O'zbekiston xalqi ilm-fan, madaniyat va san'atga hissa qo'shgan buyuk ajdodlarni chuqur hurmat qiladi.
O'zA xabariga ko'ra, bizning mamlakatimizda O'zbekiston olimlarining merosi va tarixiy asarlarini o'rganiladi, ularning xotirasi abadiylashtiriladi.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoevning 2020 yil 8 oktyabrda qabul qilingan "Qatag'on qurbonlari merosini chuqurroq o'rganish va ularning xotirasini abadiylashtirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" gi farmoyishi ota-bobolarimizning hayoti va ijodini yangidan o'rganishga xizmat qildi.
Alohida ta'kidlash kerakki, Alisher Navoiy nomidagi O'zbekiston Milliy kutubxonasi o'zbek jadid-ma'rifatparvarlari ijodini o'rganish va ommalashtirishda muhim ahamiyatga ega. Maxsus fond va majburiy nusxalarni saqlash xizmatida ko'plab mualliflarning, shu jumladan Abdurauf Fitratning noyob asarlari va ilmiy asarlari saqlanadi. Ba'zilari o'zbek tilini rivojlantirish va yanada ommalashtirishga bag'ishlangan.
Shoir va olim, yozuvchi va dramaturg, o'qituvchi va ma'rifatparvar Abdurauf Fitrat 1925 yilda eski o'zbek alifbosida "O'zbek tili qoidalari bo'yicha tajriba. Sarf" darsligini yozgan. Kitob HH asrning 30-yillariga qadar ko'p marta qayta nashr etilgan. Ushbu asar o'zbek tili grammatikasini yanada o'rganish uchun asos bo'lib xizmat qildi.
Fitrat arab, fors va usmonli tilshunosligining o'zbek tilidagi ot, sifat, fe'l va yordamchi so'zlarni aniqlashdagi yutuqlari va an'analariga murojaat qildi. Uning ijodi yigirmanchi asrning 20-yillari o'zbek tilshunosligining noyob namunalari, o'tmishning o'lmas manbalari (hind, arab tilshunosligi, turkshunoslik) va zamonaviy tilshunoslik o'rtasida mustahkam ko'prik bo'lib xizmat qiladi.
Abdurauf Fitrat o'zbek olimlaridan birinchilardan bo'lib professor unvoniga sazovor bo'ldi. 1991 yil 25 sentyabrda o'zbek dramaturgiyasi, realistik adabiy tanqid va adabiyotshunoslik maktabini yaratishda qo'shgan hissasi uchun Abdurauf Fitratga Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti berildi.
O'zbek tilini yanada rivojlantirishda ijodiy uchrashuvlar, xotira kechalari, onlayn muloqotlar tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda, bu ham yosh avlodning buyuk ajdodlar-o'ma'rifatparvarlar Mahmudxo'ja Behbudiy, Abdulla Avloniy, Ishoqxon Ibrat, Abdurauf Fitrat, Abdulla Qodiriy hayoti va faoliyati to'g'risida bilimlarini boyitishga xizmat qilmoqda.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Shogird ustozi bilan suhbat qilib o‘tirgan edi. Shogird ustozidan so‘radi:
– Ustoz, dunyodan o‘tganingizdan keyin odamlar sizni qanday xotirlashini xohlar edingiz?
Ustoz bir muddat sukut saqlab, so‘ng savolga javob berdi:
– Bizni odamlar qay tariqa eslashlari muhim emas. Balki qabrda va Allohning huzurida qanday kutib olinishimiz muhim. Deylik, oradan bir asr o‘tib, bolalarimiz, balki nabiralarimiz ham olamdan o‘tib ketar. Biz hozir qiynalib, umrimizni, topgan mablag‘imizni sarflab qurdirgan uylarimiz buzilib ketar yo ularda boshqalar yashar. Shuning uchun o‘lgach, bizni kim nima deb eslashiga emas, abadiy safarga hozirlik ko‘rishimiz kerak.
Ha, azizlar! Bu dunyoda yashar ekanmiz, kim uchun yaxshi ota-ona, kim uchun yaxshi umr yo‘ldosh, kim uchun yaxshi farzand bo‘lishga harakat qilamiz. Jamiyatda esa o‘zimizdan yaxshi nom qoldirishga urinamiz. Lekin bu ishlar zamirida Alloh taoloning amir va qaytariqlariga amal qilish yotganini ba’zan unutib qo‘yamiz. Yelib-yugurishlarimiz faqat odamlar uchungina bo‘lib qoladi.
Aslida mo‘min odam har bir amalini xolis Alloh uchun qilib, imkon qadar boshqalardan yashirishi lozim. Aks holda qilgan amalining savobidan mahrum bo‘ladi. Eng yomoni ba’zilar mana shunday nojoiz ishni qilib, kamiga suratga ham oldirib tarqatmoqda.
Tustariy rahimahullohdan so‘rashdi: “Nafsga eng og‘ir narsa nima?”. Aytdiki: “Ixlos – nafsga eng og‘ir narsa. Chunki ixlosda nafs uchun nasiba bo‘lmaydi”. Ixlosning alomati shuki, amal qiluvchiga uning amalidan odamlar xabardor bo‘ldimi-yo‘qmi – unga farqi bo‘lmaydi.
Endi o‘zimizni bir taftish qilaylik-chi, kunlik ishlarimiz, amallarimiz shu mezonga mos kelarmikan?..
Akbarshoh Rasulov