Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Iyul, 2025   |   25 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:29
Quyosh
05:07
Peshin
12:34
Asr
17:38
Shom
19:55
Xufton
21:26
Bismillah
20 Iyul, 2025, 25 Muharram, 1447

Qarzni inkor qilishning yomonligi

15.11.2020   4058   5 min.
Qarzni inkor qilishning yomonligi

Hojati tushganda o'zini xoru zor tutib, siniqlik ko'rsatib, yalinib-yolvorib yurgan odamlardan ba'zilari ishi bitib, hojati ravo bo'lganidan keyin qarzni inkor qilish darajasigacha etib bormoqdalar. Tanishlardan birining aytishicha, bir odam boshqasidan yalinib yurib qarz olgan. Ishi bitgach, qarzni qaytarmay cho'zib yurgan. Qarz bergan odamning o'ziga pul kerak bo'lib, qarzni qaytarishini so'rab borgan. Avvaliga «Keyinroq keling», degan javobni olgan. Keyin aldash davom etgan. Oxiri borib, «Men sendan qarz olganim yo'q, yana kelsang, mirshablarni chaqirib, menga tuhmat qilyapti, deb qamatvoraman», deyishga o'tgan.

Internet orqali menga bu borada keladigan savollardan birini e'tiboringizga taqdim etishga ruxsatingizni so'rayman:

«Assalomu alaykum, hurmatli shayx Hazratlari!

Mening savolim quyidagicha: bundan 4 yil oldin men bir yaqin tanishimga katta miqdorda pul berganman. Albatta, qarz sifatida. U menga «10 kunda qaytaraman», deb aytgan edi. «Tilxat yoz», desam, u menga: «Hudo bor-ku, 10 kunda beraman», degandi. Men ham Hudoni tilga olgani uchun ishondim. Mana, 4 yil bo'ldiki, hanuz qaytarmadi. Lekin ma'lum qismini, ozginasini qaytargan. Bir necha bor uyiga bordim. «Qaytaraman», deb aldab keldi. Men undan qarzni sud orqali qaytarib olmoqchi bo'ldim va IIB xodimlariga murojaat qildim. Ularning oldida: «Men pul olganim yo'q, olgan bo'lsam, Hudo ursin», deb qasam ichdi. Mening esa Hudodan boshqa guvohim yo'q. Shuning uchun sizga murojaat qilmoqdaman. Iltimos, menga maslahat bering. Oldindan katta rahmat».

Bunga o'xshash maktublar juda ko'p. Ba'zi odamlar birovning haqini eb ketishdan mutlaqo qo'rqishmaydi. Bir odam o'zining molidan o'ziga ishlatmasdan, muhtoj bo'lib turgan kishiga berib, uning mushkulini oson qilsa-yu, muhtoj odamning ishi bitib, muhtojligi ketgach, «Men sendan qarz olganim yo'q», deb tonib ketsa! Bundan yomon, bundan pastkash odam bormi dunyoda?!

Alloh taolo Niso surasida marhamat qiladi:

«Ey iymon keltirganlar! Bir-birlaringizning mollaringizni botil yo'l bilan emang» (29-oyat).

Birovning molini botil yo'l bilan eyishga ribo, qimor, poraxo'rlik, aldamchilik, narxni sun'iy ravishda ko'tarish, o'g'rilik, qimorbozlik, tovlamachilik, qarzni inkor qilish kabi ishlar kiradi.

Bir-birining molini botil yo'l bilan eyish odati bor jamiyatlar o'zini o'zi halokatga olib borganini va borayotganini hamma ko'rib-bilib turibdi. Umuman, Allohning aytganidan chiqish, Unga ma'siyat qilish halokatga eltishi aniq ekaniga shubha yo'q. Jumladan, botil yo'l bilan mol eyish ham katta ma'siyat sifatida halokatga sabab bo'ladi. Shuning uchun bunday jamiyatlarning a'zolari ham qarz egasi tarafida bo'lishlari, qarzni inkor qilayotgan nobakorga qarshi turishlari, qarz egasiga o'zining halol mulkini qaytarib olishida yordamchi bo'lishlari lozim.

Shu bilan birga, qarzdan tonayotgan taraf bilib qo'ysinki, oxiratdagi ashaddiy azoblarning ustiga boshqa narslar ham mavjud.

Muoviyaning mavlosi Qosimdan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar:

«Kim ado qilish niyati bilan qarz olsa, uni ado qilishga qat'iyatli bo'lib turib, qarzni ado qilmasidan oldin o'lsa, albatta, Alloh taolo uning talabgorini O'z huzuridagi istagan narsa bilan rozi qilishga qodirdir. Vafot etganni ham mag'firat qiladi. Kim ado qilmaslik niyati bilan qarz olsa va o'sha holida, qarzini ado qilmay o'lib qolsa, unga «Sen falonchining haqini sendan to'liq olib bermasligimizni gumon qilganmiding?» deyiladi. Uning yaxshiliklaridan olinib, qarz egasining yaxshiliklariga ziyoda o'laroq qo'shiladi. Agar uning yaxshiliklari bo'lmasa, qarz egasining yomonliklaridan olinadi va qarzdorning yomonliklariga qo'shiladi». Bayhaqiy rivoyat qilgan.

Niyati buzuqning holi shu bo'lsa, qarzdan tonib o'tib ketganning holi qanday bo'lishini har kim o'zi bilib olaversin.

Avvalo qarz olishgacha borib qolmaslik chorasini ko'rish kerak. Mabodo qarz olishga ehtiyoj tushganda ham, yaxshi niyat bilan «Alloh taoloning yordamida albatta qarzimni uzaman», degan niyatni qilib, uni amalga oshirish uchun g'ayrat qilish lozim. Ana o'shanda Alloh taolo O'zi yordamchi bo'ladi, ishlar yaxshilikka buriladi. Yaxshi niyat yor bo'ladi. Ammo kishi ishni yomon niyat bilan boshlasa, yomon niyati o'zining boshiga etadi. Qarzini uzmay o'tib ketganidan keyin ham qutula olmaydi. U dunyoda Alloh taoloning O'zi uning jazosini beradi.

Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf

(Qarz va unga bog'liq masalalar kitobidan)

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlari uchun namuna – Butunjahon Islom uyushmasi rahbari

16.07.2025   8091   5 min.
O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlari uchun namuna – Butunjahon Islom uyushmasi rahbari

Saudiya Arabistonining Makka shahrida O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari Firdavs Abduxoliqov hamda Butunjahon Islom uyushmasi Bosh kotibi Shayx Muhammad bin Abdulkarim al-Issa  ishtirokida uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Ushbu uchrashuv va tashrif Butunjahon Islom uyushmasi taklifiga binoan amalga oshirildi. Unda O‘zbekistonning Saudiya Arabistonidagi favqulodda va muxtor elchisi Nodir Turg‘unov ham qatnashdi.

Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.

– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.

Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi  qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.

Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:

– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga   tayyormiz.

Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari  va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.

Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi. 

Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu  masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi. 

Islom sivilizatsiyasi markazi

Dunyo yangiliklari