Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Yanvar, 2025   |   10 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:32
Shom
17:16
Xufton
18:35
Bismillah
10 Yanvar, 2025, 10 Rajab, 1446

04.09.2020 y. Sabr va shukrning fazilati

3.09.2020   3599   7 min.
04.09.2020 y. Sabr va shukrning fazilati

بسم الله الرحمن الرحيم

اَلْحَمْدُ لِلِّهِ الَّذِي وَعَدَ الصَّابِرِيْنَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَاب، وَجَعَلَ لَهُمُ الْعَوَاقِبَ الْجَمِيْلَةَ يَوْمَ الْمَآب، وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى سَيِّدِ الشَّاكِرِيْنَ وَعَلَى آلِهِ وَاَصْحَابِهِ أَجْمَعِيْن، وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِاِحْسَانٍ اِلَي يَوْمِ الدِّيْن

SABR VA ShUKRNING FAZILATI

Muhtaram jamoat! Alloh taologa beadad shukrlar bo'lsinki, bugungi kunda xalqimiz boshiga tushgan qiyinchilikdan keyin engillik keldi. Besh oydan ortiq tanaffusdan keyin masjidlarimizda jamoat va juma namozlari ado qilish boshlandi.

Bu sinovli kunlarda bir qancha mutasaddi tashkilotlarning fidokorona xizmatini alohida qayd etish lozim. Jumladan, Respublika maxsus komissiya a'zolari, tibbiyot mutaxassislari, ichki ishlar xodimlari va boshqa bir qancha tashkilotlar tunu-kun tin olmasdan, yurtdoshlarimizni xizmatlarida shay turdilar. Alloh taolo bu ezgu ishga hissa qo'shgan barcha insonlarni ikki dunyolarini obod qilib, ko'plab ajru savoblar bilan mukofotlasin!

Bugungi mav'izamiz insoniy fazilatlarning eng go'zali va inson kamolotining belgisi bo'lmish sabr haqida ekan, avvalo sabrning o'zi nima ekani haqida qisqacha to'xtalib o'tsak.

Qur'oni karimning yuzga yaqin oyati karimalarida mo'min-musulmonlarni sabr qilishga chaqirgan. Jumladan, Alloh taolo Qur'oni karimda shunday marhamat qilgan:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

ya'ni: “Ey, imon keltirganlar! Sabr qilingiz, bag'rikeng bo'lingiz va (Alloh yo'liga) taxt bo'lib turingiz va Allohdan qo'rqingiz, zora (oxiratda) najot topsangiz”! (Oli Imron surasi, 200-oyat).

Ma'lumki, barchamiz bir qancha vaqtdan beri boshimizga kelgan bu kasallik tezroq ko'tarilsayu, yana masjidlarimiz ochilib, besh vaqt va juma namozlarini jamoat bilan ado qilsak degan umidda edik. Alhamdulilloh, mana bugun bir qancha orzularimizga erishib, juma namozini ham ado qilish baxtiga muyassar bo'lib turibmiz. Bu ham bo'lsa, karantin qonun-qoidalariga sabr bilan amal qilib, soha mutaxassislarining so'zlariga quloq solganimizning bir natijasi desak mubolag'a qilmagan bo'lamiz.

Azizlar! Bu dunyoda bandaga etgan musibat Alloh taoloning bandasiga yaxshilikni ravo ko'rishi hisoblanadi. Bu haqda Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shunday deganlar:

"إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدِهِ الْخَيْرَ عَجَّلَ لَهُ الْعُقُوبَةَ فِي الدُّنْيَا وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدِهِ الشَّرَّ أَمْسَكَ عَنْهُ بِذَنْبِهِ حَتَّى يُوَافِيَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ"

(رواه الإمام الترمذى عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ الله عَنْهُ)

ya'ni: “Qaysi bir bandaga Alloh taolo yaxshilikni ravo ko'rsa, unga shu dunyoning o'zida jazo beradi. Yomonlikni ravo ko'rsa, to'liq jazosini berish uchun gunohini qiyomatga qoldiradi” (Imom Termiziy rivoyatlari).

Agar biz yana sabr qilib, joriy karantin qoidalariga amal qilib borsak, bor imkoniyatimizga shukr qilsak va Allohdan so'rashda bardavom bo'lsak, ajab emas, umra ziyorati va haj ibodatlariga ham tezroq yo'llar ochilib qolsa. Agar biz shukr qilsak, Alloh taolo ne'matlarini ziyoda qilishini va'da qildi va itoat qilsak, bu ne'matlarni davomiyligini kafolatini berdi. Alloh taolo Qur'oni karimning bir qancha oyatlarida shukr qiluvchilarni madh qilgan. Jumladan, Baqara surasida shunday marhamat qildi:

(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ)

ya'ni: “Ey, imon keltirganlar! Allohgagina ibodat qiluvchi bo'lsangiz, sizlarga Biz rizq qilib bergan pokiza narsalardan eb, Unga shukr qilingiz!” (Baqara surasi, 172-oyat).

Said ibn Jubayr raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, u kishi shunday deganlar: “Bandalarning Alloh taologa sevimlirog'i shukrli va sabrli bandadir – musibat kelsa, sabr qiladi, ne'mat berilsa, shukr qiladi” (Imom Ahmad va Imom Tabariy rivoyatlari).

Shukrning fazilatlaridan yana biri shuki, inson shukr qilsa, rizqi yana ziyodalashadi. Bu haqda hazrati Ali raziyallohu anhu shunday deganlar:

"إِنَّ النِّعْمَةَ مَوْصُولَةٌ بِالشُّكْرِ، وَالشُّكْرُ مُتَعَلِّقٌ بِالْمَزِيدِ، وَلَنْ يَنْقَطِعَ الْمَزِيدُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ حَتَّى يَنْقَطِعَ الشُّكْرُ مِنَ الْعَبْدِ"

(رواه الإمام البيهقي)

ya'ni: “Ne'mat shukrga, shukr esa ziyodalikka bog'langandir. Modomiki banda shukr qilishda davom etar ekan, Alloh taolo ham ziyoda qilishda bardavom bo'ladi”(Imom Bayhaqiy rivoyatlari).

Azizlar! Alloh taoloning har bir ishida hikmat borligi uchun ham bu sanovli kunda barchamizga ibratlar bor. Ozmi-ko'pmi kamchiliklarimizni bildik, xato-nuqsonlarimizga tavba qildik, sinovli kunlarga sabr qilishni o'rgandik va hokazolar.

Yurtimiz ravnaqi va barchamiz ikki dunyo saodatiga erishishimiz uchun bundan keyin ham ibodatlarda yanada mustahkam bo'lib, halol-pokiza va taqvodorlik bilan hayot kechirishimiz, barchamiz o'z kasb va faoliyatimizga mas'uliyat bilan yondashishimiz ayni muddao bo'ladi. Zero, Muoz ibn Jabal raziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sallallohu alayhi vasallam shunday deganlar:

إتَّقِ اللهَ حَيْثُمَا كُنْتَ وَأَتْبِعِ السَّيِّئَةَ الْحَسَنَةَ تَمْحُهَا وَخَالِقِ النَّاسَ بِخُلُقٍ حَسَنٍ

(رَوَاهُ الْإِمَامُ التِّرْمِذِيُّ)

ya'ni: “Qayerda bo'lsang ham, taqvo qilgin, agar birorta gunoh qilsang albatta, uning ketidan biror savobli ishni qilginki, qilgan gunohingni o'chirib yuborsin, insonlarga chiroyli xulq bilan muomala qilgin” (Imom Termiziy rivoyatlari).

Alloh taolo barchamizni sabr-bardoshli va boriga shukr qiluvchi bandalardan qilsin! O'zi va'da qilganiday sabrimiz evaziga ulkan ajr-mukofotlarini ato etsin! Omin!

 

Juma mav'izalari
Boshqa maqolalar

Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

10.01.2025   3233   2 min.
Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.

Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).

Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.

Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».

Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.

Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.