Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Iyul, 2025   |   21 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:24
Quyosh
05:04
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:58
Xufton
21:31
Bismillah
16 Iyul, 2025, 21 Muharram, 1447

Tilimiz nufuzi o'zimizga bog'liq

23.10.2020   2039   2 min.
Tilimiz nufuzi o'zimizga bog'liq

Davlat tili faqat Til bayramida emas, balki doimiy ravishda davlatimiz va millatimiz ardog'ida bo'lishi shart.

Mustabid tuzum davrida, uzoq yillar davomida tilimizga e'tiborsizlik, zug'um va cheklashlarni ko'rdik, afsus va nadomatlarni boshdan o'tkazdik. Yig'inlarda Yevropa millatiga mansub biror inson qatnashsa, o'zga tilda ma'ruza qildik, so'zga chiqqan millatdoshlarimiz g'ayri tilni bilmasa-da, qog'ozga yozib berib o'qitdik.

Ming shukrki, mustaqillikka erishib, ona tilimiz davlat tili maqomiga ega bo'ldi. Lekin, ochig'ini aytsam, hali ham ko'pgina rasmiy hujjatlar rus tilida yuritilmoqda.

Oliy ta'lim tizimida davlat imtihonlarida birinchi bo'lib o'zbek tili emas, ingliz tili qo'yilganidan taajjubdaman. O'z ona tilini mukammal bilmagan inson o'zga tillarni ham puxta egallashi amri mahol. Nega chet tilini o'zbek tili qolib, rus tili orqali o'rganamiz?! Oqibatda tarjimon ruscha fikrlaydigan bo'ladi. Nega ona tilimiz bu sohada ham uchinchi darajada qolmoqda?

Mustaqilligimizga qariyb o'ttiz yil bo'layotganiga qaramay, mamlakatimiz shahar va tumanlari u yoqda tursin, hatto chekka qishloqlarimizga ham ajnabiy atamalar va reklamalar kirib bormoqda. O'zbek tilida har qadamda xato yozilgan lavhalarga ko'zimiz tushayotir.

Tilimiz qadri, Prezidentimiz ta'kidlaganlaridek, umummillat himoyasida bo'lmog'i kerak-ku! Bu esa, ayniqsa, keksa avloddan katta mas'uliyat talab etadi, nazarimda. Chunki farzandlar va nabiralar dastlabki bilim va ko'nikmani siz bilan bizdan, oiladan olishadi.

Bundan tashqari, deyarli hamma telekanallar ko'rsatuvlarida boshlovchilarning o'zbekcha iboralarga rus va boshqa ajnabiy tillardagi so'zlarni aralashtirib gapirishlari, beo'xshov talaffuzlari g'ashga tegadi.

Ayrim hollarda esa tuppa-tuzuk tilshunos olimlar ham adabiy til bilan shevalarni qorishtirib ishlataverishadi. Ko'pgina kinolardagi qahramonlar shevada gapiradi, kinostsenariylar nahotki shunday yozilgan bo'lsa?

Ona tilimizning nufuzini muttasil oshirib borish har birimizning doimiy burchimizga aylanishi lozim.

 

Mansur ZOIROV,

Surxondaryo viloyati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Namozdan keyingi zikrlar qanday aytiladi?

16.07.2025   1509   2 min.
Namozdan keyingi zikrlar qanday aytiladi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Savol: Namozdan keyin imom «Oyatal kursiy»ni boshidan o‘qiganda jamoat qolganini ichida davom ettiradimi yoki boshidan boshlaydimi? Zikrlarni aytishdachi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Namozdan keyin oyatal kursiy va tasbehlarni aytish mustahab amal sanalib, ularni imom ham, jamoat ham o‘qishlari mandub, ya’ni go‘zal va savobli ish hisoblanadi. Shuning uchun imom boshlab berganidan keyin jamoatdagilar ham oyatal kursiyni boshidan o‘qiydilar.

Shuningdek, tasbehlarni 33 tadan aytadilar. Imom ularni ovoz chiqarib boshlab berishining sababi jamoatga aytiladigan zikrni eslatish uchundir.

Payg‘ambarimiz alayhissalom farz namozlardan keyin «Oyatal kursiy»ni o‘qishning fazilati haqida bunday deydilar: “Kim har bir farz namozidan keyin Oyatal kursiyni o‘qisa, keyingi namozgacha Alloh taoloning zimmasida bo‘ladi” (Imom Tabaroniy rivoyatlari).

Boshqa bir hadisi sharifda bunday deyiladi:

“Kim har bir farz namozning ortidan Oyatal kursiyni o‘qisa, uni jannatga kirishdan faqatgina o‘lim to‘sib turadi” (Imom Nasoiy rivoyati).

Namozdan keyin tasbehlarni aytish borasida Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Kim har namozdan keyin o‘ttiz uch marta Allohga tasbeh aytsa, o‘ttiz uch marta Allohga hamd aytsa, o‘ttiz uch marta Allohu akbar, desa hammasi to‘qson to‘qqiz bo‘ladi. Yuzinchisida Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu lahul mulku va lahul hamdu va huva ala kulli shayin qodiyrni aytsa, uning gunohlari dengiz ko‘piklaricha bo‘lsa ham mag‘firat qilinadi”, deyilgan (Imom Muslim rivoyati).

Shunga ko‘ra imom domla Subhanalloh, Alhamdulillah, Allohu akbar deyishi o‘zi uchun hisobga o‘tadi. Jamoatdagi namozxonlar 33 tadan o‘zlari aytishlari kerak bo‘ladi. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.