HIJRIY O'N BIRINChI YILDAGI MUHIM HODISALAR
Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam vidolashuv hajini ado etib Arafotda turganlarida, Alloh taolo u zotga Moida surasidagi:
«Bu kun sizga diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne'matimni batamom qildim va sizga Islomni din deb rozi bo'ldim»(3-oyat) oyatini nozil qildi.
Ushbu oyat nozil bo'lganda hazrati Umar roziyallohu anhu yig'ladilar. U kishidan nimaga yig'layotganlari so'ralganda: «Har bir narsa kamolga etgandan so'ng nuqsoni bo'ladi. Bu nuqson Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning vidolashuvlaridir», degan gapni aytdilar.
Darhaqiqat, Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam o'zlari ham hajda yurib: «Bu yildan keyin sizlar bilan uchrashmasam kerak», degan edilar. Buning ustiga, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning muborak umrlari oxirlab qolganining boshqa alomatlari ham ayonlashib qolgan edi. Odatda har yili Ramazonda u zot o'n kun e'tikof o'tirar edilar. Usha yili esa odatdan tashqari yigirma kun e'tikof o'tirdilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam har yili bir marta – Ramazonda Qur'oni Karimni Jabroil alayhissalomdan o'tkazib olar edilar. O'sha yili ikki marta o'tkazdilar va bu ajallari hozir bo'lganining alomati ekanini ta'kidladilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning tutgan ishlarida va gap-so'zlarida ham safarga hozirlik alomatlari sezilib qoldi. U zot Uhud shahidlariga qaytadan janoza o'qidilar. Shuningdek, «Men ummatimning faratiman»[1], «Mening vafotimdek o'xshash musibatga aslo uchramaslar» va yana shu ma'nodagi hadislarni aytdilar.
Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam zulhijja oyining besh kuni qolganda hajdan qaytib keldilar. Yangi hijriy o'n birinchi yilning birinchi oyi – muharram ham o'tdi. Safar oyining oxiriga kelib dushanba kuni xastaliklari boshlandi.
Hasta bo'lishlariga qaramay, Shom tarafga Usoma ibn Zayd roziyallohu anhu boshliq sariyya yuborishga ahamiyat berdilar. Bu sariyya Madinadan chiqishi bilan u zotning xastaliklari og'irlashib qoldi. Hollari kelmay qolganda jamoat namoziga Abu Bakr roziyallohu anhuning imom bo'lishlarini ixtiyor qildilar.
Imom Buxoriy va Muslim Anas roziyallohu anhudan rivoyat qiladilar:
«Abu Bakr Payg'ambar sollallohu alayhy vasallamning vafotlaridan oldingi bemorliklarida odamlarga namoz o'qib berar edi. Nihoyat dushanba kuni kelib, ular namozga saf tortib turganlarida, Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam hujraning pardasini ochdilar va tik turgancha bizga nazar sola boshladilar. Yuzlari xuddi mushafning varag'idek edi. So'ng tabassum qilib jilmaydilar. Payg'ambar sollallohu alayhi vasallamni ko'rib, xursand bo'lganimizdan namozimiz buzilib ketay dedi. Abu Bakr safga etib olish uchun orqasiga tisarildi. U kishi «Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam namozga chiqadilar» deb o'ylagan edi. Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam qo'llari bilan «Namozingizni tugataverkng» deb ishora qildilar va pardani tushirdilar. U zot o'sha kuni vafot etdilar».
Bu alamli hodisa hijriy 11 yil 12 rabi'ul avval (milodiy 632 yil 6 iyun'), dushanba kuni choshgoh paytida sodir bo'ldi. O'shanda Nabiy sollallohu alayhi vasallam qamariy hisobda oltmish uch yoshda edilar.
Musulmonlar boshiga og'ir va ulkan musibat tushdi. Hazrati Umar roziyallohu anhuga o'xshagan ba'zi kishilar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning vafotlariga ishon madilar. Shunda Abu Bakr roziyallohu anhu xutba qildilar. Bu haqda imom Buxoriy quyidagi hadisni keltiradi:
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat tsilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot qildilar. Abu Bakr Sunxda edi. Umar turib: «Allohga qasamki, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o'lganlari yo'q», dedi.
Uzi: «Allohga qasamki, o'shanda shundan boshqa narsa aqlimga kelmagan edi. «Alloh u zotni albatta qayta tiriltiradi hamda odamlarning qo'llari va oyokdarini kesadilar», der edim», degan.
Abu Bakr keldi. Rasulushtoh sollallohu alayhi vasallamning yuzlarini ochib, u zotni (peshonalaridan) o'pdi va: «Ota-onam sizga fido bo'lsin. Tirikligingizda ham, vafotingizda ham poksiz. Jonim qo'lida bo'lgan Zot ila qasamki, Alloh sizga ikki o'limni hech tatitmas», dedi. Keyin tashqariga chiqdi va: «Ey qasam ichayotgan! Bir oz jim tur! – dedi. Umar o'tirdi. So'ng Abu Bakr gapirdi. Allohga hamdu sano aytdi va: – Ogoh bo'linglar! Kim Muhammadga ibodat qilayotgan bo'lsa, Muhammad o'ldi. Kim Allohga ibodat qilayotgan bo'lsa, Alloh tiriqdir, o'lmas. Alloh taolo: «Sen ham o'lasan, ular ham o'ladilar»,[2] degan. Yana: «Muhammad ham bir rasul, xolos. Undan oldin ham rasullar o'tgan. Agar u o'lsa yoki qatl qilinsa, orqangizga qaytasvdmi?! Kimki orqasiga qaytsa, Allohga hech qanday zarar keltira olmas. Va Alloh shukr qiluvchilarni albatta mukofotlar»,[3] degan», dedi.
Odamlar yig'lay boshlashdi...»
Shundagina odamlar o'zlariga kelishdi. Hazrati Umar roziyallohu anhu ham o'zlariga keldilar.
Butun olamning sarvari bo'lgan, oxirgi ilohiy kitobni Robbul olamiyndan qabul qilib olib, ummatga omonat bilan etkazgan va o'sha mo''jiza Kitobni o'z hayotlariga tatbiq qilib ko'rsatgan zot omonatni ado etib, risolatni etkazib bo'lgach, kichkina hujrada sokin yotar edilar...
MUHIM SANALAR
KYeYINGI MAVZULAR:
Risolai muhammadiyaning insoniyatga fazli va uning olamshumul armug'onlari
Risolai muhammadiyadagi rahmatning son va sifat jihatidan qiymati
Risolai muhammadiya bashariyatni badbaxtlik va halokatdan saqlab qolgan
[1] «Farat» deb lashkardan oldin borib, ularning kelishiga dam oladigan joy tayyorlab turuvchiga aytiladi.
[2] Zumar surasi, 30-oyat.
[3] Oli Imron surasi, 144-oyat.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Internet, telefon va shu kabi boshqa jihozlarda harom narsalarni tomosha qilish.
Alloh taolo aytadi: «Mo‘minlarga ayting, ko‘zlarini tiysinlar, iffatini saqlasinlar. Mana shu ular uchun poklikdir. Alloh bandalarning nima qilayotganidan xabardordir» (Nur surasi, 30-oyat).
Alloh taolo «Mana shu ular uchun poklikdir» deganida ko‘zni tiyish bilan mo‘minlarning hayoti yanada pokiza, yanada go‘zal bo‘lishini nazarda tutgan. Lekin banda ko‘zini tiymasa, buning aksi bo‘ladi.
Bu – qizlarda ko‘p uchraydigan holat. Kimki ko‘zini haromdan tiyib yashayotgan bo‘lsa, uning hayotda xotirjam, sokin, qanoatli ekanini ko‘rasiz. Lekin kim ko‘zining jilovini qo‘yib yuborgan bo‘lsa, tushkunlikda, hayotdan norozi bo‘lib yashayotganiga guvoh bo‘lasiz.
Demak, qiz bolaning xursand yoki tushkun kayfiyatda yashashi uning ko‘zlari nima bilan mashg‘ul ekaniga bog‘liq ekan. U ko‘zini tiymasdan, haromga nazar tashlagan paytda o‘zini ruhi singan, mahzun holda ko‘radi. Ko‘zini haromdan saqlagan paytlarda esa o‘zini baxtu saodat ichida topadi.
Bir qiz aytadi: «Internetda filmlar, qisqa videolar tomosha qilishni shunchaki ko‘ngilxushlik, xursandchilik deb hisoblardim. Ularni qiziqib tomosha qilardim, lekin ko‘rib bo‘lgach, sababi aniq bo‘lmagan mahzun holatga tushib qolardim. Nihoyat, bir kuni bu holatimning sababini topdim. Men ko‘nglimni yozish uchun ko‘rayotgan kinolarda behayo va ayanchli sahnalar ko‘p bo‘lardi. Mana shunday harom narsalarni tomosha qilish qayg‘uga botib qolishimga, mahzun holatga tushib qolishimga sabab bo‘lar ekan. Shundan keyin o‘zim bilan o‘zim kurasha boshladim. Yomon sahnalar ko‘rsatilgan paytda boshqa kanalga olib qo‘yadigan yoki kompyuterni o‘chirib qo‘yadigan bo‘ldim. Nafsimning xohishlariga qarshi turish ancha qiyin bo‘ldi, lekin Alloh harom qilgan narsalardan ko‘zimni saqlaganim uchun xursand bo‘lardim».
Ba’zi qizlar «Oyatdagi ko‘zni tiyish faqat erkaklarga xos buyruq, chunki ayolda erkakni fitnaga soladigan narsalar bor. Shuning uchun erkaklar ayollarga qaramay, ko‘zini tiyishi kerak. Erkak kishida esa ayolning his-tuyg‘ularini junbushga keltiradigan narsa yo‘q. Shuning uchun ayolning erkaklarga qarashida hech qanday muammo yo‘q», deyishadi.
Bu mutlaqo noto‘g‘ri. Ayol kishida erkakning his-tuyg‘ulariga ta’sir qiladigan jihatlar bo‘lganidek, erkaklarda ham ayollarning aqli va his-tuyg‘ularini uyg‘otadigan omillar bor.
Erkak kishi ayolning nozik, kelishgan qomatiga, husniga qarab, unga qiziqadi. Ayol kishini esa erkakning ko‘rkam jismi, boyligi, atirining xushbo‘y hidi, qat’iyati, jur’ati va boshqa o‘ziga xos jihatlar o‘ziga rom qiladi.
Ayollar ham, erkaklar ham nafaqat qarama-qarshi jinsga nazar solish, balki o‘zi kabi jins vakillarining ham avratiga qarash ham haromdir.
Demak, shariatimizda ayol kishi boshqa bir ayolning avratiga qarashdan, biror joyini ushlashdan qaytarilgan. Faqatgina tibbiy muolaja va shu kabi zarurat bo‘lganda shariat bunga ruxsat beradi.
Alloh taoloning oyatlariga ahamiyat beradigan bo‘lsak, U Zot barcha mo‘minlarga – erkagu ayollarga murojaat qilganida «Ey iymon keltirganlar!» deb xitob qiladi. Bu xitob iymon keltirgan har qanday erkak va ayolga tegishli bo‘ladi.
Buning yorqin misoli ushbu oyatdir:
«Ey iymon keltirganlar! Sizlardan avvalgilarga farz qilinganidek, sizlarga ham ro‘za farz qilindi. Shoyad taqvo qilsangiz» (Baqara surasi, 183-oyat.)
Bu oyatdagi xitob erkagu ayol mo‘minlarga qaratilgan, shuning uchun ro‘za tutish barchaga barobar farz qilingan. Buni quyidagi oyatda ham ko‘rishimiz mumkin:
«Ey iymon keltirganlar! Agar mo‘min bo‘lsangiz, Allohga taqvo qiling va riboning sarqitini ham tashlang» (Baqara surasi, 278-oyat).
Bu oyatda erkak ham, ayollar ham sudxo‘rlik qilmaslikka buyurilgan. Demak, Alloh taoloning Kitobidagi qoida shunday: «Ey iymon keltirganlar» degan xitob erkagu ayollarni ajratmaydi, barcha mo‘min va mo‘minalarga qaratilgan bo‘ladi. Alloh taolo mo‘minu mo‘minalarga biror narsani buyursa, ularga «Ey iymon keltirganlar», deb xitob qilgan. Lekin mo‘minlarga ko‘zni tiyishni buyurganida erkaklarni ham, ayollarni ham o‘z ichiga oladigan umumiy xitob bilan yuzlanmadi, balki erkaklarga alohida oyatda, mo‘minalarga keyingi oyatda buyurdi:
«Mo‘minlarga ayting, ko‘zlarini tiysinlar, iffatlarini saqlasinlar. Mana shu ular uchun poklikdir. Alloh ularning nima qilayotganidan xabardordir. Mo‘minalarga ayting, ko‘zlarini tiysinlar, iffatlarini saqlasinlar, zohir ziynatlaridan boshqasini ko‘rsatmasinlar, ro‘mollari bilan ko‘kslarini to‘sib yursinlar...» (Nur surasi, 30-31-oyatlar).
Nima uchun Alloh taolo ko‘zni haromdan tiyishga buyurish uchun mo‘minalarga alohida oyat nozil qilmadi? Nima uchun erkaklar bilan ayollarga bitta oyatda birgalikda buyurmadi? Ehtimol, bundan maqsad – muslima ayol ko‘zni tiyish qanchalik muhim ekanini anglab yetishidir? Toki ayollar bu buyruq faqat erkaklarga qaratilgan, deb o‘ylab qolmasin. Chunki ayol kishi (qiz bola ham) begonalarning avratiga qarasa, hayoti barbod bo‘ladi, qalbi mahzunlikka to‘ladi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ko‘zning zinosi – (nomahramga) qarashdir», deganlar.
Boshqa bir rivoyatda «Ko‘z ham zino qiladi. Ko‘zning zinosi – (nomahramga) qarashdir», deyilgan («Sahihul Buxoriy»).
Mana shu oyatga ko‘ra, kim ko‘zi bilan zino qilsa-yu, tavba qilmasa, Qiyomatda uqubatga duchor bo‘ladi. Uqubat jahannamdagi bir vodiy bo‘lib, u yerda zinokorlar azoblanadi. Kimki zinokorlar vodiysiga tushadigan bo‘lsa, uning uchun azob ko‘proq bo‘ladi, u yerda xor bo‘lib, abadiy qolib ketadi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.