangan masjid, to'rtta minora, ayvonlar barpo etilayotgani, mehmonxona, avtomobil' turar joyi, bekat, oshxona, savdo rastalari, tahoratxona qurilayotgani batafsil yoritilgan.
Imom al-Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi qo'lyozmalar bo'limi rahbari Tohir Ibodullayev “Yaqin Sharq” axborot agentligiga ma'lum qilishicha, majmuada buyuk alloma hadislaridan hikoya qiluvchi yirik muzey barpo etilyapti. Mutaxassis ushbu markazni tashkil etishdan ko'zlangan maqsad Imom al-Buxoriy, Imom at-Termiziy, Imom Abu al-Mansur al-Moturudiy kabi mo''tabar musulmon ulamolari merosini o'rganish ekanligiga to'xtalib, islom ilmi rivojiga ulkan hissa qo'shgan olimlar xazinasidan butun dunyo ahli bahramand bo'lishi lozimligini ta'kidladi. Muallif majmuada Al-Azhar universiteti olimlari boshchiligida dunyoning barcha davlatlaridan mashhur mutaxassislar ishtirokida xalqaro konferentsiya va ilmiy ma'ruzalar tashkil etish rejalashtirilganiga ham e'tibor qaratgan.
Qo'lyozmalar bo'limi tomonidan “Sahih al-Buxoriy”ni o'zbek tilida nashr etish jarayoni nihoyasiga etkazilib, yana 100 ga yaqin kitob arab tilidan o'zbekchaga o'girilgan.
– Hozir dunyoning barcha kutubxonalaridan “Sahih al-Buxoriy” qo'lyozmalari to'planyapti, – deydi T.Ibodullayev. – Har oy Markaz va Al-Azhar olimlari o'rtasida tashkil etiladigan onlayn ma'ruzada Imom al-Buxoriy markazi ulamolarining savollariga javob berilyapti. Dastur doirasida tajriba almashish maqsadida markazning o'zbekistonlik tadqiqotchisi joriy yil Al-Azhar Ash-Sharifga tashrif buyurdi va Imom al-Buxoriy markazi tomonidan nashr etilgan asar taqdimotida ishtirok etdi.
Muharrama Pirmatova, O'zA
Avratga qarash ham zinoning bir turidir. Erkakning, ayolning avratiga qaraydigan kimsalarga qanday jazo berilishi quyidagi oyatlarda aytilgan:
«(Mo‘minlar) Allohdan boshqa hech qanday ilohga ibodat qilmaydilar; Alloh (o‘ldirishni) harom qilgan jonni nohaq o‘ldirmaydilar; zino qilmaydilar. Kim bu ishlarni qilsa, uqubatga duchor bo‘ladi. Qiyomat kuni ularning azobi bir necha barobar ko‘paytiriladi, ular u yerda xor bo‘lib, abadiy qoladi. Kim tavba qilsa, iymon keltirib, solih amal qilsa, Alloh o‘shalarning yomonliklarini yaxshiliklarga almashtiradi. Alloh mag‘firatli, rahmli Zotdir» (Furqon surasi, 68-70-oyatlar).
Mana shu oyatga ko‘ra, kim ko‘zi bilan zino qilsa-yu, tavba qilmasa, Qiyomatda uqubatga duchor bo‘ladi. Uqubat jahannamdagi bir vodiy bo‘lib, u yerda zinokorlar azoblanadi. Kimki zinokorlar vodiysiga tushadigan bo‘lsa, uning uchun azob ko‘proq bo‘ladi, u yerda xor bo‘lib, abadiy qolib ketadi.
Zaharli o‘qdan saqlaning!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadisi qudsiyda bunday deganlar: «(Nomahramga) qarash iblisning zaharli o‘qlaridan biridir. Kim bu ishni Mendan qo‘rqib tark qilsa, buning o‘rniga qalbiga halovat beraman» (Imom Hokim rivoyati).
Oddiy o‘q bilan zaharlangan o‘qning farqi
Oddiy o‘q ba’zan tegsa ham, insonni o‘ldirmaydi, faqat tekkan joyigagina zarar yetkazadi. Zaharli o‘q esa salgina silab o‘tsa ham, zahari butun tanaga tarqab ketadi. Tezda chorasi ko‘rilmasa, odamni o‘ldiradi. Bunday o‘q tekkanda zahar butun tanaga tarqab ketmagunicha uning ta’siri sezilmay turadi.
Birovning avratiga qarash ham o‘sha avrat egasiga zarar beradigan zaharli o‘qdir. Bunday o‘q insonga tegsa, u bilan birga butun tanaga tarqab ketadigan kuchli zahar ham sanchiladi. Natijada insonning ruhiy holati ostin-ustin bo‘ladi, ibodatlariga, darslariga salbiy ta’sir qiladi, oilaviy aloqalarini buzib, barbod qiladi. Zahar (nazar) qanchalik oddiy bo‘lmasin, baribir tanaga tarqab, ta’siri uzoq vaqtdan keyin bo‘lsa ham yuzaga chiqadi. Demak, maktabda ham dugonasining avratiga qarash – zaharli o‘qdir. Xonanda va raqqosalarning avratlariga qarash – zaharli o‘qdir. Barcha harom narsalarga qarash haromdir. Bu zaharli o‘qlarning ta’siri boshida sezilmaydi. Harom narsaga qarab, yo‘lingizda davom etib ketaverasiz, lekin bu qarashlar namozingizga, Qur’on yod olishingizga, o‘qishingizga va oilaviy munosabatlaringizga singib, siz sezmagan holda bularning barchasini barbod qiladi. Demak, ko‘zni haromdan tiyish insonning qalbiga, tanasiga zahar yetib borishidan asraydi.
Bir qiz aytadi:
«Bo‘sh vaqtlarimda rosa serial, kino ko‘rardim. Tabiiyki, hammasida harom narsala (ochiq-sochiq tanalar, behayo sahnalar, uyat so‘zlar) bor edi. Haromga qarash zaharli o‘qligini, kim bu ishini Allohdan qo‘rqqani uchun tark etsa, Alloh uning qalbiga saodat ato etiishini bilgunimcha shunday yuraverganman. Bilganimdan keyin esa telefonga, internetga bilan qaraydigan bo‘la boshladim. Nimalarni ko‘rayotganimga, ular hayotimga qanday ta’sir qilayotganiga e’tibor bera boshlagan edim, ajoyib holat bo‘ldi. Har gal behayo narsalarni ko‘rganimda qalbimda qandaydir og‘riqni his qilardim – xuddi menga zaharli o‘q tekkandek bo‘lardi. Ko‘zimni tiyib, haromdan saqlana boshlaganimda esa butunlay boshqa holat bo‘ldi. Bu safar qalbim sururga, xotirjamlikka to‘ldi. Shundan keyin televizor pulti men uchun faqat televizorni emas, balki qalbimning holatini ham nazorat qiladigan vosita bo‘lib qoldi: behayolikni, buzuqlikni ko‘rsatadigan kanallarga olsam, qalbimda qayg‘u va tushkunlik eshigini ochgan bo‘laman; lekin boshqa kanalga olib, haromdan saqlansam, qalbimda baxt-saodat eshigini ochgan bo‘laman. Ko‘zimni haromdan saqlaganim sari hayotim go‘zallashib boraverdi. Avvallari biror kunim kino va seriallarsiz o‘tmaydigandek edi, endi esa ularsiz mutlaqo baxtli, pokiza yashayapman».
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.