Har bir faslning o'ziga yarasha fazilatlari bor. Ammo ular ichida qish fasli alohida fazilatga egadir. Chunki Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu faslning mo'minlar uchun alohida fazli borligini aytganlar.
Bu haqida hadisi sharifda quyidagicha xabar berilgan:
عن أبي سعيد الخدري قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: « الشتاء ربيع المؤمن قصر نهاره فصام وطال ليله فقام». رواه البيهقي.
Abu Said Hudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qish mo'minning bahoridir. Kunduzi qisqa bo'ladi, ro'za tutib oladi, kechasi uzun bo'ladi (tahajjudga) turadi”, dedilar”.
Bayhaqiy rivoyat qilgan.
Askariy rahmatullohi alayh ushbu hadis sharhida bunday degan:
"Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning “Qish mo'minning bahoridir”, deyishlari bahor fasli arablarda eng yaxshi fasl hisoblangani uchundir. Chunki bu faslda suvlar va o't-o'lanlar mo'l bo'lishi sababli serobchilik bo'ladi. Arablar etimlarga xayr-ehson qiladigan sersahovat kishini ham "etimlarning bahori”, deyishadi”.
Demak, qish fasli unda nafl ibodatlar ko'p bo'lgani e'tiboridan o't-o'lanlari serob bo'lgan bahorga o'xshatilgan. Shu ma'noda qish fasli mo'min kishi uchun eng yaxshi fasl hisoblanadi. Chunki bu faslda boshqa fasllarga qaraganda turli nafl ibodatlarni ko'plab ado etish osonlashadi. Kechalari uzun bo'lgani sababli ham uyquga to'yish, ham engillik bilan ibodat qilib olish imkoni tug'iladi. Kunduzlari qisqa bo'lgani sababli ro'za tutib olish ham nihoyatda engil bo'ladi. Shuning uchun ham Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu faslni g'animat bilishga undab bunday deganlar:
عن عامر بن مسعود عن النبي صلى الله عليه وسلم قال: " الغنيمة الباردة الصوم في الشتاء ". رواه الترمذي.
Omir ibn Mas'uddan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Qishda (tutilgan) ro'za salqingina o'ljadir”, dedilar”.
Termiziy rivoyat qilgan.
Ya'ni, odatda o'ljani qo'lga kiritish uchun ter to'kib harakat qilinadi. Ammo ba'zi vaqtlarda uni ter to'kmasdan, qiyinchiliksiz qo'lga kiritish ham mumkin bo'ladi. Qish fasli ana shunday qiyinchilik va mashaqqatlarsiz ko'plab ajr-mukofotlarni qo'lga kiritish fursatidir.
☝️Bu fasl, ayniqsa tolibi ilmlar uchun nihoyatda ahamiyatlidi. ☝️
Shu ma'noda bahor faslini dehqonlar uchun urug' qadash mavsumi bo'lganidek, qish faslini tolibi ilmlar uchun ilm egallash mavsumidir, deyish mumkin.
Mo'minlar bahori bo'lgan ushbu faslni go'zal amallar bilan o'tkazish baxtiga Alloh taolo barchalarimizni muvaffaq qilsin.?
"Dinimiz ahkomlari" kitobidan
Otalari ularga birinchi maktubni yubordi. Lekin ular uni o‘qish uchun ochmadilar, balki har birlari maktubni peshonalariga surtib: “Bu buyuk habibimizdandir”, dedilar. Ushbu xatning ko‘rinishiga nazar qilib, uni chiroyli qutiga solib qo‘yishdi. Bolalar boshqa paytlarda maktubning changini artish uchun olishar va yana joyiga qo‘yib qo‘yishardi. Otalari oilasiga yuborgan hamma xatlarni shunday qilishdi.
Yillar o‘tdi. Ota uyga qaytdi. Lekin ulardan birgina farzand qolgandi. Ota undan so‘radi:
– Onang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Ular qattiq kasal bo‘ldilar. Bizda onamni davolash uchun mablag‘ topilmadi va vafot etdilar.
Ota dedi:
– Birinchi maktubimni ochmadingizmi?! Men sizlarga katta mablag‘ yuborgan edim-ku!
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q!
Ota yana so‘radi:
– Ukang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Siz uning ba’zi o‘rtoqlarini tanirdingiz. Onamning o‘limidan keyin unga nasihat qiladigan va uni to‘g‘ri yo‘lga soladigan kimsa topilmadi. U do‘stlari bilan ketdi.
Ota hayratlanib dedi:
– Nima uchun?! Yomon o‘rtoqlarini tark qilib, mening oldimga kelishini yozgan maktubimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il javoban:
– Yo‘q, – dedi.
Ota dedi:
– La havla va la quvvata illa billah. Opang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Turmushga chiqish uchun maslahat so‘ragan haligi yigit bilan nikohlandi va u hozir baxtsiz yashayapti.
Ota darg‘azab bo‘lib dedi:
– Sizlarga bu yigitning obro‘si, xulqi yomonligi va bu to‘yga noroziligim haqida yozgan xatimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q! Biz xatlaringizni bir chiroyli qutida saqladik. Doim uni ziynatladik, peshonamizga surtdik, lekin o‘qimadik.
Bu oilaning ahvoli, uning birligi qanday tarqalib ketgani, otaning maktubini o‘qimay, undan manfaat olmay, balki uni muqaddaslab, unda yozilganlarga amal qilmay, hayotlarini qiyinlashtirganliklari haqida tafakkur qildim. So‘ng stol ustidagi chiroyli qutiga solib qo‘yilgan Qur’oni Karimga nazar soldim... Sho‘rim qurisin!
Albatta, men Allohning Maktubiga anavi bolalar otalarining xatlariga muomala qilganlari kabi munosabatda bo‘lyapman. Men Mus'hafni stolim ustiga qo‘yganman-u, lekin uni o‘qimayman, undagi narsalardan foydalanmayman ham. Axir, u butun hayotimning dasturi-ku!
Robbimga istig‘for aytdim. Mus'hafni ochdim va hech qachon uni tark etmaslikka qaror qildim.
Arab tilidan Ziyoda Mirahmatova tarjimasi