Sayt test holatida ishlamoqda!
05 Yanvar, 2025   |   5 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:33
Asr
15:27
Shom
17:11
Xufton
18:30
Bismillah
05 Yanvar, 2025, 5 Rajab, 1446

2. BAQARA SURASI, 216–218 OYaTLAR

21.11.2020   4447   5 min.
2. BAQARA SURASI, 216–218 OYaTLAR

كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِتَالُ وَهُوَ كُرۡهٞ لَّكُمۡۖ وَعَسَىٰٓ أَن تَكۡرَهُواْ شَيۡ‍ٔٗا وَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَعَسَىٰٓ أَن تُحِبُّواْ شَيۡ‍ٔٗا وَهُوَ شَرّٞ لَّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ٢١٦

216. Sizlarga yoqmasa-da, jang qilishingiz farz etildi. Yoqtirmagan narsangizda sizlarga yaxshilik bo'lishi mumkin, yoqtirgan narsangizda esa sizlarga yomonlik bo'lishi mumkin. Alloh bilganini sizlar bilmaysizlar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Makkada ekanlarida jihodga ijozat berilmadi, Madinaga hijrat qilganlaridan keyin faqat musulmonlarga urush ochgan kofirlargagina qarshi urushishga izn berildi. Keyinchalik esa barcha kofirlar bilan jang qilishga ijozat berildi va jihod farz bo'ldi. Agar kofirlar musulmonlarga qarshi hujum qilsa, jihod hamma musulmonlarga farzi ayn bo'ladi, aks holda farzi kifoyadir. Lekin jihod Kitoblarda ko'rsatilgan shartlarga muvofiq bo'lsagina, shunday. Agar biror qavm musulmonlar bilan sulh va kelishuv qilsa, yo dinlariga o'tsa, bu holda ular bilan jang qilish yoki ularning dushmanlariga yordam berish musulmonlarga nojoizdir.

يَسۡ‍َٔلُونَكَ عَنِ ٱلشَّهۡرِ ٱلۡحَرَامِ قِتَالٖ فِيهِۖ قُلۡ قِتَالٞ فِيهِ كَبِيرٞۚ وَصَدٌّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَكُفۡرُۢ بِهِۦ وَٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَإِخۡرَاجُ أَهۡلِهِۦ مِنۡهُ أَكۡبَرُ عِندَ ٱللَّهِۚ وَٱلۡفِتۡنَةُ أَكۡبَرُ مِنَ ٱلۡقَتۡلِۗ وَلَا يَزَالُونَ يُقَٰتِلُونَكُمۡ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمۡ عَن دِينِكُمۡ إِنِ ٱسۡتَطَٰعُواْۚ وَمَن يَرۡتَدِدۡ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَيَمُتۡ وَهُوَ كَافِرٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢١٧

217. Sizdan harom oydagi jang haqida so'rashadi. "Undagi jang ulkan gunohdir, Alloh yo'lidan to'sish, Unga kufr keltirish, Masjidul-Haromdan qaytarish, ahlini undan quvib chiqarish esa Alloh huzurida bundan ham ulkanroq gunohdir, fitna qotillikdan ham og'ir gunohdir", deng. Ular qo'llaridan kelsa, diningizdan qaytarguncha siz bilan urushaverishadi. Sizlardan kim dinidan qaytib, kofirlikda o'lsa, uning amallari dunyo va oxiratda zoye ketadi. Ular do'zaxiylardir va unda abadiy qolishadi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam musumonlardan bir guruhini kofirlar huzuriga yuboradilar. Ular “jumodus-soniy oyining oxirida turibmiz” deb o'ylab kofirlarni o'ldirishadi, mollarini o'lja olishadi. Kofirlar hisobiga ko'ra, o'sha kun rajab oyining boshi ekan. Ular Muhammad alayhissalom urush harom qilingan oyda jang qilishga, odamlarni o'ldirib, molini talashga ijozat berdi, deb ta'na qilishdi. Musulmonlar shu voqeadan iztirob chekib, Payg'ambarimizga savol berishganida yuqoridagi oyati karima tushirilgan. Alloh taolo urush harom qilingan oylarda (muharram, rajab, zulqa'da, zulhijja) jang qilish ulkan gunoh (gunohi kabira) ekanini eslatmoqda. Lekin odamlarni Islomga kirishdan to'sish va o'zining Islomga taslim bo'lmasligi, Baytulloh ziyoratiga kelgan kishilarga to'sqinlik qilish, Makka ahlini shahardan haydab chiqarish, xalq o'rtasida kufr tarqatish harom oylardagi urushdan ham ulkanroq gunohdir. Kofirlar musulmonlarni dinlaridan chiqarish uchun hamisha harakat qilishadi, ilojini topishsa aslo o'z hollariga qo'yishmaydi. Kim dinidan chiqib murtad bo'lsa, uning barcha amallari bu dunyoda ham, oxiratda ham habata (behuda) bo'ladi. Agar tavba qilib, yana diniga qaytsa, so'nggi yaxshi amallarining savobiga ega bo'ladi.

إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ يَرۡجُونَ رَحۡمَتَ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٢١٨

218. Haqiqatan imon keltirganlar, hijrat qilganlar va Alloh yo'lida jihod qiluvchilar Alloh rahmatini umid qiladilar. Alloh mag'firatli, rahmlidir.

Allohga imon keltirganlar, Alloh yo'lida hijrat qilganlar (ya'ni dinlarini asrab qolish uchun o'zga yurtlarga ko'chganlar) va Alloh roziligi yo'lida jiddu jahd qiluvchilardan Alloh taolo hech qachon O'z rahmatini darig' tutmaydi. Bundaylarga Parvardigor o'ta kechiruvchi va rahmlidir. Mo'minlar shundayin saodatli ummatdirki, Alloh azza va jalla ularga O'z rahmatini keng qilib, mag'firatini ustlaridan yog'dirib qo'yibdi. Bunga Alloh taoloning O'z Payg'ambariga amri sifatidagi quyidagi oyati ham dalolat qiladi: "Mening nafslariga zulm qilgan bandalarimga ayting: "Allohning rahmatidan noumid bo'lmanglar, albatta, Alloh (O'zi xohlagan bandalarining) barcha gunohlarini mag'firat qiladi" (Zumar, 53). Demak, banda bilmay turib bir gunohni sodir etsa va so'ngra chin dildan istig'for aytib tavbaga yuzlansa hamda o'sha ishni qayta qilmaslikka azmu qaror etsa, agar gunohlari dengiz ko'pigicha bo'lsa ham Alloh taolo u bandani O'z rahmati ila kechib yuboradi. Savbon roziyallohu anhu Payg'ambarimiz alayhissalomning: "Dunyo va undagi bor narsalardan ko'ra menga ushbu oyat afzaldir" deganlarini rivoyat qilgan (Ahmad rivoyati). Aliy ibn Abu Tolib karramallohu vajhahudan rivoyat qilingan hadisda esa, Rasuli akram alayhissalom: "Alloh taolo biror gunohni bexos sodir etib, keyin tavba qiluvchi bandasini yaxshi ko'radi", deganlar (Ahmad rivoyati).

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Qarzingni kamaytir, erkin yasha!

4.01.2025   1365   3 min.
Qarzingni kamaytir, erkin yasha!

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Hazrati Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning bizning kunimizgacha yetib kelgan ijtimoiy ahamiyatga ega bir qancha so‘zlari mavjud, lekin biz bu yerda mavzuga oid bo‘lganlarini keltirib o‘tamiz:

«Aslo o‘tirgan joyingizda «Allohim, menga rizq ber», deb o‘tiravermang. Bilasizki, osmondan oltin ham, kumush ham yog‘maydi. Alloh taolo insonlarni bir-birining rizqiga sababchi qilib yaratgan».

«Insonlarga muhtoj bo‘lmaslikka intilinglar. Shu tariqa siz ham diningizni saqlab qolasiz, ham insonlarning eng karamlisi bo‘lasiz».

«Men insonlarning eng saxiy va eng yaxshi xulqlisini bilaman. Eng saxiy inson o‘zi muhtoj bo‘laturib, bera olgan insondir. Eng yaxshi xulqli inson esa unga nohaqlik qilganni kechirib yuborgan insondir».

«Agar sabr (yo‘qsillik) va shukr (boylik) ikkita tuya deb faraz qilinsa, kay biriga minsam (mindirilsam) ham, e’tibor bermasdim».

«Qarzingni kamaytir, erkin yasha!».

«Siz mashaqqatlarga sabr qilishga odatlaning».

«Boylarning yoniga borish faqirlar uchun imtihondir».

«Siz boylikka asir bo‘lib qolmang. U sizni isyonga olib boradi».

«Oila a’zolaringizning sonini orttiring. Rizqingiz sizga qayerdan berilganini bilolmaysiz».

«Diqqat qiling, Alloh taolo ulug‘ insonlarni yaratgan, siz ularga hurmat ko‘rsating».

«Insonning fazilatini moli, aslligini dini, insonligini xulqi bildiradi».

«Izzat bu dunyoda mol bilan, oxiratda esa yaxshi amal bilandir».

«Bu dunyoda menga uch narsa sevdirildi: och bo‘lganni to‘ydirish, suvsaganni suvga qondirish va yupunni kiyintirish».

«Sa’y-harakat qilish eng yaxshi sarmoyadir».

«Harakat qilish zahmat, bo‘sh turish esa mahv bo‘lish demakdir».

«Gunohdan saqlanganing kabi, bu dunyo ne’matlari seni izdan chiqarishidan ham saqlan. Allohga qasamki, seni aldaydigan va yo‘ldan ozdiradiganlarning eng qo‘rqinchlisi dunyo ne’matidir».

«Ishsizlikning yomon natijalaridan saqlaning! Shubhasiz, u sarxushlikdan ham zararli bo‘lgan yomonliklarni o‘zida saqlaydi».

«Alloh taolo tejamkor va mo‘tadil bo‘lishni yoqtiradi, isrofni yoqtirmaydi».

«Ochko‘zlikning ba’zisi faqirlik, ko‘zi to‘qlikning ba’zisi boylikdir».

«Inson oz yeyish bilan o‘lmaydi».

«Yo‘qsilga kechki ovqat yedirganni Alloh mag‘firat qiladi».

«Dunyo ahli bilan yaqin aloqada bo‘lmang, chunki u rizqni kamaytiradi».

«Har bir narsaning boshi bo‘ladi. Yaxshilikning boshi uning darhol qilinishidir».

«Alloh taolo O‘zidan qo‘rqqanni saqlaydi, Unga ishonganga kifoya qiladi, Uning roziligi uchun qarz berganni mukofotlaydi, shukr qilganning esa ne’matini ziyoda qiladi».

«Ey faqir-yo‘qsillar, boshingizni tik tutib, sharafingizni saqlang. O‘z rizqingizni o‘zingiz topishga intiling, yaxshiliklar uchun shoshiling, insonlarga yuk bo‘lmang».

«Millioner sahobalar» kitobidan

Maqolalar