وَلَمَّا جَآءَهُمۡ كِتَٰبٞ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُصَدِّقٞ لِّمَا مَعَهُمۡ وَكَانُواْ مِن قَبۡلُ يَسۡتَفۡتِحُونَ عَلَى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَلَمَّا جَآءَهُم مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِۦۚ فَلَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ٨٩
Kofirlarga qarshi kurashda dushman g‘olib kelguday bo‘lsa, yordam kutgan yahudiylar: "Oxirgi zamon payg‘ambari tezroq kelsaydi" deb duo qilishar edi. U zot kelganlarida esa, o‘zlari inkor qilib, kofirlardan bo‘lishdi. Ibn Is'hoq Osim ibn Amr ibn Qatodaning ushbu rivoyatini keltiradi: "Bizlarning Islomga kirishimizga Alloh rahmati va hidoyati bilan birga sabab bo‘lgan omillardan yana biri shu ediki, biz johiliyat zamonida butlarga sig‘inuvchi johillardan edik. Ahli kitobdan bo‘lmish yahudiylar esa, biz bilmagan ilmlardan xabardor edi. O‘rtamizda tez-tez urushlar bo‘lib turardi. Agar urushda biz yengsak: "Shoshmay turinglar, yangi bir payg‘ambarning chiqish vaqti yaqinlashib qoldi, o‘sha payg‘ambar bilan sizlarni Od va Eram qavmlariday halok qilamiz", deyishardi. Bu so‘zlarni ulardan ko‘p bor eshitgandik. Alloh O‘z Payg‘ambarini yuborgach, biz uning da’vatini qabul qilib, yahudiylar tahdid qilayotgan payg‘ambar shu zot ekanlarini bildik va yahudiylardan oldin Payg‘ambarga imon keltirdik. Ammo yahudiylarning o‘zlari Payg‘ambarni inkor etib, kofirlardan bo‘lishdi. Yuqoridagi oyati karim aynan o‘shalar haqida nozil bo‘lgan".
Suddiy aytadi: "Johiliyat davrida arablar yahudiylarga ko‘p aziyat yetkazishar edi. Yahudiylar Tavrotda oxirzamon payg‘ambari sifatlarini, Alloh u kishini yuborishini va arablarga (mushriklarga) qarshi ular bilan jang qilishini bilishardi. Endi arablarga Muhammad solllallohu alayhi va sallam kelganlarida hasad tufayli kofir bo‘lishdi va: "Payg‘ambarlar Bani Isroildan bo‘lardi, bu esa Ismoil avlodidan chiqibdi (bunday bo‘lmasligi kerak edi)", deyishdi".
بِئۡسَمَا ٱشۡتَرَوۡاْ بِهِۦٓ أَنفُسَهُمۡ أَن يَكۡفُرُواْ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بَغۡيًا أَن يُنَزِّلَ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ فَبَآءُو بِغَضَبٍ عَلَىٰ غَضَبٖۚ وَلِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٞ مُّهِينٞ٩٠
Ahli kitoblar yana Haq payg‘ambar kelishini yaxshi bilishar, hatto bu haqda Tavrot va Injilda xabar berilganidan ham voqif edilar. Ammo dillaridagi gumon va hasad, kibr va gina xastaliklari tufayli Muhammad alayhissalomga ilohiy vahiylar tusha boshlaganini ko‘rib ham, u zotga ergashishmadi. Aksincha, har qadamda Allohning so‘nggi Payg‘ambari va u olib kelgan shariatga qarshi dushmanlik qila boshlashdi. Alloh taolo aytadi: "Albatta, Alloh nazdida (maqbul) din Islomdir. Ahli kitoblarga ma’lumot kelganidan keyin o‘zaro hasad yuzasidan ixtilof qilishga o‘tishdi. Kim Alloh oyatlarini inkor etsa, Alloh tez hisob-kitob qiluvchidir" (Oli Imron, 19). Ya’ni, Allohning itoati ostida jamlanishlari uchun Ahli kitoblarga Islom va Muhammad alayhissalomning haq Payg‘ambarliklari bildirildi. Bilganlaridan so‘ng ular endi o‘zaro ittifoqqa kelishlari lozim edi. Lekin ular haqdan xabardor bo‘laturib, bir-birlariga hasad tufayli ixtiloflarga borishdi, bir-birlariga so‘zlarini o‘tkazishga kirishib ketishdi. Natijada bir-birlarini inkor qilishgacha borishdi. Shu tufayli Alloh taoloning g‘azabiga giriftor bo‘lishdi.
Ko‘pincha dengiz sathi tashqaridan qaragan kishiga go‘yoki ipakdan to‘qilgan mayin gilamni to‘shab qo‘ygandek, tinch va sokin ko‘rinadi...
Lekin o‘sha tinch va sokindek ko‘rinayotgan aldamchi manzara ostida tinimsiz kurash, hayot va mamot to‘qnashuvlari, halokatli nidolar yashirinib yotadi. Dengiz qa’rida kitlar, akulalar, ilonlar va suvsarlar suzib yuradi, bir-birlarini o‘ljaga aylantirish maqsadida tinimsiz ta’qib qiladilar.
Xuddi shu kabi sizning yuzingiz ham oyna qarshisida tinch, mehrli va musaffo ko‘rinadi. Ammo tanangizni ichida esa, xujayralar g‘alayon qiladi, nafs xohishlari alanga oladi, g‘arizalar avj oladi va adovatlar olovlanadi.
Agar siz dengizdagi o‘sha maxluqlar jang qilayotgan chegaralardan o‘tib, dengizning ulardanda qa’riga yetib borsangiz, u yerda sukunat hukmron ekanligini, sadaflar, marvaridlar va marjonlar yashayotganini ko‘rasiz.
Xuddi shuningdek, tanangizda ham agar nafsoniy hirslar hukmronlik qilayotgan chegaradan o‘tib olib, ruhiyat hududiga yetib borsangiz, u yerda sakinat topasiz, hikmat ziyosining nuridan bahra olasiz, Parvardigorning huzuridan oqib chiqayotgan muhabbat bulog‘idan qonasiz.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV