Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Aprel, 2025   |   17 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:20
Quyosh
05:44
Peshin
12:28
Asr
17:06
Shom
19:06
Xufton
20:24
Bismillah
15 Aprel, 2025, 17 Shavvol, 1446

2. BAQARA SURASI, 219 OYaT

23.11.2020   4170   3 min.
2. BAQARA SURASI, 219 OYaT

۞يَسۡ‍َٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَاۗ وَيَسۡ‍َٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلِ ٱلۡعَفۡوَۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَتَفَكَّرُونَ٢١٩

219. Sizdan xamr va qimor haqida so'rashadi. "Ikkalasida ulkan gunoh bor va odamlarga biroz manfaati ham bor, ammo gunohi manfaatidan kattadir", deng. Yana sizdan nimalarni ehson qilish haqida so'rashadi. "Ortiqchasini", deng. Fikr yuritishlaringiz uchun Alloh oyatlarini shunday bayon etadi.

Hamr (aroq, sharob kabi mast qiluvchi ichimliklar) va qimor haqida Qur'oni karimda bir necha oyat kelgan. Hamma oyatlarda bu ikki illat qoralangan, faqat ularni asta-sekin muolaja qilish uchun ilk oyatlarda uning haromligi keskin qo'yilmagan. Eng oxiri tushgan Moida surasidagi oyatda bularning haromligi ochiq e'lon qilingan va shundan keyin musulmonlar bu illatdan butunlay yuz o'girishgan. Ammo, ming afsuslar bo'lsinki, ota-bobolari mast qiluvchi ichimliklarni harom sanab, undan mutlqao yuz o'girgan ayrim kishilar mustamlakachilar nog'orasiga o'ynab, ichkilik ichishni odat qilishdi. Keyinchalik esa bu balo chinakamiga umummilliy kulfatga aylandi. Hatto yurtimizga bu baloni olib kelgan mustamlakachilar yurtida ham hozir bu olamshumul illatdan qanday qutilishni, hech bo'lmasa uni sal bo'lsa-da jilovlashni bilolmay boshlari qotgan. Dinimiz hukmlarida: «Har bir ichimlik mast qilsa, haromdir»; «U davo emasdir, u darddir»; «Ko'pi mast qiladigan narsaning ozi ham haromdir»; «Kim bu dunyoda xamr ichib, uni tark etmay o'lib ketsa, tavba qilmasa, oxiratda uni ichmaydi (ya'ni jannatga kirmaydi)».

Islom dinining vazifalaridan biri aqlni muhofaza qilishdir. Hamr aqlni ketkazishi uchun harom qilingan, ichish taqiqlangan. Hamr ichishning o'zi katta gunohdir. Dunyo va oxirat uchun uning etkazadigan zararlar son-sanoqsiz. Lekin, Islom qoidasi bo'yicha, shaytongina kechirilishdan umidi yo'q, boshqalar Alloh taoloning rahmatini umid qilsalar, hali imkon bor, to o'lim holatiga tushguncha tavba eshiklari ochiq. Hamr ichgan (yoki boshqa gunoh sodir etgan) har qanday shaxs o'zini qo'lga olib tavba qilsa, Alloh taolo uning tavbasini qabul qiladi. Faqat bir shart bilan: oldin sodir etgan gunohiga chin dildan afsus cheksin va o'sha gunohni takrorlamaslikka azmu qaror qilsin. Ana o'shanda Alloh taolo uning tavbasini qabul qiladi. Insonni mast qiluvchi har qanday ichimlik haromdir, ikki taraf bo'lib yutish va boy berish sharti bilan o'ynaladigan har qanday qimor (o'yin) ham haromdir.

Yana odamlarning Payg'ambarimizdan "Alloh yo'lida molimizning qanchasini ehson qilaylik?" deb so'rashganiga javoban oyati karimada: avval molingizni o'zingiz va ahlingizning dunyoviy ehtiyojlariga ishlating, bundan ortganini Alloh yo'lida, ya'ni ko'pchilik manfaati, din ravnaqi yo'lida xarjlang, deb ta'lim berilmoqda. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Hayr-ehsonning yaxshisi orttirilganidan qilinganidir", deb marhamat qilganlar. Yana xayr-ehsonlarni riyo bilan, odamlar ko'rsin uchun qilish, berganini minnat qilish ham yomon illatlardan, buning uchun banda ajru savob ham olmaydi, unga xayru barakot ham bo'lmaydi. Qatoda roziyallohu anhu aytadi: "Banda qachon riyo bilan amal qilsa, Alloh taolo: "Bandam Meni qanday masxara qilayotganini ko'ringlar", deydi". Rasululloh sollallohu alayhi vasallam riyo, kibr, manmanlik kabi illatlarni kichik shirkka o'xshatganlar.

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar

Ilohiy mantiq - insoniy mantiqdan ustun

14.04.2025   1539   1 min.
Ilohiy mantiq - insoniy mantiqdan ustun

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


Abasa voqeasida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning qavmning obro‘li kishilarini da’vat qilishlarida mantiq bor edi. Bu mantiq asosida qavmning ojiz ko‘zlari a’mo kishisi Ummu Maktumni da’vatidan ko‘ra obro‘lilarini tanlagan edilar.

Ilohiy mantiq esa buni rad etdi. Ehtimol, ana shu obro‘li kishidan ko‘ra ojiz bir kishi hidoyatga sazovor bo‘lishi xabar qilindi va shunday xam bo‘ldi. 

Abdulloh ibn Ummu Maktum islomning bayroqdori bo‘ldi. Ko‘z nurlarini jannatni ko‘rishga alishdi.

Ba’zi aqlga, hikmatga asoslangan mantiqlarimizni qattiq ushlab olib, kibrga berilib boshqalarni malomat qilmaylik. Ba’zi biz bilmagan, bizga yoqmaydigan narsalar ustida xayr bordir. Zero, ilohiy mantiq, insoniy mantiqdan doim ustundir.

Orif Taskinning «Hayot menga shuni o‘rgatdi» kitobidan.


Avval o‘zim xam boshqa niyatda qo‘ygan postlarimni, odamlar boshqa ma’noda tushunganini ko‘rib ularni malomat qilardim. Hozir esa o‘sha paytda ayb o‘zimda bo‘lganini ular noto‘g‘ri tushunishiga sabab bo‘ladigan darajada yozganimni tushundim.

Bugun ba’zi birodarlarimizni men avval qilgan xatolarni qilishayotganini ko‘ryapman. Alloh ularni xam tez orada isloh qilsin.

Qudratulloh Sidiqmetov