Ibrohim Naxaiyning ko'zlari g'ilay edi. Uning shogirdi Sulaymon ibn Mehronning ham ko'zi juda xira ko'rar edi. Bir kuni ular birgalikda safarga otlanishibdi. Masjid tomon intilib, Ko'fa yo'llaridan birida ketishar ekan, Imom Naxaiy: “Ey Sulaymon, sen boshqa yo'ldan, men boshqa yo'ldan ketsak nima deysan? Negaki men nodon odamlar oldidan o'tib qolsak, “Iya, ko'r-ko'rni etaklab olibdi-ku!” deb g'iybat qilishlaridan va shu sabab gunohkor bo'lib qolishlaridan qo'rqaman”, debdi. Sulaymon: “Ustoz, nima qilibdi, axir biz savob olamiz, ular gunohkor bo'ladilar-ku?!” debdi.
Shunda Ibrohim Naxaiy: “Subhanalloh, seni qara-yu, axir biz ham, ular ham (gunohdan) sog' qolganimiz biz savob olib, ular gunohkor bo'lib qolganidan yaxshi-ku!” debdi.
Bu qalblar qanday qalblar-a?! Qanday pok qalblar-a?! Faqat menga yaxshi bo'lsin, faqat men salomat qolay demaydi, men ham, boshqalar ham gunohdan salomat qolsin, deydi.
Bu qalblar iymon bilan bezalgan qalblardir! Osmonlarga parvoz etib, egasini oliy jannatlarga eltadigan qalblardir!
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: “Birortangiz birodaringizga o'zingizga ravo ko'rgan narsani ravo ko'rmaguningizcha mo'min bo'lmaysiz”, degan hadislariga to'laqonli mos tushgan qalblardir bular!
Ali roziyallohu anhu o'g'illari Hasan roziyallohu anhuga bunday nasihat qilgan ekanlar: “Ey o'g'lim, o'zing va boshqalar o'rtasida o'zingni mezon qilgin: o'zingga ravo ko'rgan narsalarni boshqalarga ham ravo ko'rgin, o'zing uchun yomon ko'rgan narsalarni boshqalar uchun ham yomon ko'rgin. Senga zulm qilinishini xohlamaganingdek, sen ham boshqalarga zulm qilmagin. Senga yaxshilik qilinishini yoqtirganingdek, sen ham ehson qil. O'zingda bo'lishini xohlamaganing illatlarni boshqalarda bo'lishini ham xohlama. Odamlar haqqida o'zingdan rozi bo'ladiganlaring bilan ulardan rozi bo'l. Bilmaydigan narsang haqida gapirma, garchi biladiganlaring oz bo'lsa ham. Senga qarata aytilishini xohlamagan gaplaringni boshqalarga ham aytma. Bilki, ujub to'g'rilikning aksidir va qalblar ofatidir. O'zing zo'r berib sa'y-harakt qil, boshqalarga suyanib qolma! To'g'ri yo'lga hidoyat etilsang, Robbingdan eng qo'rqadigan holatda bo'l”.
Hasan Basriyga: “Bir kishi sizni g'iybat qilyapti”, deyishganda u kishi: “Sa'y-harakatsiz, hech qanday charchoqsiz, riyodan ham, ujubdan ham xoli holda erishgan savobimni qarshi olaman!” deganlar.
Endi o'ylaylik, g'iybat qilish orqali qancha-qancha savoblarimiz har tarafga uchib ketishiga rozimizmi?!
Doktor Hasson Shamsi Poshoning "Metin qoyalar" kitobidan
G'iyosiddin Habibulloh, Ne'matulloh Isomov tarjimasi.
Shu yil 12-13 avgust kunlari Misr Arab Respublikasining Qohira shahrida "Sun’iy intellekt asrida diniy ulamolarning o‘rni" mavzusida konferensiya o‘tkazilmoqda.
Anjuman Misrning Darul-Ifto tashkiloti, Butun dunyo fatvo idoralari va institutlari Bosh kotibiyati tomonidan Prezident Abdul Fattoh as-Sisiy homiyligida tashkil etilgan.
Xalqaro anjumanda dunyoning 70 dan ortiq davlatidan muftiylar, vazirlar, ulamolar va axborot texnologiya mutaxassislari qatorida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari Homidjon domla Ishmatbekov va Fatvo markazi bosh mutaxassisi Abdullatif domla Tursunov ishtirok etmoqda.
Joriy yilgi 10-xalqaro fatvo konferensiyasini ochib bergan Misr muftiysi doktor Nazir Muhammad Ayyod hazratlari yig‘ilganlarga minnatdorlik bildirish barobarida mavzu bo‘yicha nutq so‘zladi.
Anjuman davomida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari Homidjon domla Ishmatbekov ham mavzu yuzasidan chiqish qilish asnosida mamlakatimiz aholisining diniy ehtiyojlarini ta’minlash borasida qilinayotgan ishlar, xususan, Fatvo markazi faoliyati haqida ma’lumot berdilar.
Shuningdek, mamlakat vaqflar vaziri doktor Usama Al-Azhariy, Jazoir Din ishlari va vaqflar vaziri doktor Yusuf Belmahdiy, Abu-Dabidagi Islom ishlari va vaqflar umumiy boshqarmasi raisi, doktor Umar Al-Deray, Islom hamkorlik tashkilotining Xalqaro Islom fiqhi akademiyasi bosh kotibi doktor Qutb Sano, Falastin Bosh sudyasi va Falastin Prezidentining Din ishlari bo‘yicha maslahatchisi doktor Mahmud Sidqiy Al-Habbash va boshqalar so‘zga chiqdi.
Anjumanda notiqlar raqamli transformatsiya va sun’iy intellekt davrida fatvo berishdagi muammolar, shariat va zamon talablari o‘rtasidagi muvozanatga erishish yo‘llari to‘g‘risida ma’ruza qilish barobarida mavzu yuzasidan taklif va mulohazalarini bildirmoqda.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati