وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِۚ فَإِنۡ أُحۡصِرۡتُمۡ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۖ وَلَا تَحۡلِقُواْ رُءُوسَكُمۡ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡهَدۡيُ مَحِلَّهُۥۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ بِهِۦٓ أَذٗى مِّن رَّأۡسِهِۦ فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَمَن تَمَتَّعَ بِٱلۡعُمۡرَةِ إِلَى ٱلۡحَجِّ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۚ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖ فِي ٱلۡحَجِّ وَسَبۡعَةٍ إِذَا رَجَعۡتُمۡۗ تِلۡكَ عَشَرَةٞ كَامِلَةٞۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمۡ يَكُنۡ أَهۡلُهُۥ حَاضِرِي ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ١٩٦
196. Alloh uchun haj va umrani to'kis qilinglar. Agar to'silsangiz, qodir bo'lganingizcha qurbonlik qilinglar. Jonliq joyiga etib bormagunicha boshlaringizni qirmanglar. Agar sizlardan kimdir kasal yoki boshida biron aziyat bo'lsa, u holda yo ro'za tutish yo sadaqa berish yoki qurbonlik qilish bilan fidya bersin. Hotirjamlik bo'lganida kim umra bilan hajni birga ado etolsa, muyassar bo'lganicha hadyasini bersin. Kim topa olmasa, hajda uch kun, qaytganidan keyin etti kun, tugal o'n kun ro'za tutsin. Bu ahli-oilasi Masjidul-Haromda turmaganlar uchundir. Allohdan qo'rqinglar, bilinglarki, Allohning azobi qattiqdir.
Haj va umra ibodati xalq ko'rishi yoki hoji nomini olish uchun emas, Alloh taoloning roziligi uchun qilinadi. Agar bir kishi haj yo umra uchun ehromga kirganidan so'ng biror dushman sababidan yo xastalanib qolib Makkaga etolmay qolib ketsa, u o'zi qodir bo'lgan bir jonliqni Masjidul-Haromga biror kishi orqali yuborib, unga bu jonliqni falon kuni Makka Haromida so'yishni tayinlaydi. Jonivorning Makkaga eltib so'yilgani aniq ma'lum bo'lsa, shundan keyin sochini oldirib, ehromdan chiqadi. Bundan oldin hargiz sochini oldirmaydi, bu so'yish ehson so'yishi bo'ladi. Masalan, ehrom holatida bir kishi xasta bo'lsa, boshida og'riq yoki yara bo'lsa, u zarurat yuzasidan sochini oldiraveradi, lekin fidya (to'lov) beradi. Demak, bu oyatda Alloh taolo kasal, boshida bit, qo'tir yoki qichima bo'lgan kishiga zararli moddalardan forig' bo'lish uchun ehromdaligidayoq sochini oldirishni muboh qildi. U sochini oldirganida soch tagidagi zararli narsalardan qutuladi. Bu narsa tabobatda "istifrog'", ya'ni forig' bo'lish, deyiladi. Abdulloh ibn Ma'qil roziyallohu anhu bunday deydi: "Men Kufa masjidida Ka'b ibn Ujra huzurida o'tirib, qurbonlik fidyasi haqida so'radim. Ka'b bunday dedi: "Men Payg'ambar alayhissalomning huzurlariga bir yumush bilan borgandim. Shunda boshimdagi bitlar yuzimga to'kilib tushdi. Buni ko'rgan hazrati Rasululloh: "Bitlar senga bunchalik azob berayotganini bilmagan ekanman, bir qo'y topa olasanmi?" dedilar. Men: "Yo'q", dedim. "Unday bo'lsa, sochingni oldir-da, keyin uch kun ro'za tut yoki olti miskinni to'ydir, har bir miskinga yarim so'dan taom ber", dedilar. Yuqoridagi oyat men haqimda nozil bo'lgan esa-da, barchangizga taalluqlidir" (Buxoriy rivoyati).
Shu yil 16 aprel kuni O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasiga Qatar Davlati vaqf va islom ishlari vaziri G‘anim bin Shahin al-G‘anim boshchiligidagi delegatsiya tashrif buyurdi.
Taniqli olimni O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi rektori Muzaffar Komilov, Akademiya prorektorlari – Habibullo Sadibaqosev, Olim Astanakulov, Salim Dusanov, Xalqaro hamkorlik bo‘limi boshlig‘i Bahodir Xo‘jayev hamda "Arab tili va adabiyoti al-Azhar" kafedrasi katta o‘qituvchisi Bahodir Pirmuhamedov kutib oldi.
Uchrashuv avvalida Akademiya rektori Muzaffar Komilov hurmatli mehmonlarga tashrif uchun minnatdorlik bildirdi.
Muassasaning tashkil etilishi tarixi, ilmiy faoliyati, ta’lim yo‘nalishlari, maqsad va vazifalari hamda Akademiya huzurida faoliyat yuritayotgan markazlar to‘g‘risida batafsil ma’lumot berdi. Akademiya davlat ta’lim muassasasi sifatida ta’sis etilgani, unda uzluksiz ta’lim yo‘lga qo‘yilgani, diniy va dunyoviy fanlar asosida ta’lim berilishini qayd etdi.
O‘z navbatida G‘anim bin Shahin al-G‘anim mehmondo‘st va ulug‘ allomalar yurti bo‘lgan O‘zbekistonga tashrifidan mamnunligini, Prezident Shavkat Mirziyoyev boshchiligida diniy-ma’rifiy soha rivojiga qaratilayotgan e’tibor kun kelib, ajdodlariga munosib avlodlar yetishishiga zamin bo‘lishini alohida ta’kidladi.
Keyingi yillarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev hamda Qatar Davlati Amiri Shayx Tamim bin Hamad Ol Soniy o‘rtasidagi do‘stona muloqot, samimiy hamkorlik tobora kuchayib borayotgani e’tirof etildi.
Ikki mamlakat o‘rtasida savdo-iqtisodiy, investitsiyaviy, madaniy-ma’rifiy, ilmiy-gumanitar sohalarda hamkorlik aloqalari rivojlanayotgani ta’kidlandi.
Samimiy muloqot davomida ikki tomonlama hamkorlik aloqalari muhokama qilindi.
Uchrashuvdan so‘ng mehmonlar "Manbalar xazinasi" bo‘limida ham bo‘lib, u yerda saqlanayotgan islom diniga oid nodir qo‘lyozma va toshbosma asarlar, "Usmon Mus'hafi" hamda "Langar Qur’oni"ning nusxalari bilan tanishdilar.
Uchrashuv yakunida delegatsiya a’zolari ko‘rsatilgan iltifot va yuqori darajadagi mehmondo‘stlik uchun minnatdorlik bildirdi.
iiau.uz