يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقُولُواْ رَٰعِنَا وَقُولُواْ ٱنظُرۡنَا وَٱسۡمَعُواْۗ وَلِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٞ١٠٤
104. Ey imon keltirganlar, "roina" demanglar, "unzurna" denglar va yaxshilab tinglanglar, kofirlar uchun og'ir azoblar bordir.
Arab tilida "roina" va "unzurna" so'zlari ma'no jihatidan bir-biriga juda yaqin: ikkovi ham "bizlarga boq, qara" ma'nosini bildiradi. Lekin yahudiylar tilida "roina" so'zining qo'pol ma'nosi ham bor, ular mazkur so'zni qo'llashganida yomon niyatda uni o'sha ma'nosiga o'xshatib talaffuz qilishgan. Atoning rivoyat qilishicha, Ibn Abbos roziyallohu anhumo aytadi: "Ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilariga kelib: "Ey Muhammad, roina" deb kulishardi. Ansoriylardan Sa'd ibn Uboda yahudiylar tilini bilardi. U kishi yahudlarning bu nayrangini fahmlab qoldi va: "Ey Allohning dushmanlari, sizlarga Allohning la'nati bo'lsin. Allohga qasamki, agar shu so'zni birortangizdan eshitsam, o'ldiraman", dedi. Shunda Alloh shu oyatni nozil qildi". Shuning uchun Alloh taolo musulmonlarni Payg'ambar alayhissalom bilan suhbatlashayotganda "roina" deyishdan qaytarib, "unzurna" deyishga buyurgan.
مَّا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَلَا ٱلۡمُشۡرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ خَيۡرٖ مِّن رَّبِّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ١٠٥
105. Ahli kitoblarning kofirlari va mushriklar Parvardigoringizdan sizlarga biror yaxshilik tushishini aslo istashmaydi. Alloh xohlagan bandasiga rahmatini xoslab beradi va Alloh buyuk fazl egasidir.
Butun Islom tarixi mobaynida Ahli kitoblarning kofirlari va mushriklar mo'min-musulmonlarga hamisha dushmanlik qilib, ularga yomonlik tilab kelishgan. Bu yo'lda ular har qanday buzg'unchilik va fitnadan, yovuzlik va xusumatdan qaytishmagan. Ular musulmonlarning dinlari va kitoblarini masxara qilishar, o'z e'tiqodlarini hamma narsadan ustun sanashar edi. Mufassirlar bunday yozishadi: "Musulmonlar yahudiy ittifoqchilariga: "Biz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga imon keltirdik" deyishsa, ular: "Sizlar da'vat qilayotgan narsa bizning dinimizdan yaxshiroq emas. Qaniydi, yaxshi bo'lganida, biz shuni xohlardik", deyishdi. Shunda Alloh taolo yahudiylarni yolg'onchiga chiqarib, ushbu oyatini nozil qildi".
Cavol: Sajdai sahv qilish uchun salom berishda bir tomonga salom beriladimi yoki ikki tomongami?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Har ikkisi ham to‘g‘ri. Ya’ni namozxon sajdai sahv qilishda bir tomonga salom bersa ham, ikki tomonga salom bersa ham to‘g‘ri ish qilgan bo‘ladi. Chunki fuqaholarimiz har ikki holatni sahih — to‘g‘ri deb fatvo berishgan. Ayrim fuqaholar yolg‘iz namoz o‘qiyotgan kishi – ikki tomonga salom berishi, imom esa – bir tomonga salom berishi yaxshidir, deganlar. Chunki imom ikki tomonga salom bersa, ergashuvchilarning ba’zisi namoz tugallandi deb o‘ylab namozga zid hatti-harakat sodir etishi mumkin, deyishgan (“Durarul hukkam” kitobi). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.