Shu yil 2 sentyabr' kuni Parij shahrida 2015 yilning 7 yanvarida “Sharli Ebdo” jurnali tahririyatiga uyushtirilgan hujumga aloqadorlikda ayblanayotgan 14 kishi ustidan sud ishi boshlandi. Shu munosabat bilan mazkur jurnal tahririyati Payg'ambarimiz Muhammad alayhissalomga oid karikaturani qaytadan bosib chiqardi.
Ushbu karikatura chop etilishi musulmon olamida turli e'tiroz va noroziliklarga sabab bo'lmoqda. Jumladan, Misrdagi Al-Azhar universiteti ushbu karikaturani chop etgani uchun “Sharli Ebdo” tahririyatini qoralab bayonot bilan chiqdi. Bayonotda bunday karikaturalarni atayin qaytadan chop etish mo'min-musulmonlarning hissiyotlarini qo'zg'ash, fitna chiqarish va musulmonlarning diniy qadriyatlari, timsollariga nisbatan tajovuz ekani aytiladi hamda bu holat musulmonlar tomonidan qattiq qoralanishi bildiriladi.
Shu o'rinda, O'zbekiston musulmonlari idorasi ushbu xatti-harakatni qoralab, Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallamni obro'sizlantirishga qaratilgan holatni xalqlar o'rtasidagi o'zaro totuvlikni buzishga qaratilgan fitna, o'z navbatida, odamlarning diniy e'tiqodi bilan bog'liq his-tuyg'ularini haqoratlash, diniy qadriyatlarni oyoq osti qilish, millatlararo va dinlararo adovat uyg'otish, deb baholaydi.
Shuni ta'kidlash zarurki, kim bo'lishidan qat'iy nazar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni har qancha kamsitishga urinmasin, bu ishi bilan muborak dinimizga yoki U zotning siyratlariga zarracha ham ziyon etkaza olmaydi. Islom tarixidan ko'rish mumkinki, Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallam o'zlariga hatto suiqasd qilishga intilgan Hakim ibn Hizomni bag'rikenglik ila kechirib yuborganlar. Suyukli amakilari bo'lgan Hamza ibn Abdulmuttalibni o'ldirgan Vahshiyni bir umr qalblarida qayg'uli xotira sifatida muhrlangan bo'lishiga qaramay, uni afv qilganlar. Bular shubhasiz, Qur'oni karimdagi: “Afvni (qabul qilib) oling, yaxshilikka buyuring! Johillardan yuz o'giring!” (A'rof, 199) ko'rsatmasining amaldagi isbotidir.
Shunday ekan, bunday harakatlarga nisbatan tajovuzkorona emas, balki Nabiy alayhissalomga xos halimlik, bosiqlik va zukkolik bilan munosabat bildirish kerak. Shunda yomon niyatli kimsalar tomonidan xalqlar, millatlar, dinlar o'rtasiga nizo urug'ini sochish maqsadida uyushtirilayotgan har xil ko'rinishdagi fitnalar, turli nayranglarga Payg'ambarimiz alayhissalomga xos va mos yo'l tutgan bo'lamiz.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Ilgari musulmonlar ayrim ulamolarni ulug‘lab, “Shayxul Islom” (Islom dini shayxi), “Faxrul Islom” (Islom dini faxri), “Hujjatul Islom” (Islom dini hujjati), “Najmul ulamo” (Ulamolar yulduzi), “Muftiy saqolayn” (Insu-jin muftiysi), “Lisonul mutakallimiyn” (Mutakallimlarning so‘zlovchi tili) kabi unvonlar bilan ataganlar. Bunday atash aslo mubolag‘a bo‘lmagan. Balki u muhtaram ulamolar haqiqatdan ushbu unvonlarga loyiq bo‘lganlar. Masalan, “Shamsul aimma” (Imomlar quyoshi) unvoni berilgan Saraxsiy rahmatullohi alayh o‘n ikki ming risolani yod olgani naql qilingan.
Abu Mansur Moturidiyni yaqindan tanigan ulamolar va shogirdlari tomonidan u zotning martabalarini namoyon etuvchi ko‘plab unvonlar berilgan:
– Imomul hudo (To‘g‘ri yo‘lga boshlovchi);
– Muvattidu aqoidi ahlis sunna (Ahli sunna aqidalari asoschisi).
Abu Mansur Moturidiyning mazkur unvonlari ham aslo mubolag‘a emas, balki u zot haqiqatan shu martabaga loyiq zot bo‘lganlar.
Ulamolar aytadilarki, Hujjatul Islom (Islom dini hujjati) deyilganda faqat Imom G‘azoliy tushunilganidek, Imomul hudo (to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi) deyilganda ham faqat Imom Moturidiy tushuniladi.
Abdulqodir Abdur Rahim,
Imom Buxoriy nomidagi Toshkent Islom instituti
katta o‘qituvchisi.