Sayt test holatida ishlamoqda!
28 May, 2025   |   1 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:14
Quyosh
04:54
Peshin
12:25
Asr
17:31
Shom
19:50
Xufton
21:24
Bismillah
28 May, 2025, 1 Zulhijja, 1446

Abdurauf Fitrat birinchi o'zbek professorlaridan biridir

30.10.2020   3067   2 min.
Abdurauf Fitrat birinchi o'zbek professorlaridan biridir

O'zbekiston xalqi ilm-fan, madaniyat va san'atga hissa qo'shgan buyuk ajdodlarni chuqur hurmat qiladi.

O'zA xabariga ko'ra, bizning mamlakatimizda O'zbekiston olimlarining merosi va tarixiy asarlarini o'rganiladi, ularning xotirasi abadiylashtiriladi.

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoevning 2020 yil 8 oktyabrda qabul qilingan "Qatag'on qurbonlari merosini chuqurroq o'rganish va ularning xotirasini abadiylashtirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" gi farmoyishi ota-bobolarimizning hayoti va ijodini yangidan o'rganishga xizmat qildi.

Alohida ta'kidlash kerakki, Alisher Navoiy nomidagi O'zbekiston Milliy kutubxonasi o'zbek jadid-ma'rifatparvarlari ijodini o'rganish va ommalashtirishda muhim ahamiyatga ega. Maxsus fond va majburiy nusxalarni saqlash xizmatida ko'plab mualliflarning, shu jumladan Abdurauf Fitratning noyob asarlari va ilmiy asarlari saqlanadi. Ba'zilari o'zbek tilini rivojlantirish va yanada ommalashtirishga bag'ishlangan.

Shoir va olim, yozuvchi va dramaturg, o'qituvchi va ma'rifatparvar Abdurauf Fitrat 1925 yilda eski o'zbek alifbosida "O'zbek tili qoidalari bo'yicha tajriba. Sarf" darsligini yozgan. Kitob HH asrning 30-yillariga qadar ko'p marta qayta nashr etilgan. Ushbu asar o'zbek tili grammatikasini yanada o'rganish uchun asos bo'lib xizmat qildi.

Fitrat arab, fors va usmonli tilshunosligining o'zbek tilidagi ot, sifat, fe'l va yordamchi so'zlarni aniqlashdagi yutuqlari va an'analariga murojaat qildi. Uning ijodi yigirmanchi asrning 20-yillari o'zbek tilshunosligining noyob namunalari, o'tmishning o'lmas manbalari (hind, arab tilshunosligi, turkshunoslik) va zamonaviy tilshunoslik o'rtasida mustahkam ko'prik bo'lib xizmat qiladi.

Abdurauf Fitrat o'zbek olimlaridan birinchilardan bo'lib professor unvoniga sazovor bo'ldi. 1991 yil 25 sentyabrda o'zbek dramaturgiyasi, realistik adabiy tanqid va adabiyotshunoslik maktabini yaratishda qo'shgan hissasi uchun Abdurauf Fitratga Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti berildi.

O'zbek tilini yanada rivojlantirishda ijodiy uchrashuvlar, xotira kechalari, onlayn muloqotlar tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda, bu ham yosh avlodning buyuk ajdodlar-o'ma'rifatparvarlar Mahmudxo'ja Behbudiy, Abdulla Avloniy, Ishoqxon Ibrat, Abdurauf Fitrat, Abdulla Qodiriy hayoti va faoliyati to'g'risida bilimlarini boyitishga xizmat qilmoqda.

O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Duoingiz qabul bo‘lmasligining 10 sababi

26.05.2025   2540   2 min.
Duoingiz qabul bo‘lmasligining 10 sababi

Ibrohim ibn Adham Basrada ekanliklarida u kishini odamlar qurshab olishib: “Nimaga biz duo qilsak ijobat bo‘lmayapti? Holbuki, Alloh taolo: «Parvardigoringiz: “Menga duo qilingiz, Men sizlar uchun (duolaringizni) ijobat qilay!” dedi...»[1], deyishdi.

Ibrohim ibn Adham javob berib aytdilar: “Ey Basra ahli, o‘n narsa sababli qalblaringiz o‘lib bo‘lgan bo‘lsa, qanday qilib duolaringiz ijobat bo‘lsin?!

1. Allohni tanib turib, Uning haqqini ado qilmaysiz.
2. Qur’onni o‘qib turib, unga amal qilmaysiz.
3. Rasulullohning muhabbatlariga da’vogar bo‘la turib, u zotning sunnatlarini tashlab qo‘yasiz.
4. Shaytonning dushmanligini aytasiz-u, o‘zinigiz unga itoat qilasiz.
5. Jannatga kirishga da’vogarsiz-u, buning uchun amal qilmaysiz.
6. Jahannamdan qutulish da’vosida bo‘la turib, o‘zingizni unga uloqtirasiz.
7. O‘lim haq deb turib, unga tayyorgarlik ko‘rmaysiz.
8. O‘zingizning kamchiliklaringiz qolib, boshqalarning ayblari bilan ovorasiz.
9. O‘liklarni ko‘masizlar-u, undan ibrat olmaysiz.
10. Allohning ne’matlarini yeb, shukr qilmaysiz”.

Duolarimiz ijobat bo‘lishini xohlasak, ushbu o‘n narsa borasida nafsimizni tergab, hisob-kitob qilishimiz darkor ekan.

Qalbingiz qalblarning qay bir toifasidan?!

Nabiy sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Qalblar to‘rt turlidir: (Birinchisi) Nur taratadigan chirog‘i bor sof qalb. (Ikkinchisi) G‘ilofli qulflangan qalb. (Uchinchisi) Teskari qalb. (To‘rtinchisi) Ikki tomonli qalb. Sof qalbga kelsak, u mo‘minning qalbi bo‘lib, uning chirog‘i nuridir. G‘ilofli qalb esa kofirning qalbidir. Teskari qalb munofiqning qalbi bo‘lib, u tanib, so‘ng inkor qilgan qalbdir. Ikki tomonli qalb esa o‘zida iymon va munofiqlikni jamlagan qalbdir. Undagi iymon pokiza suv bilan o‘sadigan o‘simlikka o‘xshaydi. Undagi munofiqlik esa qon va yiring bilan kattalashadigan yaraga o‘xshaydi. Qaysi biri ko‘p bo‘lsa, shunisi ustun keladi”[2].

Mustafo Sodiq Rofiiy rahmatullohi alayh: “Eng katta xato – atrofingni tartibga solib, qalbingni nazoratsiz tashlab qo‘yishingdir”, deganlar.

 


[1]  G‘ofir surasi, 60-oyat.
[2]  Ibn Kasir rivoyati, Isnodi jayyid hasan.