1123 yil (bundan 897 yil oldin) – buyuk faqih Ali ibn Abu Bakr ibn Abdul-Jalil al-Farg'oniy ar-Rishtoniy al-Marg'inoniy tavallud topdi (vafoti 1197 yil). Ilmiy adabiyotlarda ul zotning tug'ilgan yili borasida ixtiloflar mavjud. Ayrim adabiyotlarda bu sana milodiy 1117 yil qilib ko'rsatilsa, ayrimlarida 1118 hamda 1123 yillar qayd etiladi. Bu o'rinda “Ma'naviyat yulduzlari” kitobining 1999 yilgi nashri asos qilib olindi.
Burhoniddin Marg'inoniy Qur'oni karim, hadis, fiqh ilmlarini chuqur va mukammal o'rganganligi va bu borada o'z davrining etuk peshvosi bo'lgani bois Burhoniddin, ya'ni “din isboti”, “din dalili” ismi bilan mashhur bo'lgan. Mashhur fiqhshunos olimning bizgacha 4 asari etib kelgan, xolos. U olijanob insoniy fazilatlariga ega, kamtarin va xokisor zot bo'lgan. O'zining “Kitob al-mashoyix” asarida 40 nafar ulamo, olimlarni o'ziga ustoz deb ko'rsatadi. Allomaning qator salohiyatli shogirdlari bo'lgan.
Burhoniddin Marg'inoniy musulmon dunyosiga buyuk fiqhshunos olim sifatida tanilib, uning “Hidoya” asari bir necha asrlar davomida jamiyatda huquqiy normativlarni o'rganishda katta rol' o'ynagan. Buyuk fiqhshunos olim, ulug' vatandoshimiz xotirasiga ulkan ehtirom ko'rsatilgan holda 2000 yil mamlakatimizda hijriy sana bo'yicha uning 910 yilligi keng nishonlandi.
Alisher Egamberdiyev
tayyorladi
حدثنا العباس الدوري نا يعلى بن عبيد نا موسى هو الجهني عن مصعب بن سعد عن أبيه قال: جاء أعرابي النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم فقال: يا رسول الله: علمني كلاما أقوله قال :”قل لا إله إلا الله وحده لا شريك له الله أكبر كبيرا والحمد لله كثيرا وسبحان الله رب العالمين لا حول ولا قوة إلا بالله العزيز الحكيم“. قال: هؤلاء لربي فما لي قال: قل: اللهم اغفر لي وارحمني واهدني وارزقني.
Mus’ab ibn Sa’d otasidan rivoyat qiladi: “Bir a’robiy Nabiy sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallamning oldilariga kelib: “Ey, Allohning Rasuli, menga bir kalimani o‘rgating, men uni aytib yuray”, dedi.
“Laa ilaaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu, Allohu akbar kabiyro, valhamdulillaahi kasiyro, subhaanallohi Robbil ’aalamiyn, laa havla va laa quvvata illaa billaahil ’aziyzil hakiym”, deb ayt! dedilar.
U: “Bular Alloh uchun, men uchunchi?” dedi. “Allohummag‘firliy, varhamniy, vahdiniy, varzuqniy”, degin”, deb aytdilar”.
Kalima va duoning ma’nosi: Yolg‘iz Allohdan o‘zga iloh yo‘q, Uning sherigi yo‘q. Alloh buyukdir, eng buyukdir, Allohga ko‘p hamd bo‘lsin. Olamlar Robbi pok deb yod etaman. Kuch ham, quvvat ham faqat Azizu Hakim Alloh bilandir.
Allohim, meni mag‘firat qil, menga rahm qil, meni hidoyatga boshla va menga rizq bergin.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD tarjimasi