Toshkent viloyati mamlakatimizning o'ziga xos tabiati, keng imkoniyatiga ega hududlaridan biri bo'lib, poytaxtdan boshqa viloyatlarga chiqish yo'lida, inchunun, ziyorat turizmi dahasining boshlang'ich nuqtasida joylashganligi bilan alohida ahamiyatga ega. Shu bois viloyatdan o'tuvchi yo'lovchilar, ziyoratchilarga har taraflama qulaylik yaratish, namozxonlar uchun yuqori yuqori shart-sharoitlarni ta'minlash maqsadida ushbu hududda ko'plab xayrli islohotlar amalga oshirilmoqda.
Yuqori Chirchiq tumanida joylashgan “Iyk ota” ziyoratgohi ta'mirdan chiqarilib, obod maskanga aylantirildi. Quvonarlisi, ziyoratgoh tarkibida namozxona barpo etilib, tashrif buyuruvchilar uchun ibodatlarini o'z vaqtida ado etib olishlariga imkoniyat yaratildi.
Hoki poylari shu joyda joylashgan, mahalliy xalq orasida “Iyk ota” nomi bilan mashhur bu zotning tahminan XVI-XVII asrlarda yashab o'tganlari, yassaviya tariqatining namoyondalaridan biri bo'lgan mo''tabar zot ekanliklari aytiladi.
Kuni kecha, 1 sentyabr kuni yangi ta'mirdan chiqarilgan ziyoratgohga tashrif buyurgan mutasaddilar bu joy chinakam ma'rifat maskaniga aylanganini e'tirof etdilar. Jumladan, majmuada erkaklar va ayollar uchun alohida namozxona, kutubxona, hovlilarning keng va shinamligi kishining dilini yayratadi. Hullas, ziyoratga keluvchi yurtdoshlarimiz va xorijiy mehmonlar uchun maqbara zamonaviy ziyoratgoh sayyohlik maskaniga aylantirilgan.
Ma'lumki, bugungi kunda Olmaliq shahri tegishli dastur asosida kompleks rivojlantirilmoqda. Bu joyda barpo etilajak ko'plab infratuzilma ob'ektlari qatorida yangi masjid qurilishi ham ko'zda tutilgan. Bu “Hilol” nomli masjid bo'lib, yaqinda Adliya boshqarmasida davlat ro'yxatidan o'tkazildi.
Shaharda chindan ham masjidga ehtiyoj mavjud edi. Shu kunga qadar 150 mingdan ziyod aholi istiqomat qiladigan Olmaliqda birgina masjid faoliyat ko'rsatayotgan edi. Shuning uchun «Evalak» mahallasi, Faxriylar ko'chasida yangi barpo bo'layotgan masjid loyihasi ancha yirik bo'lib, u uch gektar maydonda joylashadi.
Shundoqqina shaharga kirib kelishda o'zining 60 metrlik to'rtta minorasi-yu, sharqona gumbazlari bilan muazzam qiyofa kasb etuvchi jome har qanday yo'lovchi e'tiborini o'ziga jalb etishi shubhasiz. Ibodat uyi 6 mingdan ortiq namozxonni o'z bag'riga sig'dirish imkoniyatiga ega bo'lishi bilan sig'imi jihatidan Toshkent viloyatidagi eng katta masjid bo'lishi kutilmoqda. Asosiy xonaqoh 50x50 metr hajmda bir qavatdan iborat bo'ladi. Bu joyda mahalliy aholi va yo'lovchilar uchun ko'plab qulayliklar yaratiladi. Jumladan, bir gektar maydondadagi avtoturargoh, ayollar uchun alohida namozxona va tahoratxona, yig'ilishlar zali va boshqa yordamchi xonalar o'rin oladi.
Yaqindagina muborak Ashuro kunlarida ezgu niyat va xayrli duolar bilan ushbu masjidning tamal toshi qo'yildi. 2021 yilning yakuniga qadar bitkazilishi rejalashtirilayotgan baytullohning qurilish ishlarida xizmat ko'rsatayotgan barcha fidoiy insonlarga Alloh taolodan madad va muvaffaqiyatlar tilab qolamiz.
* * *
Sirdaryo viloyatining Mirzaobod tumanida “Oltin O'rda” nomli masjid bor. Masjid 1993 yilda Sirdaryodagi masjidlarda ko'p yillar imomlik vazifasida faoliyat yuritgan, din xizmatidagi mo''tabar inson Yusufxon domla Mubashshirxonov boshchiligida xalq hashari yo'li bilan qurilgan. Masjid nomi hozirda qishloq nomiga monand “Oltin O'rda” deya yuritilsada, dastlab “Said Mubashshirxon to'ra” nomi bilan ham atalgan.
O'tgan davr mobaynida masjid binosining eskirganligi hamda noqulay ob-havo sharoitlarida namozxonlarga qiyinchiliklar tug'ilayotgani sababli, tegishli ruxsat asosida bu yili yangidan keng sig'im va zamonaviy sharoitlar asosida bunyod bo'lmoqda. Jome avvalgi holatda 250-270 namozxonni sig'dirgan bo'lsa, yangi loyihaga ko'ra, xonaqoh va qo'shimcha ayvonlar 700 dan ziyod namozxonga mo'ljallangan. Hozirda qurilish ishlarining 75% yakunlanib, ichki bezak ishlari davom ettirilmoqda. Joriy yilning noyabr oyida namozxonlar ixtiyoriga topshirilishi rejalashtirilgan.
Ta'kidlash lozimki, bugungi kunda bugungi kunda yurtimiz bo'yicha jami 181 ta masjid yangi loyihalar asosida qaytadan qurilmoqda. Masjidlarni ta'mirlab, barpo etishdek savobi ulug', xayrli ishlarda tashabbus ko'rsatayotgan, hissalari qo'shilayotgan barcha mutasaddilar, qo'li gul me'mor ustalar, ko'ngilli xizmatchilar, hasharchilarga tahsinlar aytib, Alloh taolodan kuch-quvvat tilaymiz. Masjidlar tez orada qad ko'tarib, kelajak avlod uchun ko'p yillar hidoyat mayog'i bo'lib xizmat qilishini Yaratgandan Parvardigor nasib etsin.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Masjidlar bo'limi
Zulhijja oyining 8 kuni “Tarviya kuni” deyiladi.
“Tarviya” deyilishiga sabab o‘sha kuni hojilar zam-zam suvidan qonib-qonib ichadilar.
“Tarviya” – “tafakkur” ma’nosida ham qo‘llaniladi. Chunki zulhijjaning sakkizinchi kechasida Ibrohim alayhissalom tushlarida o‘g‘illari Ismoil alayhissalomni qurbonlik qilayotganlarini ko‘radilar va bu tush shaytoniymi yoki rahmoniy deya o‘sha kunni tafakkur bilan o‘tkazadilar. Shunga ko‘ra, bu kun “Tarviya – tafakkur kuni” deyiladi.
Mino lug‘atda – “orzu, istak” degan ma’nolarni bildiradi. Makka va Muzdalifa oralig‘idagi qishloqning nomi. Arablar odamlar to‘plangan joyni “mino” deb atashadi. Mino Masjidul-harom shimolidan 7 km. uzoqlikda joylashgan.
Bu yerda Ibrohim alayhissalom shaytonga tosh otganlar, qurbonlik qilganlar. Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham aynan shu joyda tosh otib, qurbonliklarini ado etganlar. Bu muqaddas makonda Nasr va Mursalot suralari nozil bo‘lgan.
Hojilar zulhijjaning sakkizinchi kuni bomdod namozidan so‘ng Minoga qarab yo‘l olishadi. Minoda tarviya kunining peshin, asr, shom, xufton hamda arafa kunining bomdod namozlari o‘qiladi. Keyin arafotga jo‘nab, o‘ninchi kuni yana Minoga qaytishadi va ikki kun shaytonga tosh otishni davom ettirishadi.
Minoda bajarilishi zarur bo‘lgan amallar haqida Qur’oni karimda bunday marhamat qilinadi: «Va o‘zlariga bo‘ladigan manfaatlarga shohid bo‘lsinlar. Ma’lum kunlarda ularga rizq qilib bergan chorva hayvonlarini (so‘yishda) Allohning ismini zikr qilsinlar. Bas, ulardan yenglar va bechora va faqirlarga ham yediringlar. So‘ngra o‘zlaridagi kirlarni ketkazsinlar, nazrlariga vafo qilsinlar va “Qadimgi uy”ni tavof qilsinlar”, deganimizni esla» (Haj surasi, 28-29-oyatlar).
Ushbu oyatda Mino kunlari jamarotda tosh otish, qurbonlik qilish va soch oldirib ehromdan chiqish kabi amallarni ado etish ta’kidlanmoqda. Mino kunlari ushbu uchta amalni mukammal tarzda bajarish vojibdir.
Alloh taolo qilayotgan va qiladigan barcha solih amallaringizni O‘z dargohida qabul etsin. O‘zi kuch-quvvat bersin..
Davron NURMUHAMMAD