Yangi O'zbekistonda amalga oshirilayotgan sermahsul islohotlar nafaqat mamlakatimizda, balki xalqaro maydonda ham faol qo'llab-quvvatlanmokda. Bu islohotlar, bu o'zgarishlar yangi O'zbekistonni Renessans bosqichiga olib chiqadi.
So'nggi yillarda mamlakatimizda diniy sohada amalga oshirilayotgan yangiliklar buyuk allomalarimiz merosini ilmiy asosda chuqur o'rganish imkoniyatini yaratmoqda. Mana shunday tom ma'nodagi islohotlardan biri Samarqandda, Imom Buxoriy maqbarasining yonginasida Hadis ilmi maktabining tashkil etilgani bo'ldi. Bu erda yaratilgan imkoniyatlar dunyoning rivojlangan davlatlari nufuzli universitetlaridagi sharoitlardan ustun bo'lsa borki, aslo qolishmaydi. Hadis ilmi maktabida darslar mamlakatimiz va xorijning etakchi ulamolari tomonidan olib boriladi.
Bu yil Hadis ilmi maktabi talabasi bo'ldim. Bu maktabda ta'lim olish ham yuksak sharaf, ham ulkan mas'uliyatdir. Buyuk ajdodlarimizning islomiy merosini tiklash, xalqimizga etkazish, ilm, odob va aqlu zakovatda o'rnak bo'lishni zimmamizdagi burch deb bilaman. Menga bildirilgan ishonchni, albatta, oqlayman.
Azimjon Shermatov,
Hadis ilmi maktabi 1-bosqich talabasi
So'nggi yillarda O'zbekistonning xalqaro maydondagi nufuzi tobora yuksalib borayotganiga guvoh bo'layapmiz. Prezidentimiz tomonidan 2017 yil Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasida bildirilgan dolzarb takliflar amaliyotga tatbiq etilgani O'zbekiston tashabbuslarining nechog'lik muhim va hayotiy ekanini ko'rsatib beradi.
Ana shunday takliflardan biri – “Ma'rifat va diniy bag'rikenglik” to'g'risidagi rezolyutsiyaning qabul qilinishi edi. Haqiqatda, bugungi kunimizning o'tkir muammosi bo'lgan jaholatga qarshi kurashish uchun birinchi galda zarur bo'lgan omil bu – ilm-ma'rifatni keng yoyish, bag'rikenglik g'oyalarini hayotga tatbiq etish, do'stlik-birodarlik muhitini yanada mustahkamlash hisoblanadi.
Samarqandda tashkil etilgan Hadis ilmi maktabi ham ma'rifat tarqatuvchi muhim ilm maskan ekani bilan alohida ahamiyatga ega. Men bu yil og'ir saralash bosqichlaridan o'tib talabalikka qabul qilinganimdan juda ham xursandman. Kelajakdagi maqsadim, ajdodlarimiz tarqatgan islom ma'rifatini chuqur o'rganib, islom ilohiyoti sohasida etuk kadr bo'lib etishish hisoblanadi. Hadis ilmi maktabida esa buning uchun barcha sharoitlar yaratib berilgan.
Azamat Ubaydullayev,
Hadis ilmi maktabi 1-bosqich talabasi
Davlatimiz rahbari joriy yil 31 avgust kuni O'zbekiston Respublikasi mustaqilligining yigirma to'qqiz yilligiga bag'ishlangan tantanali marosimdagi nutqlarida O'zbekistonda yangi bir uyg'onish – Uchinchi Renessans davriga poydevor yaratilayotgani, bugungi O'zbekiston – kechagi O'zbekiston emasligi, bugungi xalqimiz ham kechagi xalq emasligini qayd etib, xalqimizni bugungi murakkab davrda kelajakka ishonch bilan o'z oldiga qo'ygan maqsad sari dadil qadam tashlashga undadilar.
Ha, O'zbekiston yangi bir uyg'onish davrini boshlamoqda. Mamlakatni yangi taraqqiyot bosqichiga ko'tarish uchun, avvalo, yangi avlod kadrlarni tayyorlash zaruratidan kelib chiqib, yurtimizda yangi toifadagi maktablar – Prezident maktablari, ixtisoslashgan va ijod maktablarini barpo etish, soha ehtiyojlaridan kelib chiqib o'rta maxsus va oliy ta'lim muassasalarini tashkil etish borasidagi ishlar uzluksiz davom ettirilmoqda.
Jumladan, Prezidentimiz tashabbuslari bilan Samarqandda Hadis ilmi maktabining tashkil etilishi biz yoshlar tanlagan mutaxassisligimiz bo'yicha professonal ta'lim olishimiz uchun katta zamin bo'lishiga xizmat qiladi.
Albatta, ushbu islohotlarning zamirida “Jaholatga qarshi - ma'rifat” shiori asosida xalqimizning boy tarixi, ilmiy, ma'naviy merosini har tomonlama o'rganish, eng muhimi, islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini chuqur ochib berish g'oyasi mujassamdir.
Azimjon Shermatov,
Hadis ilmi maktabi 1-bosqich talabasi
Manba: “Yangi O'zbekiston” gazetasi
2020 yil 7 oktyabr', 191-son
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Internet, telefon va shu kabi boshqa jihozlarda harom narsalarni tomosha qilish.
Alloh taolo aytadi: «Mo‘minlarga ayting, ko‘zlarini tiysinlar, iffatini saqlasinlar. Mana shu ular uchun poklikdir. Alloh bandalarning nima qilayotganidan xabardordir» (Nur surasi, 30-oyat).
Alloh taolo «Mana shu ular uchun poklikdir» deganida ko‘zni tiyish bilan mo‘minlarning hayoti yanada pokiza, yanada go‘zal bo‘lishini nazarda tutgan. Lekin banda ko‘zini tiymasa, buning aksi bo‘ladi.
Bu – qizlarda ko‘p uchraydigan holat. Kimki ko‘zini haromdan tiyib yashayotgan bo‘lsa, uning hayotda xotirjam, sokin, qanoatli ekanini ko‘rasiz. Lekin kim ko‘zining jilovini qo‘yib yuborgan bo‘lsa, tushkunlikda, hayotdan norozi bo‘lib yashayotganiga guvoh bo‘lasiz.
Demak, qiz bolaning xursand yoki tushkun kayfiyatda yashashi uning ko‘zlari nima bilan mashg‘ul ekaniga bog‘liq ekan. U ko‘zini tiymasdan, haromga nazar tashlagan paytda o‘zini ruhi singan, mahzun holda ko‘radi. Ko‘zini haromdan saqlagan paytlarda esa o‘zini baxtu saodat ichida topadi.
Bir qiz aytadi: «Internetda filmlar, qisqa videolar tomosha qilishni shunchaki ko‘ngilxushlik, xursandchilik deb hisoblardim. Ularni qiziqib tomosha qilardim, lekin ko‘rib bo‘lgach, sababi aniq bo‘lmagan mahzun holatga tushib qolardim. Nihoyat, bir kuni bu holatimning sababini topdim. Men ko‘nglimni yozish uchun ko‘rayotgan kinolarda behayo va ayanchli sahnalar ko‘p bo‘lardi. Mana shunday harom narsalarni tomosha qilish qayg‘uga botib qolishimga, mahzun holatga tushib qolishimga sabab bo‘lar ekan. Shundan keyin o‘zim bilan o‘zim kurasha boshladim. Yomon sahnalar ko‘rsatilgan paytda boshqa kanalga olib qo‘yadigan yoki kompyuterni o‘chirib qo‘yadigan bo‘ldim. Nafsimning xohishlariga qarshi turish ancha qiyin bo‘ldi, lekin Alloh harom qilgan narsalardan ko‘zimni saqlaganim uchun xursand bo‘lardim».
Ba’zi qizlar «Oyatdagi ko‘zni tiyish faqat erkaklarga xos buyruq, chunki ayolda erkakni fitnaga soladigan narsalar bor. Shuning uchun erkaklar ayollarga qaramay, ko‘zini tiyishi kerak. Erkak kishida esa ayolning his-tuyg‘ularini junbushga keltiradigan narsa yo‘q. Shuning uchun ayolning erkaklarga qarashida hech qanday muammo yo‘q», deyishadi.
Bu mutlaqo noto‘g‘ri. Ayol kishida erkakning his-tuyg‘ulariga ta’sir qiladigan jihatlar bo‘lganidek, erkaklarda ham ayollarning aqli va his-tuyg‘ularini uyg‘otadigan omillar bor.
Erkak kishi ayolning nozik, kelishgan qomatiga, husniga qarab, unga qiziqadi. Ayol kishini esa erkakning ko‘rkam jismi, boyligi, atirining xushbo‘y hidi, qat’iyati, jur’ati va boshqa o‘ziga xos jihatlar o‘ziga rom qiladi.
Ayollar ham, erkaklar ham nafaqat qarama-qarshi jinsga nazar solish, balki o‘zi kabi jins vakillarining ham avratiga qarash ham haromdir.
Demak, shariatimizda ayol kishi boshqa bir ayolning avratiga qarashdan, biror joyini ushlashdan qaytarilgan. Faqatgina tibbiy muolaja va shu kabi zarurat bo‘lganda shariat bunga ruxsat beradi.
Alloh taoloning oyatlariga ahamiyat beradigan bo‘lsak, U Zot barcha mo‘minlarga – erkagu ayollarga murojaat qilganida «Ey iymon keltirganlar!» deb xitob qiladi. Bu xitob iymon keltirgan har qanday erkak va ayolga tegishli bo‘ladi.
Buning yorqin misoli ushbu oyatdir:
«Ey iymon keltirganlar! Sizlardan avvalgilarga farz qilinganidek, sizlarga ham ro‘za farz qilindi. Shoyad taqvo qilsangiz» (Baqara surasi, 183-oyat.)
Bu oyatdagi xitob erkagu ayol mo‘minlarga qaratilgan, shuning uchun ro‘za tutish barchaga barobar farz qilingan. Buni quyidagi oyatda ham ko‘rishimiz mumkin:
«Ey iymon keltirganlar! Agar mo‘min bo‘lsangiz, Allohga taqvo qiling va riboning sarqitini ham tashlang» (Baqara surasi, 278-oyat).
Bu oyatda erkak ham, ayollar ham sudxo‘rlik qilmaslikka buyurilgan. Demak, Alloh taoloning Kitobidagi qoida shunday: «Ey iymon keltirganlar» degan xitob erkagu ayollarni ajratmaydi, barcha mo‘min va mo‘minalarga qaratilgan bo‘ladi. Alloh taolo mo‘minu mo‘minalarga biror narsani buyursa, ularga «Ey iymon keltirganlar», deb xitob qilgan. Lekin mo‘minlarga ko‘zni tiyishni buyurganida erkaklarni ham, ayollarni ham o‘z ichiga oladigan umumiy xitob bilan yuzlanmadi, balki erkaklarga alohida oyatda, mo‘minalarga keyingi oyatda buyurdi:
«Mo‘minlarga ayting, ko‘zlarini tiysinlar, iffatlarini saqlasinlar. Mana shu ular uchun poklikdir. Alloh ularning nima qilayotganidan xabardordir. Mo‘minalarga ayting, ko‘zlarini tiysinlar, iffatlarini saqlasinlar, zohir ziynatlaridan boshqasini ko‘rsatmasinlar, ro‘mollari bilan ko‘kslarini to‘sib yursinlar...» (Nur surasi, 30-31-oyatlar).
Nima uchun Alloh taolo ko‘zni haromdan tiyishga buyurish uchun mo‘minalarga alohida oyat nozil qilmadi? Nima uchun erkaklar bilan ayollarga bitta oyatda birgalikda buyurmadi? Ehtimol, bundan maqsad – muslima ayol ko‘zni tiyish qanchalik muhim ekanini anglab yetishidir? Toki ayollar bu buyruq faqat erkaklarga qaratilgan, deb o‘ylab qolmasin. Chunki ayol kishi (qiz bola ham) begonalarning avratiga qarasa, hayoti barbod bo‘ladi, qalbi mahzunlikka to‘ladi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ko‘zning zinosi – (nomahramga) qarashdir», deganlar.
Boshqa bir rivoyatda «Ko‘z ham zino qiladi. Ko‘zning zinosi – (nomahramga) qarashdir», deyilgan («Sahihul Buxoriy»).
Mana shu oyatga ko‘ra, kim ko‘zi bilan zino qilsa-yu, tavba qilmasa, Qiyomatda uqubatga duchor bo‘ladi. Uqubat jahannamdagi bir vodiy bo‘lib, u yerda zinokorlar azoblanadi. Kimki zinokorlar vodiysiga tushadigan bo‘lsa, uning uchun azob ko‘proq bo‘ladi, u yerda xor bo‘lib, abadiy qolib ketadi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.