Dunyo kun-sayin rivojlanmoqda, texnologiya sohasi ham soat sayin taraqqiy etmoqda. Lekin insonlarning axloqiy-ma'naviy jihati tobora yomonlashib bormoqda.

Insoniyat turmush tarzi, transport, aloqa va barcha sohalar o'ta zamoniylashgan bo'lsada, ammo hayot tobora murakkablashib, qiyinlashib bormoqda.

Tartibsizlik, umidsizlik, tushkunlik kun tartibimizga aylanyapti. Baxtli, quvonchli kunlar o'tmishdagi orzu bo'lib qolyapti. “Kambag'al bo'lib qolsamchi”, “Saraton kasaliga duchor bo'lsamchi” degan qo'rquv va hadiksirash insonlar aqlini band qilmoqda. Bu kabi kishilar qalbi va ongida yashiringan qo'rquvlar insonlarni tushkunlikka olib bormoqda.

Shuni bilingki, bandaning rizqi keng yoki tor bo'lishi, bemor yo sog'lom bo'lishi faqat Alloh taoloning izni va irodasi bilan bo'ladi. Hatto bitta dona barg ham Allohning iznisiz uzilib erga tushmaydi. Agar inson har bir ish faqatgina Allohning xohishi bilan bo'lishiga chin qalbdan ishonsa turli shubhalar, xavotirlar aslo uni tashvishga solmaydi. Bugungi kunda zamonaviy qashshoqlik hukm surmoqda. Bu – boylik bor, lekin baxt yo'q deganidir.

Abu Zarr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam menga: “Ey Abu Zarr, molning ko'pligini boylik deb o'ylaysanmi?” dedilar. “Ha, yo Allohning Rasuli”, dedim. U zot alayhissalom: “Molning kamligini kambag'allik deb o'ylaysanmi?” dedilar. “Ha, yo Allohning Rasuli”, dedim. U zot alayhissalom bunday dedilar: “Haqiqiy boylik qalbning boyligidir, haqiqiy kambag'allik esa qalbning kambag'alligidir. Kimning qalbi boy bo'lsa, dunyoda duch kelgan narsasi (qiyinchiliklari) unga zarar qilmaydi. Kimning qalbi kambag'al bo'lsa, dunyoni qancha ko'p to'plamasin, foyda bermaydi. Ziqnaligi unga zarar etkazadi, xolos”.

Qanoatli banda dunyo tashvishlaridan mahzun bo'lmaydi, tushkunlikka tushmaydi. Zero, pulga uyni sotib olish mumkin, lekin xotirjamlikni emas, pulga to'shak sotib olish mumkin, lekin uyquni emas. Shifokorlar bugungi kunda juda ko'plab odamlar uyqusizlik kasaliga duchor bo'layotganidan ogohlantiradilar.

Boshqa tomondan, yo'l ustida, shovqin, tirband joyda, odamlarga ishga shoshayotgan vaqtda daraxtning soyasi tagida bir tilanchi kambag'alning uxlab yotganini ko'rishingiz mumkin.

Insonni tushkunlikka tushiradigan eng katta sabab va omil bu – gunohdir. Bu haqda psixotrop yoki giyohvand modda iste'mol qilgan yosh yigitdan so'rab ko'ring. U dastlab osmonlarda, bulutlar uzra uchib yuradi. Ammo o'ziga kelganda shunday tushkunlikka tushadiki, uning ko'ziga faqatgina ikki yo'l ko'rinadi: birinchisi: o'z joniga qasd qilish, ikkinchisi: yana dorilarni qabul etish...

Insonni tinchlantiruvchi dorilar vaqtinchalik aldovdir. Bu bilan o'zingizni-o'zingiz aldaysiz. Haqiqatni yashirayotganingizni o'zingiz yaxshi bilasiz. Bunday niqob orqali siz baribir tinchlikka erisha olmaysiz, muammodan chiqmaysiz.

Sizning bu holatingiz go'yoki mashina ustasiga borib, “mashinamdan qandaydir ovoz chiqyapti, lekin muammo nimada ekanini topa olmayapman” degan kishiga o'xshaydi. Usta ham mashinani tekshirib ko'rib, u ham muammo nimada ekanini topa olmaydi. Shunda haydovchiga bir taklif beradi. “Men bu muammoni hal qilib bera olaman. Agar mashinangizni haydaganingizdagi ovoz sizni qattiq bezovta qilayotgan bo'lsa, radio ovozini biroz ko'tarib qo'ying, xolos. Bu bilan va'da beraman sizning muammoingiz tekinga hal bo'ladi”.

Ammo bu bilan siz muammoni hal qilganingiz yo'q! Faqatgina unga niqob kiydirdingiz, berkitib, yashirdingiz. Lekin muammo sizning o'y-hayolingizda turaveradi, kun sayin kattalashib, yomonlashib ketaveradi.

“Alloh siz bilan birga” degani bu – to'lqinsiz dengizda suzish degani emas. Alloh siz bilan degani bu – to'lqin, to'fon ta'sir qila olmaydigan kemada suzish deganidir.

Chunki dengizga tushgan odam to'lqinga duch kelmaydi deb hech kim kafolat bermaydi. Demak, inson hayotda albatta muammoga yo'liqadi. Lekin Alloh siz bilan birga ekan, hech qanday bo'ron yoki to'fon kemangizni cho'ktira olmaydi. Bu ruhiy xotirjamlik, Allohga chin qalb ila ishonishdir.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yuqoridagi hadislarida aytganlaridek: “Kimning qalbi boy bo'lsa, dunyoda duch kelgan narsasi (qiyinchiliklari) unga zarar qilmaydi”.

Qalbi boy bandani sinovlar tushkunlikka tushira olmaydi. Bu bilan banda har qanday musibatga bee'tibor bo'ladi demoqchi emasmiz. Yo'q, aslo. Bunday bandaga Alloh taolo O'zi kuch-quvvat, diqqatni jamlay olish qobiliyatini beradi. Natijada, banda musibat vaqtida asabiylashmaydi, o'zini yo'qotib ham qo'ymaydi. Oxiratdagi mukofot va savoblar umidida go'zal sabr qiladi, faqat Allohga suyanadi...

 Davron NURMUHAMMAD