وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِۚ فَإِنۡ أُحۡصِرۡتُمۡ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۖ وَلَا تَحۡلِقُواْ رُءُوسَكُمۡ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡهَدۡيُ مَحِلَّهُۥۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ بِهِۦٓ أَذٗى مِّن رَّأۡسِهِۦ فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَمَن تَمَتَّعَ بِٱلۡعُمۡرَةِ إِلَى ٱلۡحَجِّ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۚ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖ فِي ٱلۡحَجِّ وَسَبۡعَةٍ إِذَا رَجَعۡتُمۡۗ تِلۡكَ عَشَرَةٞ كَامِلَةٞۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمۡ يَكُنۡ أَهۡلُهُۥ حَاضِرِي ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ١٩٦
196. Alloh uchun haj va umrani to'kis qilinglar. Agar to'silsangiz, qodir bo'lganingizcha qurbonlik qilinglar. Jonliq joyiga etib bormagunicha boshlaringizni qirmanglar. Agar sizlardan kimdir kasal yoki boshida biron aziyat bo'lsa, u holda yo ro'za tutish yo sadaqa berish yoki qurbonlik qilish bilan fidya bersin. Hotirjamlik bo'lganida kim umra bilan hajni birga ado etolsa, muyassar bo'lganicha hadyasini bersin. Kim topa olmasa, hajda uch kun, qaytganidan keyin etti kun, tugal o'n kun ro'za tutsin. Bu ahli-oilasi Masjidul-Haromda turmaganlar uchundir. Allohdan qo'rqinglar, bilinglarki, Allohning azobi qattiqdir.
Haj va umra ibodati xalq ko'rishi yoki hoji nomini olish uchun emas, Alloh taoloning roziligi uchun qilinadi. Agar bir kishi haj yo umra uchun ehromga kirganidan so'ng biror dushman sababidan yo xastalanib qolib Makkaga etolmay qolib ketsa, u o'zi qodir bo'lgan bir jonliqni Masjidul-Haromga biror kishi orqali yuborib, unga bu jonliqni falon kuni Makka Haromida so'yishni tayinlaydi. Jonivorning Makkaga eltib so'yilgani aniq ma'lum bo'lsa, shundan keyin sochini oldirib, ehromdan chiqadi. Bundan oldin hargiz sochini oldirmaydi, bu so'yish ehson so'yishi bo'ladi. Masalan, ehrom holatida bir kishi xasta bo'lsa, boshida og'riq yoki yara bo'lsa, u zarurat yuzasidan sochini oldiraveradi, lekin fidya (to'lov) beradi. Demak, bu oyatda Alloh taolo kasal, boshida bit, qo'tir yoki qichima bo'lgan kishiga zararli moddalardan forig' bo'lish uchun ehromdaligidayoq sochini oldirishni muboh qildi. U sochini oldirganida soch tagidagi zararli narsalardan qutuladi. Bu narsa tabobatda "istifrog'", ya'ni forig' bo'lish, deyiladi. Abdulloh ibn Ma'qil roziyallohu anhu bunday deydi: "Men Kufa masjidida Ka'b ibn Ujra huzurida o'tirib, qurbonlik fidyasi haqida so'radim. Ka'b bunday dedi: "Men Payg'ambar alayhissalomning huzurlariga bir yumush bilan borgandim. Shunda boshimdagi bitlar yuzimga to'kilib tushdi. Buni ko'rgan hazrati Rasululloh: "Bitlar senga bunchalik azob berayotganini bilmagan ekanman, bir qo'y topa olasanmi?" dedilar. Men: "Yo'q", dedim. "Unday bo'lsa, sochingni oldir-da, keyin uch kun ro'za tut yoki olti miskinni to'ydir, har bir miskinga yarim so'dan taom ber", dedilar. Yuqoridagi oyat men haqimda nozil bo'lgan esa-da, barchangizga taalluqlidir" (Buxoriy rivoyati).
Shu yil 16-17 aprel kunlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosarlari Zayniddin domla Eshonqulov va Obidjon Kadirovlar Qashqadaryo viloyati Shahrisabz shahrida bo‘lishdi.
Tashrif avvalida Qashqadaryo viloyati hokimi o‘rinbosari Farhod Kushakov va viloyat bosh imom-xatibi Rahmatillo domla Usmonovlar hamrohligida Shahrisabz “Muruvvat” nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun ayollar internat uyiga borib, zaruriy mahsulotlar xayriyalar qilindi.
Shuningdek, Kitob tumanidagi “Xoja Buxoriy” o‘rta maxsus islom ta’lim muassasasi ustoz va talabalari bilan uchrashuv o‘tkazildi.Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov ma’ruza qilib, yoshlikda ilm olishning fazilati, ilm nafaqat taraqqiyot, balki ma’naviy kamolotning ham asosi ekanligi borasida batafsil to‘xtalib o‘tdi.
Shundan so‘ng Shahrisabz shahridagi “Sirojiddinxon Burhoniddinxon o‘g‘li” jome masjidida O‘zbekiston musulmonlari idorasi mutaxassislari, Qashqadaryo viloyati vakilligi rahbariyati, tuman bosh imom-xatiblari hamda otinoyilari, shuningdek, Shahrisabz shahridagi masjid imom-xatiblari, noiblari, otinoyilar, “Haj-2024” ziyoratchilari va mahalla raislari bilan uchrashuv o‘tkazildi.
Shuningdek, Shahrisabz shahridagi muammoli xonadonlarga kirib, ulardan hol-ahvol so‘radilar. Yot g‘oyalar ta’siriga moyil bo‘lganlar va ijtimoiy himoyaga muhtojlar bilan ma’naviy-ma’rifiy suhbatlar qilindi. Kelishmovchilik va janjallar sababli notinch bo‘lib turgan oilalar o‘rganilib, ularga nasihat qilindi. Notinchlik sabablarini bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi. Muammolari o‘rganilib, taklif, fikr, mulohazalari tinglandi. Umumiy hisobda 150 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot hamda amaliy yordam tadbirlarini olib borildi.
Nogironligi bo‘lgan va kasalmand, ehtiyojmand fuqarolar, shuningdek, tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan oilalarga kirilib, ulardan ko‘ngil so‘raldi, sovg‘a-salomlar berildi, davolanish va dori darmon uchun moddiy yordam ko‘rsatildi. Homiylarni jalb qilgan holda ehtiyojmandlarga oziq-ovqat mahsulotlari tarqatildi. Ular orasidan o‘ta nochor bo‘lganlarining moddiy ta’minotidan xabardor bo‘lib turish rejalashtirildi.
Qashqadaryo viloyatining shahar va tuman bosh imom-xatiblari Shahrisabz shahridagi masjidlarda peshin namozini ado qilib, yig‘ilgan qavmga “Yurtimizda bo‘layotgan islohotlar”, “Inson qadri ulug‘”, “Internetdagi xatarlardan ogoh bo‘laylik”, “Yot g‘oyalar ta’siridan saqlanaylik”, “Tinchlik oliy ne’mat”, “Shukronalik fazilati”, “Masjidlarni obod qilish”, “Islom - bag‘rikenglik dini”, “Farzand tarbiyasiga barchamiz mas’ulmiz”, “Yoshlar - kelajagimiz”, “Husni xulq”, “Qo‘ni-qo‘shnichilik odoblari” kabi dolzarb mavzularda ma’ruzalar qilishdi.
Tadbirlar davomida “Yashil makon” umummilliy loyihasi amaliy targ‘ib qilindi. Shahrisabz shahridagi barcha masjidlar hududida mevali va manzarali daraxt ko‘chatlari o‘tqazdilar. Zero, Islom dinida ham daraxt ekib bog‘ yaratish savobli amallardan hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam o‘z ummatlariga dehqonchilik, xususan ko‘chat ekishga targ‘ib qila turib shunday deganlar: “Agar qiyomat bo‘lib qolsa va birontangizning qo‘lida xurmo daraxti bo‘lsa, bas, uni ekib olsin” (Buxoriy va Ahmad rivoyati).
Albatta, bu kabi tadbirlar yurtimizda ahillik va hamjihatlikni yanada mustahkamlaydi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Qashqadaryo viloyati vakilligi
Matbuot xizmati